Του Γιάννη Ιωάννου
Στην Κύπρο, συχνά-πυκνά παίρνουμε τις εκλογές, ως μια θεσμικά κατοχυρωμένη δημοκρατική διαδικασία, λιγότερο σοβαρά από όσο τους αξίζει. Κι αυτό, όχι μόνο διότι αντιλαμβανόμαστε την πολιτική –αλλά και τους πολιτικούς– με όρους ετεροπροσδιορισμού αλλά και γιατί λόγω μεγέθους, πολιτικής κουλτούρας, του επιπέδου του πολιτικού μας συστήματος αλλά και της σύγχρονης ιστορίας μας νομίζουμε πως τις τελευταίες δεκαετίες τα πράγματα είναι δεδομένα.
Η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Ποτέ δεν υπήρξε δεδομένη ως πολιτειακό σύστημα. Η ίδια η ιστορία της δημοκρατίας από την σύλληψή της στην αρχαία Αθήνα μέχρι τον επαναπροσδιορισμό της μετά την Αμερικανική Επανάσταση και τη σύγχρονη διαμόρφωσή της στον 19ο, τον 20ό και στον αιώνα που διανύουμε, είναι ένα ταξίδι σε φουρτουνιασμένες θάλασσες αλλά και ένα διακύβευμα: Μεταξύ του αγώνα για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της και των θυσιών για την επί της αρχής επιβίωσή της –κάτι που στην Κύπρο το γνωρίζουμε καλά, και που όχι μόνο εδώ αλλά και στον ιστορικό χώρο της Ευρώπης, ως γεωγραφικής επικράτειας, το βιώσαμε μέσα από μια σύνθεση ιστοριών αίματος, δακρύων και ιδρώτα.
Ο Τζέιμς Μάντισον (1751-1836), εκ των ιδρυτών του αμερικανικού συντάγματος του 1787, που γέννησε θεσμικά την πρώτη δημοκρατία, δεν θεωρείται εκ των framers της Αμερικής μόνο για τη στάση του απέναντι στην πρώτη δημοκρατία του σύγχρονου κόσμου. Ο άνθρωπος συνέταξε τις δέκα πρώτες τροποποιήσεις του εν λόγω Συντάγματος, γνωστές ως Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η ισχυρότερη μέχρι και σήμερα δικαιωματική διακήρυξη που όχι μόνο εμπότισε τις δημοκρατίες σύγχρονου τύπου με θεμελιώδεις ελευθερίες, αλλά που δημιούργησε και ένα μεγάλο μέρος του Διεθνούς Δικαίου όπως το γνωρίσαμε στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ο Μάντισον είχε επίσης περίπου 150 δούλους και ήταν υπέρ της δουλείας. Αφροαμερικανούς σκλάβους, οι επίγονοι των οποίων γέννησαν Αμερικανούς πολίτες που μεγάλωσαν και επέκτειναν τη δημοκρατία τους, φτάνοντας μέχρι τον Μπαράκ Ομπάμα. Έναν… «μαυρή», όπως θα λέγαμε στην Κύπρο, πρόεδρο των ΗΠΑ.
Η δημοκρατία είναι κάπως σαν τον Μάντισον. Έχει την υποκρισία της, έχει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα –στις τωρινές ευρωεκλογές κοινά για όλη την Ευρώπη– αλλά παραμένει στον πυρήνα της, δοκιμασμένα, το αποτελεσματικότερο σύστημα διακυβέρνησης.
Ένα σύστημα αντιπροσωπευτικό, στον πυρήνα του οποίου βρίσκεται η συμμετοχή των πολιτών στην αρχή τού «μια ψήφος, ένας άνθρωπος» και στο οποίο δεν χωρούν αδιέξοδα – αν φυσικά θεσμικά και πολιτικά υπάρχει ένα επίπεδο το οποίο όχι μόνο τεκμαίρεται από το γράμμα του Νόμου αλλά εμπίπτει και στο Πνεύμα του αλλά και στον έλεγχο ενεργών πολιτών που νοιάζονται για την ποιότητα της δημοκρατίας στην οποία ζούνε και στην οποία –ιδίως στην Κύπρο– οφείλουμε να διασφαλίσουμε δεδομένου πως είναι ημικατεχόμενη και πως η υπόλοιπη μισή είναι η ασπίδα μας ως ένα αναγνωρισμένο διεθνώς κράτος.
Η αξία της συμμετοχής συνεπώς, πηγαίνει χέρι-χέρι με την υγιή δημοκρατία και έχει νόημα όταν η ουσία που της αποδίδεται αποτελεί προϊόν γνώσης, εκπαίδευσης, εμπειρίας και ηγεσίας. Κοινώς πολιτικής κουλτούρας.
Σήμερα πριν προσέλθετε στην κάλπη, καλό να αναλογιστείτε πως στην Κύπρο με όλα μας τα προβλήματα, αλλά και με όλα της τα προβλήματα, η δημοκρατία ζει, είναι μέρος της καθημερινότητάς μας και αποτελεί κεκτημένο μας. Και μόνο δίνοντας αξία στη συμμετοχή μας –διά της ψήφου μας– θα την προστατεύσουμε από όσους μπορεί να την επιβουλεύονται διεθνώς αλλά κι όσους το πράττουν, εσωτερικά, με τον λαϊκισμό τους και την ανικανότητά τους.
Καλή ψήφο λοιπόν.
