Του Γιάννη Ιωάννου
Στο πρόγραμμα των υποψηφίων για τις προεδρικές οι προτάσεις που κατατίθενται για την ασφάλεια, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική μπορεί να μοιάζουν «πλούσιες» ως προς τον επικοινωνιακό τρόπο παρουσίασης και τα επιμέρους bullet points, ωστόσο ως προς το πραγματικό περιεχόμενο δεν περιλαμβάνουν καμιά πρωτοτυπία. Λέξεις όπως το «ΝΑΤΟ», το 2% του ΑΕΠ για τα της άμυνας, η «αόριστη» αναβάθμιση και η «εθνική στρατηγική» όπως και το «συμβούλιο άμυνας» παρατίθενται χωρίς καμιά πρόβλεψη ή σχεδιασμό για την θεσμική τους κατοχύρωση, την στελέχωση και τον τρόπο του πολιτικού σχεδιασμού και της εφαρμογής.
Η θεσμική διάσταση εξάλλου τόσο στα (υπερκομματικά) συμβούλια εξωτερικής πολιτικής ή η συγγραφή και εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για ζητήματα ασφάλειας, άμυνας κι εξωτερικής πολιτικής παραμένει η ραχοκοκαλιά τέτοιων σημαντικών πολιτικών ενός κράτους -που υπάρχουν εδώ και δεκαετίες στα σοβαρά και προηγμένα κράτη. Στην Κύπρο εξάλλου εγχειρήματα όπως το «Γεωστρατηγικό Συμβούλιο», η «Γραμματεία Τριμερών» κι άλλες διαστάσεις υποτιθέμενων θεσμικών εργαλείων που θα παρήγαν εξωτερική πολιτική –τα τελευταία χρόνια– αποδείχτηκαν ή αναποτελεσματικά ή πεδίο για λίστες από κομματικά στελέχη που διορίζονταν έναντι κανονίσματος –συχνά χωρίς τα απαραίτητα προσόντα ή την εμπειρία για να βρίσκονται σε τέτοιες θέσεις.
Στο δε κομμάτι της άμυνας το να ισχυρίζονται κόμματα και υποψήφιοι πως ο ετήσιος προϋπολογισμός πρέπει να αφορά στην… ύπαρξη catering, ενώ βρισκόμαστε στο 2022 είναι και υποκριτικός και εκτός πραγματικότητας. Το να θέλει, δε, κάποιος να αναβαθμίσει την εφεδρεία και την πολιτοφυλακή της Εθνικής Φρουράς ας ξεκινήσει, επιτέλους, από τη χορήγηση στις εν λόγω δυνάμεις ενός αξιοπρεπούς αντιβαλλιστικού κράνους και μιας σοβαρής εξάρτυσης, γιατί σε αυτό το κομμάτι η Ε.Φ. έχει κολλήσει στον πόλεμο της Κορέας.
Πριν πάει συνεπώς κανείς στο κομμάτι της θεσμικής διασφάλισης, της προβολής αυτών των πολύ σημαντικών ζητημάτων στο πνεύμα και στο γράμμα του Νόμου, όπως απορρέει από το Σύνταγμα οφείλουν να γίνουν πολλά βήματα. Εξάλλου η θεσμική διάσταση της εξωτερικής πολιτικής υπήρξε ανέκαθεν ένα πεδίο το οποίο πήγαινε πολύ πέραν του υπουργείου Εξωτερικών, του υπουργείου Άμυνας, των θεσμών ασφάλειας και των ίδιων των δημιουργών και πολιτικών practitioners των εν λόγω πολιτικών. Αφορά κυρίως το πεδίο των ιδεών, της ωρίμανσης ως προς τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν (που στο Κυπριακό δεν υπήρξε ποτέ μια ουσιαστική κατεύθυνση) αλλά και της κουλτούρας που αναπτύχθηκε τόσα χρόνια στα εν λόγω πεδία, η οποία πήγαινε στο κομμάτι της διαφώτισης, της νοοτροπίας της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό και εντέλει στην αντίληψη πάραξης ενός μονόχνοτου τρόπου σκέψης κι αντίληψης για την Τουρκία, τις διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις και εν γένει το διεθνές σύστημα.
Η εξωτερική πολιτική, η άμυνα και η ασφάλεια όχι μόνο της Κ.Δ. αλλά σε ολιστικό επίπεδο θα αποτελέσουν βασικές παραμέτρους των προκλήσεων της πενταετίας 2023-2028. Περισσότερο ίσως από ποτέ δεδομένων των όσων συμβαίνουν στην περιοχή μας και ως προς το πού βρισκόμαστε στο Κυπριακό. Καλό, και νούσιμο, θα ήταν οι υποψήφιοι να το έχουν αντιληφθεί αυτό μετά από μια δεκαετία όπου πολλά που θεωρούμε ως πολυδιαφημισμένες πολιτικές στα εν λόγω πεδία δεν επαληθεύτηκαν από τις εξελίξεις. Και που η νοοτροπία κανονίσματος μετρίων και παραγωγής του ίδιου τρόπου σκέψης παρέμειναν βασικό αντικείμενο έναντι του εκσυγχρονισμού και της θεσμοθέτησης σημαντικών εργαλείων.
Η Κύπρος χρειάζεται και Εθνική Στρατηγική, και Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής και καλό apparatus άμυνας κι ασφάλειας. Κυριότερα χρειάζεται όσοι σχεδιάζουν τις εν λόγω πολιτικές να δουν προς την κατεύθυνση αυτών που γνωρίζουν, που ασχολούνται καθημερινά με τα εν λόγω θέματα και που δεν περιμένουν σε κάποια κομματική ή άλλη επετηρίδα για να διοριστούν. Επίσης, δίπλα από τη θεσμοθέτηση υπάρχει και το HR. Χωρίς ανθρώπινους πόρους και χωρίς επένδυση σε αυτούς δεν υπάρχει ούτε εξωτερική πολιτική, ούτε άμυνα, ούτε ασφάλεια. Καλό να το θυμούνται οι υποψήφιοι πριν από τις χρωματιστές παρουσιάσεις τους στο power point.
ioannoug@kathimerini.com.cy
Twitter: @JohnPikpas
