Του Γιάννη Ιωάννου
Στον τέλειο κύκλο του βίου όσων ασχολούνται με την πολιτική υπάρχει πάντα ο αγώνας για την πολιτική υστεροφημία. Την κληρονομιά, που πριν την κρίνει ο ίδιος ο ιστορικός του μέλλοντος, την ορίζει ο ίδιος ο πολιτικός με τον τρόπο που προετοιμάζει την έξοδό του από την εξουσία. Για ορισμένους πολιτικούς το σπουδαίο έργο κι ο έντιμος βίος τούς εντάσσει αυτόματα στη σφαίρα του μυθικού. Για άλλους υπάρχει ο μύθος ως κάτι που δουλεύει μεταξύ αμφιλεγόμενου και έγκριτου, μαύρου ή άσπρου. Και, φυσικά, υπάρχει και εκείνη η κατηγορία τραγικών που είτε λόγω ανικανότητας, είτε λόγω ιστορικής συγκυρίας ταυτίζουν τη μοίρα τους με ανείπωτες καταστροφές, εθνικές ή παγκόσμιες.
Στην Κύπρο, από το 1960, η πολιτική κληρονομιά όσων διετέλεσαν Πρόεδροι αποτελεί ακόμη ένα αντικείμενο το οποίο δεν υπάγεται, ακόμη, με πλήρεις όρους –ιστορικούς και πολιτικούς– σε αντικειμενικό έλεγχο. Κι αυτό γιατί πέραν της πολιτικής κουλτούρας του να μην αγγίζεις αμφιλεγόμενα ή αποτυχημένα παραδείγματα υπάρχει και το συγκείμενο της ιδεολογικής περιχαράκωσης, η περίοδος 1960-1977, με πρώτο Πρόεδρο της χώρας έναν Αρχιεπίσκοπο και φυσικά η τραγωδία του 1974 που έκτοτε όρισε σε μεγάλο βαθμό τα politics στην Κύπρο με ένα βασικό ποιοτικό χαρακτηριστικό: Πως η πολιτική υστεροφημία, η κληρονομιά του εκάστοτε, ορίζονταν από την αποφυγή του σεναρίου της διχοτόμησης. Της βόμβας που κανείς δεν ήθελε να εκραγεί στα χέρια του. Κι ενός στάτους κβο χωρίς λύση που φυσικά εξυπηρετούσε το κινηματογραφικό ίντρο από τη γνωστή ταινία «το Μίσος», «ώς εδώ καλά», καθώς κάποιος πέφτει από έναν υψηλό όροφο. Γιατί, ουσιαστικά, αυτό ήταν και παρέμενε, διαχρονικά, το στάτους κβο. Η διαβεβαίωση πως κάθε απερχόμενος Πρόεδρος διέσωζε την υστεροφημία του χωρίς να είναι αυτός κατά τη διάρκεια του οποίου συνέβη το ατύχημα στο Κυπριακό.
Η περιπτωσιολογία του Νίκου Αναστασιάδη είναι πολύ ενδιαφέρουσα υπό το βάρος της απερχόμενης, δεκαετούς, προεδρίας του. Κι αυτό όχι μόνον γιατί έχει βαλθεί, 100 μέρες πριν από τις εκλογές, ν’ αναλάβει μια πρωτοβουλία για αναμόχλευση του Κυπριακού (σ.σ. για την οποία Βερολίνο και Παρίσι δεν έχουν ιδιαίτερα θετική άποψη) μέσω της Ε.Ε. αλλά και γιατί παραμένει ενεργός πολιτικά.
Τόσο σε σχέση με τους δύο βασικούς εκ των τριών υποψηφίων και το ρήγμα στο ΔΗΣΥ όσο και αναφορικά με την επόμενη ημέρα. Ο Νίκος Αναστασιάδης δηλαδή όχι μόνο εργάζεται για την πολιτική του κληρονομιά, που στο Κυπριακό δεν κρίνεται ως επιτυχημένη δεδομένης και της πολιτικής του πορείας, αλλά παραμένει ενεργός με τρόπο που δείχνει πως την επομένη της δεύτερης Κυριακής των προεδρικών θα είναι relevant πολιτικός παίκτης.
Εδώ δεν υπάρχει ούτε εθναρχικός Μακάριος, ούτε η πρόταξη του Σπύρου, ο ρεαλιστικός πατριωτισμός του Κληρίδη ή το «Όχι» του Τάσσου. Εδώ υπάρχει μια νέα κατάσταση πραγμάτων, η οποία δείχνει πως για τους επόμενους πρώην Προέδρους, αρχής γενομένης από τον Αναστασιάδη, η έννοια της υστεροφημίας και της πολιτικής κληρονομιάς κρίνεται ως πιο πολύπλοκη πέραν του βίου και της αποτελεσματικότητας της ίδιας τους της θητείας. Απαιτείται δηλαδή ενεργητική πολιτική συμμετοχή, έστω και παρασκηνιακά, ακόμη κι όταν παρέλθει ο χρόνος της θητείας. Και φυσικά απαιτείται και πολιτική ικανότητα, που στην περίπτωση Αναστασιάδη είναι εμφανής είτε συμφωνεί, είτε διαφωνεί κανείς μαζί του.
Αν αυτό αποτελεί μια άσκηση κυνισμού μένει να φανεί στο πώς ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράψει τον ίδιο τον Αναστασιάδη. Και θα εντάξει, αξιολογήσει και αναλύσει την πολιτική του κληρονομιά τα επόμενα χρόνια στο πλευρό όλων των προκατόχων του. Καλό να το γνωρίζουν καλά αυτό τόσο ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και αυτοί μετά το 2028.
