Του Γιάννη Ιωάννου
Ως «ενισχυτική» της διαπραγματευτικής θέσης της ΚΔ έναντι της Τουρκίας με φόντο τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ερμηνεύουν στην «Κ» έμπειροι παρατηρητές την πρόταση -που έφερε στην επιφάνεια ρεπορτάζ της ελλαδικής εφημερίδας, «Τα Νέα»- που φέρεται να έκανε η Λευκωσία -δια του ίδιου του Προέδρου Χριστοδουλίδη- προς την Άγκυρα για ελλιμενισμό πλοίων κυπριακής σημαίας σε τουρκικά λιμάνια ως αντάλλαγμα για την θετική στάση της ΚΔ στο ζήτημα της απελευθέρωσης θεωρήσεων εισόδου (visa) για Τούρκους επιχειρηματίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της έκδοσης του Σαββάτου «των Νέων», υποστηρίζεται ότι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, έχει καταθέσει προσωπικά πρόταση προς την τουρκική ηγεσία για άνοιγμα ενός λιμανιού για τα περίπου 1100 πλοία υπό κυπριακή σημαία. Υπενθυμίζεται πως το 1987, η Τουρκία επέβαλλε εμπάργκο στα πλοία υπό κυπριακή σημαία καθώς κι απαγόρευσε την προσγείωση αεροσκαφών κυπριακών εταιρειών στα αεροδρόμια της χώρας (σ.σ. και την είσοδό τους στον τουρκικό εθνικό εναέριο χώρο) -στα πλαίσια τότε αντιποίνων για την δυναμική αντίδραση της ΚΔ και της διεθνούς κοινότητας για την παράνομη ανακήρυξη της «ΤΔΒΚ», λίγα χρόνια αργότερα. To τουρκικό ΥΠΕΞ πάντως διέψευσε το ρεπορτάζ αποκαλώντας το, μάλιστα, ως «αποτέλεσμα φαντασίας».
Επιβεβαιώνει χωρίς να σχολιάζει
Η κυβέρνηση το πρωί της Δευτέρας επιβεβαίωσε ουσιαστικά το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» χωρίς ωστόσο να σχολιάσει, per se, τα όσα αναφέρονταν στο δημοσίευμα -που ναι μεν επικαλούνταν ανώτερη πηγή διατηρούσε όμως και επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα της πρότασης. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυπμιώτης, ανέφερε σε παρέμβασή του στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του ΡΙΚ, (…) ότι αυτό καθ’ αυτό το δημοσίευμα δεν θα το σχολιάσουμε. Αυτό που μπορούμε να πούμε όμως είναι ότι είναι γνωστό ότι οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, η κυπριακή Δημοκρατία τα τελευταία δύο χρόνια, για την ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα την αξιοποίηση των ευρωτουρκικών σχέσεων και των επιδιώξεων των στόχων που έχει θέσει η Τουρκία και σε αυτό το πλαίσιο είναι που έχουν τεθεί εκείνες οι ενέργειες, οι αντίστοιχες, οι κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας, που θα πρέπει να δούμε πρώτον για να μπορέσει να επιτευχθεί και πρώτο στα ευρωτουρκικά που επιθυμεί η Τουρκία». Στη συνέχεια ωστόσο επιβεβαίωσε ουσιαστικά την είδηση προσθέτοντας πως (…) Η Τουρκία έχει κάποιες επιδιώξεις που άπτονται των σχέσεων της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εμείς σε αυτές τις επιδιώξεις, σε αυτή την στροφή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουμε πει με έναν τρόπο σαφή και ξεκάθαρο ότι μπορεί να υπάρξει αυτή η πρόοδος, φτάνει να υπάρχει η αντίστοιχη, η αναλογική, σταδιακή και αναστρέψιμη πρόοδος στις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, μεταξύ των οποίων στις προτάσεις που έχουμε θέσει ναι είναι και αυτοί, και είναι εδώ που προσπαθούμε και ενισχύουμε τη διαπραγματευτική μας θέση με έναν σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό».
Η «Κ» πάντως δεν επιβεβαίωσε τις λεπτομέρειες της «προσωπικής πρότασης» -όπως κατέγραψαν στο ρεπορτάζ τους «Τα Νέα»- που «κατέθεσε ο Πρόεδρος προς την τουρκική πλευρά». Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε τους τελευταίους μήνες στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων καθώς και κατά την διάρκεια της άτυπης της Γενεύης σύντομα τετ-α-τετ με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν.
Διέψευσε το τουρκικό ΥΠΕΞ
Σε δήλωσή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, Οντζού Κετσελί, διέψευσε το περιεχόμενο του δημοσιεύματος «των Νέων». Σε ανάρτηση στο Χ το τουρκικό ΥΠΕΞ ανέφερε ότι «οι ισχυρισμοί στον Ε/κ Τύπο ότι τα λιμάνια της χώρας μας θα ανοίξουν στα Ε/κ πλοία με αντάλλαγμα τη διευκόλυνση έκδοσης βίζας της ΕΕ για τους επιχειρηματίες μας είναι προϊόν φαντασίας». Την επίσημη διάψευση του τουρκικού ΥΠΕΞ μετέδωσε αμέσως μετά και το πρακτορείο ειδήσεων «Ανατολή» σε αναλυτικό τηλεγράφημα.
Η μεγάλη εικόνα
Το ζήτημα της απελευθέρωσης της θεώρησης εισόδου (visa) για Τούρκους πολίτες ή ειδικότερα για Τούρκους επιχειρηματίες και φοιτητές, όπως και το ζήτημα της τελωνειακής αναβάθμισης Τουρκίας-ΕΕ έχουν καταστεί, τα τελευταία χρόνια, βασικά θέματα στην σχέση Άγκυρας-Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένης της -ακόμη τυπικής- υποψηφιότητας της Τουρκίας να καταστεί κράτος-μέλος της ΕΕ -ακόμη και αν, διπλωματικά, έχουν αποκτήσει «ξεχωριστή οντότητα» στα πλαίσια μιας δυνητικής αναβάθμισης των ευρωτουρκικών σχέσεων, χωρίς η τελευταία να καταστεί πλήρες μέλος. Προφανώς η πρόταση εκ μέρους της ΚΔ υπενθυμίζει τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας σε σχέση με την ευρωπαϊκή της πορεία ωστόσο ξανατέθηκε το ζήτημα της άρσης του εμπάργκο για τα κυπριακά πλοία σε τουρκικούς λιμένες στο παρελθόν. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως παρά το γεγονός πως η πρόταση «ρίχνει το μπαλάκι στο γήπεδο της Τουρκίας» τα τελευταία χρόνια με αφορμή τόσο τις εξελίξεις στον ΙΜΟ (International Maritime Organization) με την υποψηφιότητα Τουρκίας όσο και το 2023 -στα πλαίσια της πρωτοβουλίας για την μεταφορά των σιτηρών της Ουκρανίας από την Μαύρη Θάλασσα- η Άγκυρα επέδειξε άτεγκτη στάση για το ζήτημα άρσης του εμπάργκο προς τα κυπριακά πλοία -μη επιτρέποντας, ουσιαστικά, σε αυτά να συμμετέχουν στην διεθνή πρωτοβουλία.
