Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τον Ιούλιο που πέρασε, η ανοχή της κυπριακής κοινωνίας δοκιμαζόταν για ακόμη μία φορά καθώς επιβεβαίωνε τον εγκλωβισμό της στο μαζούτ. Ένας εγκλωβισμός που μεταφραζόταν σε πρόστιμο 200 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο σε ρύπους. Διαπίστωνε όμως, παράλληλα, ότι θα φορτωνόταν στην πλάτη της ένα επιπλέον οικονομικό βάρος. Αιτία των παραπάνω, αποτελούσε η πολύ κακή συμφωνία για το τερματικό στο Βασιλικό, που όχι μόνο ναυαγούσε μετά από εκβιασμούς από τους Κινέζους, παρατυπίες και κακούς χειρισμούς, αλλά και που εξελισσόταν σε σκάνδαλο που ανάγκαζε την ευρωπαϊκή εισαγγελία να παρέμβει. Ένα σκάνδαλο ολκής, γιατί όσα άρχισαν να έρχονται στο φως της δημοσιότητας ήγειραν συγκεκριμένα ερωτήματα. Για ποιο λόγο η Πολιτεία επέμεινε στη σύναψη μίας τόσο προβληματικής συμφωνίας; Ποιες ήταν οι πραγματικές προθέσεις των πρωταγωνιστών και ποιες οι οικονομικές επιπτώσεις για το ίδιο το κράτος; Το πιο σοβαρό από όλα όμως ήταν πως οι αποκαλύψεις του ναυαγίου έστελναν το μήνυμα πως για ακόμα μία φορά συγκεκριμένοι κύκλοι πλούτισαν εις βάρος των πολιτών. Προσθέτοντας μία ακόμα τεράστια κηλίδα στην εικόνα της χώρας.
Όσο όμως κι αν το πολιτικό σύστημα δήλωνε συγκλονισμένο από τις αποκαλύψεις τον περασμένο μήνα, όσο κι αν κάποιοι ζητούσαν επιτακτικά μεν, αλλά κατόπιν εορτής, διαλεύκανση, η αλήθεια είναι πως υπήρξαν προειδοποιήσεις για το τι θα ακολουθούσε της συμφωνίας. Ο Νίκος Αναστασιάδης είχε λάβει εμμέσως συστάσεις από τις Βρυξέλλες προτού υπογραφεί η συμφωνία. Εκφράστηκαν ανησυχίες τόσο για την κατακύρωση μίας –όπως όλα έδειχναν– φωτογραφικής σύμβασης με μία εταιρεία που δεν είχε την ανάλογη πείρα να χειριστεί ένα τόσο φιλόδοξο έργο, όσο και για την απόφαση της κυβέρνησης στη συνέχεια να παραχωρήσει επιπλέον 25 εκατομμύρια λόγω αύξησης του χάλυβα, τη στιγμή που δεν υπήρχε τέτοια πρόνοια στη συμφωνία.
Και οι ανησυχίες και οι συστάσεις παραδόξως αγνοήθηκαν. Ενδεικτικό ότι παρά τις ισχυρές επιφυλάξεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η κυβέρνηση επέμεινε στην υλοποίηση της συμφωνίας διαμηνύοντας πως αυτό το έργο θα πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο. Έστω κι αν αυτό ενδεχομένως συνεπαγόταν με την απώλεια των 100 εκατομμυρίων που θα συνείσφεραν οι Βρυξέλλες, προτάσσοντας μάλιστα ως εναλλακτική το ενδεχόμενο κρατικού ομολόγου.
Ήταν άραγε οι πολιτικές πιέσεις για να συνεχίσει η Κίνα να στηρίζει τη χώρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας που συνέτειναν σε αυτή την σκανδαλώδη διαχείριση; Ήταν μήπως η ανάγκη της να απεγκλωβιστεί από τα μεγάλα πρόστιμα ρύπων; Η αλήθεια είναι πως η αίσθηση που δόθηκε ήταν πως μετά το σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων ένα ακόμα μεγάλο φαγοπότι στήθηκε, αυτή τη φορά γύρω από το τερματικό. Ένα φαγοπότι το οποίο η κυβέρνηση είτε δεν αντιλήφθηκε εγκαίρως, είτε βολικά αγνόησε. Το τερματικό όμως αποτέλεσε το τελειωτικό κτύπημα για την κυβέρνηση Αναστασιάδη. Γιατί πλέον δεν είχε να διαχειριστεί μόνο την καχυποψία ότι επί των ημερών της η διαπλοκή και η διαφθορά γιγαντώθηκαν. Είχε να αντιμετωπίσει και την αίσθηση της πλήρους ανεπάρκειας. Μία κυβέρνηση που για χρόνια κόμπαζε πως ξέρει να κυβερνά, πως μπορεί να φέρει εις πέρας μεγαλεπήβολα έργα. Μία κυβέρνηση που υποσχόταν ανάπτυξη, έκανε –στο καλό σενάριο– τόσο κακές πολιτικές εκτιμήσεις που κατέληξε θύμα των εκβιασμών μίας κοινοπραξίας και τελικά φέσωνε τους πολίτες εγκλωβίζοντας την χώρα στο μαζούτ.
Μόνο που αυτό –δυστυχώς– δεν περιορίζεται σε μία κυβέρνηση που ολοκλήρωσε την θητεία της. Ο πρόεδρος σωστά παραδέχεται πως το έργο δεν έπρεπε εξαρχής να δοθεί στην εν λόγω εταιρεία. Ο ΔΗΣΥ ορθά ζητά πλήρη διαλεύκανση, έτοιμος να συγκρουστεί για τα συμφέροντα. Όμως τι θα έκαναν άραγε αν ένας ανεξάρτητος θεσμός δεν εμπλεκόταν στην υπόθεση; Ο πρόεδρος μέσω επισκέψεων στις εγκαταστάσεις πουλούσε μέχρι πρόσφατα το παραμύθι πως όλα πήγαιναν ρολόι. Και η ηγεσία του Συναγερμού επιχειρούσε να φιμώσει τον γενικό ελεγκτή, με το πρόσχημα πως οι αποκαλύψεις του για το σκάνδαλο θα στοιχίσουν στο κράτος.
Η συμφωνία του τερματικού αποτελεί τον καθρέφτη τού γιατί αυτή η χώρα θα συνεχίσει να ηττάται. Μία χώρα που παρά τα σκάνδαλα δεν έμαθε ποτέ πως ό,τι είναι ανήθικο σπάνια μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο. Μία άπληστη οικονομική και πολιτική ελίτ που συνέχεια και με συνέπεια πλήττει την αξιοπιστία της χώρας. Μία πολιτεία ανεπαρκής με θεσμούς ανάπηρους. Το σκάνδαλο του τερματικού δεν αποτελεί το πρώτο μεγάλο μας χαστούκι. Αποτελεί όμως τη χαριστική βολή που αποδεικνύει για ποιο λόγο η Κύπρος κατέληξε από πολλά υποσχόμενο κράτος να αποτελεί απλώς ένα παράδειγμα failed state. Και που καθημερινά επιβεβαιώνει τις προοπτικές του.
economidoum@kathimerini.com.cy
