Της Ελένης Ξένου
Είναι τρομαχτικό πως ενώ αναγνωρίζουμε ότι ζούμε στην εποχή των ψευδών ειδήσεων, εντούτοις επιμένουμε να πέφτουμε οικειοθελώς στην παγίδα τους. Προκειμένου να «υπερασπιστούμε» την εκδοχή που ταιριάζει σ’ αυτό που έχουμε προαποφασίσει ως «δίκαιο» ή «άδικο», αυτό δηλαδή που εξυπηρετεί τις όποιες παγιωμένες μας «πεποιθήσεις», προσπερνούμε ότι το ζητούμενο δεν είναι να κερδίσουμε στα σημεία αλλά να παραμείνουμε προβληματισμένοι και υποψιασμένοι για το ποια μπορεί στην παρούσα φάση να είναι τα συμφέροντα και τα κίνητρα που συνυπογράφουν όλη αυτή τη φρίκη. Ο πόλεμος που συμβαίνει δίπλα μας είναι εξόχως περίπλοκος και ως εκ τούτου ιδιαίτερα δυσανάγνωστος (εκτός κι αν είναι κανείς εξειδικευμένος αναλυτής ή μελετητής) και γι’ αυτό μετατρέπει κάθε «άκαμπτη» θέση ή αντίθεση του καθενός από μας ως αμφιλεγόμενη (και πόσω μάλλον όταν αυτή πάρει τον δρόμο της οργισμένης ανάρτησης), αμβλύνοντας όλο και περισσότερο την γκρίζα περιοχή των αμφισβητούμενων γεγονότων.
Το μόνο που παραμένει αδιαμφισβήτητο είναι ο θάνατος χιλιάδων ανθρώπων, ο ανθρώπινος πόνος, ο ξεριζωμός και όλα όσα αποτελούν το δέρμα μιας πληγής μονίμως αιμορραγούσας και ενός ανοιχτού τραύματος που προορισμό έχει την εσαεί διατήρηση της αλληλοσφαγής, δεδομένου ότι το αίμα φέρνει μόνο αίμα. Άρα το λιγότερο που οφείλουμε να κάνουμε, εάν όντως έχουμε επίγνωση της κρισιμότητας αυτού του πολέμου και δη του σοβαρού ενδεχομένου να γενικευθεί με απρόβλεπτες προεκτάσεις, είναι προτού βιαστούμε να «υιοθετήσουμε» συμπεράσματα, να είμαστε τριπλά προσεχτικοί και να ψάχνουμε πίσω από την πρώτη ανάγνωση. Οι ψευδείς ειδήσεις είναι εξίσου επικίνδυνες με τους πυραύλους και τις βόμβες και παρότι φαινομενικά δεν είναι «δολοφονικές» η πραγματικότητα είναι πως όταν απορρέουν από εμπόλεμες καταστάσεις είναι δημιουργημένες για να οδηγήσουν σε χιλιάδες θανάτους.
Παράδειγμα: Ο βομβαρδισμός του νοσοκομείου στη Γάζα, όπου πέθαναν πάνω από 500 άνθρωποι και που μόλις είδε το φως της δημοσιότητας χρεώθηκε στο Ισραήλ, είχε μια σωρεία συνεπακόλουθων, καθοριστικών για την έκβαση του πολέμου και την ισχυρή πιθανότητα της γενίκευσής του. Ποια ήταν αυτά τα συνεπακόλουθα; 1) Ακυρώθηκε η συνάντηση Μπάιντεν με τις αραβικές χώρες. 2) Κατέρρευσε κάθε απόπειρα ειρηνευτικής συνομιλίας και –μόνιμης ή προσωρινής– εκεχειρίας. 3) Υπήρξαν απειλές για τρομοκρατικές επιθέσεις σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γερμανία δε, σπίτια Εβραίων σημαδεύτηκαν με το αστέρι του Δαυίδ, θυμίζοντας άλλες φρικιαστικές εποχές. 4) Οι Άραβες και οι Μουσουλμάνοι συνασπίστηκαν σε όλο τον κόσμο σε ένα ενιαίο σώμα. 5) Οι θηριωδίες της Χαμάς συμψηφίστηκαν εν μια νυκτί με τη θηριωδία του βομβαρδισμού νοσοκομείου. Αυτά τα συνεπακόλουθα είναι καθοριστικά –το επαναλαμβάνω– διότι όχι μόνο έχουν ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες κατάπαυσης του πυρός, αλλά πυροδότησαν στο έπακρο και ανεπιστρεπτί τον φανατισμό.
Σκεφτείτε τώρα το σοβαρό ενδεχόμενο αυτός ο βομβαρδισμός να μην έγινε τελικά από το Ισραήλ και οι ανεξάρτητες έρευνες που ήδη διεξάγονται και συνηγορούν στο συμπέρασμα πως υπάρχει ισχυρότατη περίπτωση το νοσοκομείο να χτυπήθηκε από την άλλη πλευρά –είτε ως προβοκάτσια, είτε από λάθος να αποδειχθούν αληθινές. Σε τέτοια περίπτωση, όπως γράφει ο Α. Δημοκίδης στο άρθρο του «μια κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής ακυρώθηκε, ένας μεγάλος πόλεμος με χιλιάδες θύματα είναι πιο κοντά και μια νέα γενιά “μαρτύρων” δημιουργείται και όλα αυτά από –όπως όλα δείχνουν– ένα ψέμα». Αυτό τι σημαίνει; Πως αν η πραγματική αλήθεια λόγω της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης δύσκολα μπορεί να ανιχνευθεί, τότε καθίσταται ακόμη πιο επείγον να υπενθυμίζουμε καθημερινά στους εαυτούς μας πως εκείνο που προέχει δεν είναι να πάρουμε θέση –πράγμα που μας καθιστά ως τα τέλεια θύματα των fake news και της προπαγάνδας– αλλά το να παραμείνουμε υποψιασμένοι ως προς το ποια συμφέροντα εξυπηρετούνται από τις ψεύτικες ειδήσεις και ποια κίνητρα κρύβονται πίσω από τις προκατασκευασμένες αλήθειες. Διότι η μοναδική θέση που δεν χωρεί αμφισβήτηση, ψέμα ή προκατασκευή είναι εκείνη που λέει πως οι εκατοντάδες άμαχοι νεκροί κανονικά δεν πρέπει να συμφέρουν κανέναν.
