Του Γιάννη Ιωάννου
Η ιστορία της αθλητικής βίας στην Κύπρο είναι ένα ανέκδοτο. Γιατί τόσο τα ποδοσφαιρικά σωματεία όσο και οι οργανωμένοι σύνδεσμοι οπαδών αποτελούν μια μικρογραφία της αντίστοιχης υποκουλτούρας των μεγάλων πρωταθλημάτων ξένων χωρών, με όλο το συγκείμενο της φωτοβολίδας, του «1312», του «Against Modern Football», της βίας και της κουκούλας. Φυσικά στην Κύπρο το ποδόσφαιρο, μετά το 1948, έγινε αντικείμενο έντονης πολιτικοποίησης, που με όρους κοινωνικού φαινομένου αποκρυστάλλωσε ξεκάθαρες ιδεολογικές και κομματικές ταυτότητες στις μεγάλες ομάδες της χώρας (ΑΠΟΕΛ, Ομόνοια, Απόλλων, ΑΕΛ, Ανόρθωση).
Ωστόσο, η μετατόπιση της υποκουλτούρας του οπαδισμού και της βίαιης σύγκρουσης οπαδών είναι ένα φαινόμενο που στην Κύπρο ρίζωσε τις δεκαετίες του ’90 και του ’00 με τρόπο μιμητικό τόσο σε σχέση με την Ελλάδα όσο και αναφορικά με μεγάλα πρωταθλήματα του εξωτερικού όπου οι οπαδικές ιστορίες με ultras έχουν δημιουργήσει ρομαντικά αφηγήματα. Την ίδια στιγμή, οι οργανωμένοι οπαδοί των μεγάλων ομάδων της Κύπρου δεν παύουν –στην πλειοψηφία τους– ν’ αποτελούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αντικείμενο πελατειακών σχέσεων. Ακριβώς γιατί στα δύο μεγάλα κόμματα (ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ) η διείσδυση στα σωματεία εξυπηρετούσε πάντα την κινητοποίηση της κομματικής βάσης. Έφερνε, φέρνει και θα φέρνει ψήφους ακριβώς γιατί το πολιτικό σύστημα της Κύπρου εξυπηρετεί αυτό ακριβώς το μοντέλο: της πελατείας.
Η Κύπρος είναι μικρή. Όλοι γνωρίζουν ποιος και γιατί δημιουργεί επεισόδια και τα κλαμπ των οργανωμένων οπαδών έχουν διευθύνσεις. Δεν βρίσκονται στη Βραζιλία των 217 εκατομμυρίων κατοίκων. Κάθε φορά που γίνεται επεισόδιο δε επικρατεί το ίδιο μοτίβο. Ένα πλέγμα αστικού κωλοπαιδισμού όπου αν η Αστυνομία αντιδράσει δυναμικά η συζήτηση θα είναι «γιατί δείρατε τον μιτσή» και αν κάποιος μιτσής συλληφθεί επ’ αυτοφώρω να επιτίθεται –ακόμη και με ανθρωποκτόνο πρόθεση– θα τη… γλιπάρει, συχνά με παρέμβαση εκ των άνω. Την ίδια στιγμή τιμωρίες όπως η απαγόρευση της μετακίνησης οπαδών ή η βαθμολογική ποινή στις ομάδες δεν αλλάζει το πρόβλημα. Και πολιτικές όπως η κάρτα οπαδού απέτυχαν παταγωδώς. Αυτό έδειξαν τα γεγονότα του Τσιρείου.
Πάμε όμως σε κάτι σημαντικότερο. Κι ας είμαστε, επιτέλους, ειλικρινείς. Τι είναι τελικά το κυπριακό ποδόσφαιρο; Σαν προϊόν, σαν θέαμα και σαν το δημοφιλέστερο άθλημα της χώρας. Το κυπριακό ποδόσφαιρο δεν είναι τίποτα σπουδαίο. Σπουδαίο θα ήταν αν οι κυπριακές ομάδες πρωταγωνιστούσαν στις ευρωπαϊκές διασυλλογικές οργανώσεις κάθε χρόνο. Αν κάθε τρία ή πέντε χρόνια ένας ταλαντούχος Κύπριος ποδοσφαιριστής έβγαινε με αξιώσεις για ν’ αγωνιστεί σε μια μεγάλη ομάδα του εξωτερικού. Κι αν η Εθνική Κύπρου μπορούσε να προκριθεί σε κορυφαίες διεθνείς οργανώσεις όπως το EURO και το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτή είναι η αλήθεια. Το κυπριακό ποδόσφαιρο τουναντίον είναι ένα πεδίο παραγοντισμού, προσωπικού πλουτισμού, κακοδιαχείρισης (το είδαμε στο οικονομικό μοντέλο του ΑΠΟΕΛ και της Ομόνοιας τα τελευταία χρόνια), κάτι απίθανων μεταγραφών παικτών μικρής ποδοσφαιρικής αξίας. Στο δε επίπεδο της Εθνικής Κύπρου βλέπουμε αγώνες με ελάχιστους οπαδούς στην εξέδρα και… πεντάρες από ομάδες όπως το Κόσοβο ή τα νησιά Φερόε. Καμία καταξίωση. Την ίδια στιγμή που ο στίβος, η σκοποβολή, η ιστιοπλοΐα ή το τένις χάρισαν στην Κύπρο, τα τελευταία χρόνια, σοβαρές διακρίσεις, με ελάχιστα επενδυμένα χρήματα και υποστήριξη προς αυτούς τους αθλητές από την Πολιτεία.
Η οπαδική βία εξαλείφεται σε μία εβδομάδα, αν υπάρχει πολιτική βούληση. Και το κυπριακό ποδόσφαιρο μπορεί ν’ αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής ενασχόλησης –στο επαγγελματικό επίπεδο, αν παράγοντες και οπαδοί αποφασίσουν πως θέλουν να πάει μπροστά και δεν αποτελεί, μόνο, το αντικείμενο της μικροπολιτικής τους. Επίσης στις τάξεις των νεαρών οπαδών, πέραν του φανατισμού και της ριζοσπαστικοποίησης, μπορούν να υπάρξουν αρκετές πρωτοβουλίες προκειμένου να προωθηθεί όχι μόνο η εξάλειψη της βίας αλλά και η προσέγγιση της αλληλεγγύης και της διάστασης του μαζικού αθλητισμού.
Μέχρι τότε μακάρι να μη θρηνήσουμε κάποιο θύμα και δη κάποιον αθώο που βρέθηκε στον λάθος τόπο, τη λάθος στιγμή και μια μολότοφ ή μια φωτοβολίδα προσγειώθηκε στα μάτια του ή στο αυτοκίνητό του. Γιατί υπάρχουν και οι νοικοκυραίοι, που δεν επιθυμούν να μαχαιρωθούν για την ομάδα τους, που δεν τα’ ανέχονται αυτά. Μέχρι τότε, επιτρέψτε μας να θεωρούμε πως το κυπριακό ποδόσφαιρο δεν είναι κάτι σπουδαίο. Και πως προτιμούμε να παρακολουθούμε βίαθλο.
Twitter: @JohnPikpas
