Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν το 1995 ο Γίτζακ Ράμπιν, που είχε το θάρρος να δώσει τα χέρια με τον Γιάσερ Αραφάτ σε Ουάσιγκτον και Τάμπα για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, έπεφτε νεκρός από τα δολοφονικά χέρια ενός ακροδεξιού που εξέφραζε όσους διαφωνούσαν με την δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους η προοδευτική κοινωνία στο Ισραήλ όχι μόνο έβραζε αλλά, σε μεγάλο βαθμό, συνειδητοποιούσε πως εφεξής η ειρηνική συνύπαρξη με τους Παλαιστίνιους θα απομακρύνονταν τα επόμενα χρόνια. Η ίδια αυτή κοινωνία σήμερα όχι μόνο βρίσκεται σε αναβρασμό αλλά είναι εξοργισμένη με το πως η διακυβέρνηση Νετανιάχου επέτρεψε -λόγω της ακροδεξιάς στροφής της και των σκανδάλων της- τους τρομοκράτες της Χαμάς να επιφέρουν μια τέτοιας έκτασης καταστροφική επίθεση στη χώρα.
Ο ως άνω διαχωρισμός μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και της κοινωνίας των πολιτών στο Ισραήλ αλλά και η αδυναμία κατανόησης των επιμέρους δυναμικών εντός της χώρας, της Παλαιστίνης αλλά και των επιμέρους φάσεων της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης δεν αποτέλεσε ποτέ αντικείμενο αναστοχασμού για την δημόσια σφαίρα σε Κύπρο και Ελλάδα. Για τον μέσο Κύπριο το Μεσανατολικό είναι ή η διαχρονική κατοχή και εποικισμός του Ισραήλ στις παλαιστινιακές περιοχές ή ένα ζήτημα οι παραλληλισμοί του οποίου πρέπει να αφορούν, αποκλειστικά, στη Κύπρο. Και τίποτε ενδιάμεσα.
Αυτό σε συνδυασμό με την ιδεοληψία και το whataboutism στον άξονα Δύσης-αντιδυτικισμού όχι μόνο δημιουργεί στρεβλώσεις -που είδαμε και στη συζήτηση για τη Ρωσία μετά το 1989 αλλά κυριότερα εγγενείς αντιφάσεις. Που καταδεικνύουν πως στη Κύπρο ο τρόπος που προσλαμβάνουμε κοσμοϊστορικές εξελίξεις γίνεται μόνο μέσα από το πρίσμα μιας συντηρητικής αντίληψης -αριστερόστροφης ή δεξιόστροφης και όχι με ένα ενεργητικό debate. Κανείς δεν μιλάει για την ισραηλινή κατοχή και την ακροδεξιά στροφή του Ισραήλ τα τελευταία χρόνια. Κανείς δεν καταδικάζει αμέσως και χωρίς ουρές την τρομοκρατία της Χαμάς ή της Ρωσίας του Πούτιν. Γίνεται το ένα ή το άλλο. Αν δε, τολμήσεις να πεις τα αυτονόητα καθίστασαι αμέσως ισαποστάκιας εξ’ αριστερών ή μειωμένου… πατριωτισμού εκ δεξιών. Απέραντη θλίψη αν έχεις συνειδητοποιήσει, γνωσιακά και βιωματικά, ότι το νεκρό παιδί του Ισραηλινού στα γειτονικά της Γάζας κιμπούτζ ή το νεκρό παιδί στη Γάζα μετά από κάποιο βομβαρδισμό δεν γυρίζουν πίσω.
Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία δεν πρέπει να αλλάξει το Μεσανατολικό. Αυτό διαχρονικά δεν έχει αλλάξει εδώ και δεκαετίες. Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία πρέπει να εκσυγχρονιστεί η σκέψη μέσα από μια διαδικασία κοινωνικών και πολιτικών μετασχηματισμών, παιδείας, εσωτερικής κριτικής και ειλικρίνειας. Στη Κύπρο εξάλλου ο άξονας Αριστεράς-Δεξιάς υπήρξε πάντα ένα πεδίο δυϊσμών χωρίς ενδιάμεσο περιθώριο για μετατοπίσεις. Περάσαμε γρηγορότερα στην μεταπολιτική από το να γεφυρώσουμε ένα χάσμα που θα καταστήσει την Αριστερά λιγότερο συντηρητική και την Δεξιά περισσότερο μετριοπαθή. Και πορευόμαστε με ακριβώς τον ίδιο τρόπο εδώ και δεκαετίες παρά τα λεφτά και τα δοκτοράτα. Και ενώ το Κυπριακό, το δικό μας υπαρξιακό πρόβλημα, παραμένει άλυτο -χωρίς καμιά θεαματική προσφορά κάθε πλευράς προς την κατεύθυνση της λύσης του.
Ο πόλεμος είναι μια παράνοια ως προς το συγκείμενο της βίας. Σκοτώνει, τραυματίζει, καταστρέφει και σε αλλάζει, άρδην, ψυχολογικά. Το να προσπαθούμε να τον κατανοήσουμε, αποκλειστικά, μέσα από την ιδεολογική μας ταυτότητα δεν προσφέρει τίποτα στη δημόσια συζήτηση ή την πολιτική μας ωρίμανση. Γιατί ο πόλεμος, ως μεθοδολογία επίτευξης πολιτικών στόχων, χρησιμοποιήθηκε από όλα τα πολιτικά συστήματα και τις ιδεολογίες. Μια αλήθεια που κανείς ιδεοληπτικός άνθρωπος δεν μπορεί να αντέξει.
Twitter: @JohnPikpas
