Ατού ο Γαβρίλης!

Στην Κύπρο υφίσταται μια ολόκληρη κατηγορία δημοσιολογούντων στη δημόσια σφαίρα, στα ΜΚΔ, στα ΜΜΕ, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, κ.ο.κ., που μετατρέπουν κάθε συζήτηση, η οποία εμπεριέχει αντικειμενικά κριτήρια –δεδομένα– σε μια συζήτηση με όρους ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Σε αυτό το επίπεδο ισχύει πάντα ένας παλιός κανόνας της σοφιστείας που υπαγορεύει στο να επιτεθείς στην ιδεολογική θέση του αντιπάλου παρά στο επιχείρημά του, το οποίο στηρίζεται σε αντικειμενικά (μετρήσιμα ποσοτικά και καταγραμμένα ποιοτικά) στοιχεία και που συνήθως υπερτερεί του δικού σου.

Δύο συνομιλητές, ένας κόκκινος και ένας πράσινος, διαφωνούν για το αν η γη είναι στρογγυλή. Ο κόκκινος κατηγορεί τον πράσινο όχι γιατί έχει παραθέσει τον τρόπο με τον οποίο ο Χ επιστήμονας απέδειξε πως η Γη είναι στρογγυλή αλλά γιατί είναι… πράσινος. Αυτή η επιμονή έναντι της παραδοχής του λάθους ή της άγνοιας δεδομένων, στην Κύπρο, περιλαμβάνει πάντα ένα ad hominem επίπεδο: Αυτό της ιδεολογικοποίησης κάθε συζήτησης, η οποία μετατρέπεται σε μια στείρα αντιπαράθεση με λαϊκισμό και συνθηματολογία που στοχεύει στη συσπείρωση έναντι μιας σοβαρής και ψυχρής αντιπαράθεσης με σκοπό την καλώς εννοούμενη σύνθεση.

Ο τρόπος με τον οποίο οι υποψήφιοι κυριολεκτικά πετάνε ατεκμηρίωτες προτάσεις χωρίς κανένα ίχνος τεκμηρίωσης, ελέγχου δεδομένων, κοστολόγησης, κ.ο.κ. είναι το βασικό ποιοτικό χαρακτηριστικό αυτής της προεκλογικής. Η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη όταν αυτές οι προτάσεις εδράζονται σε σοβαρά, στα όρια του υπαρξιακού, ζητήματα που αφορούν στο Κυπριακό ή στην εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακούμε για ΝΑΤΟ, ειδικούς απεσταλμένους της Ε.Ε. στο Κυπριακό, ελβετικά μοντέλα και ο κατάλογος συνεχίζεται με διάφορα απίθανα τα οποία μετά ένα τσούρμο από επιτελείς, τρολς και λοιπούς τύπους υπερασπίζονται μέχρι τελευταίας ρανίδας, αλλά για χάριν της υπεράσπισης και της συσπείρωσης και όχι σε σχέση με τις ίδιες τις προτάσεις και στην προκείμενη της σοβαρότητας των θεμάτων που αφορούν.

Ένα κι ένα κάνουν δύο. Ούτε τρία. Ούτε πέντε. Όταν επισημαίνει κανείς στην Κύπρο σε κάποιον πολιτικό πως έχει λάθος ως προς τον τρόπο που έκανε την πρόσθεσή του, σπάνια ακούς και την παραδοχή αυτού. Δεν είσαι θιασώτης, ξαφνικά, της αριθμητικής της Α΄ Δημοτικού αλλά ο «Χ», ο «Ψ», ο «έτσι», με τους χαρακτηρισμούς όταν τα θέματα αφορούν στους τομείς της γεωπολιτικής, της διεθνούς ανάλυσης ή της άμυνας να είναι πάντα βαρύτατοι, μειωτικοί και ιδεολογικά φορτισμένοι. Θυμάμαι, προ ετών, όταν ένας τέτοιος μου τηλεφώνησε για να με χαρακτηρίσει «προδότη» πώς αντέδρασε, όταν του ζήτησα, εκ του σύνεγγυς, τον λόγο λίγο άγαρμπα, ξεχνώντας τους κανόνες της αστικής ευγένειας και της επιχειρηματολογίας. Αλλά, ατού ο Γαβρίλης!

Στην Κύπρο η συζήτηση με όρους πολιτικής αντιπαράθεσης δεν είναι ποτέ factual και επιστημονοκεντρική. Χειρότερα όμως από την παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος (κόμματα, πολιτικό προσωπικό, πρακτική) δεν είναι ο μέσος κομματικός πολιτευτής. Εκεί γνωρίζεις πως η πελατειακή σχέση υφίσταται και πως ακόμη κι αν κάποιος ποτέ βρεθεί στην ανάγκη το ρουσφέτι μπορεί να στο προσφέρει ακόμη και ο πολιτευτής του διπλανού κόμματος. Υπάρχει μια τιμιότητα μεταξύ ενός φαύλου πολιτικού συστήματος. Η μεγαλύτερη υποκρισία και ανακολουθία υπάρχει εκεί που δεν υπάρχει ο… Διάβολος που ξέρεις. Κι εκεί υπάρχει μια ολόκληρη νέα γενιά πολιτικών, που ενώ ευαγγελίζεται το νέο, το φρέσκο, το εκσυγχρονιστικό παραμένει βαθιά προβληματική: Είναι βαθιά συντηρητική, πολύ πρόχειρη και φιλόδοξη για τις ικανότητές της αντικειμενικά και μυρίζει… ελιτισμό από μακριά. Δεν έχει τίποτα μοντέρνο. Μόνο περιτύλιγμα. Κι όταν διαφωνείς με αυτή την κατηγορία το Ατού ο Γαβρίλης! επανέρχεται θριαμβευτικά για να επιβεβαιώσει τον ψυχισμό του μέσου Κυπραίου όταν κάνει λάθος. Δεν γνωρίζει το mea culpa, δεν διορθώνει. Αναζητεί σαν δικηγόρος ή σαν λογιστής εκείνο το «κόμμα» ή εκείνο τον «αριθμό» που θα ενισχύσει την εμμονή του ή θα διαχειριστεί το σφάλμα του. Αντί να πει ένα απλό «συγγνώμη δεν ήξερα» και να αναζητήσει πώς θα βελτιωθεί από το λάθος του. Το να μαθαίνει κανείς από τα λάθη του είναι ηγεσία. Όχι το αντίθετο.

Το Ατού ο Γαβρίλης! είναι ο τρόπος για να κατανοήσει κανείς στην Κύπρο την πολιτική ευθύνη. Και την υπευθυνότητα, πολιτικά.

Twitter: @JohnPikpas