Της Ελένης Ξένου
Διερωτώμενη αν αυτές τις μέρες εμείς οι αρθρογράφοι αντί να εστιάζουμε στην επικαιρότητα, είναι μήπως πιο χρήσιμο να μιλήσουμε για κείνο που υπάρχει πίσω και πέρα από αυτήν και το οποίο συνιστά μιαν άλλη, βαθύτερη, ουσία, έπεσα τυχαία σε μια συνέντευξη της συγγραφέως Ιωάννας Καρυστιάνη. Κακώς χρησιμοποιώ τη λέξη τυχαία γιατί ανέκαθεν πεποίθησή μου ήταν ότι τίποτα τυχαίο. Και η αλήθεια είναι πως αυτό το «συναπάντημα», το οποίο με ανάγκασε να ρίξω ταχύτητες και να επαναφέρω το μυαλό μου σε ένα φυσιολογικό ρυθμό και όχι αυτόν που υπαγορεύουν τα ΜΚΔ, ήταν κάτι περισσότερο από απάντηση στο διερώτημά μου. Ήταν μια αφύπνιση για το πού πρέπει να παραμένει ο πήχης των αναζητήσεών μας, ώστε η έλλειψη ποιότητας στον δημόσιο λόγο να μας κρατά υποψιασμένους και όχι εφησυχασμένους ή ανακουφισμένους. Και πόσο μάλλον εμάς τους δημοσιογράφους, οι οποίοι οφείλουμε να ξεσκεπάζουμε όχι μόνο τα σκάνδαλα ή τις αστοχίες των πρωταγωνιστών της πολιτικής σκηνής, αλλά και το πραγματικό βάθος σκέψης τους. Ειδικά σ’ αυτή την εποχή όπου η προχειρότητα, η επιδερμικότητα, η γλωσσική πενία και η κυριαρχία της εικόνας, «μεταμορφώνουν» τους πολιτικούς (και πολλούς άλλους της δημόσιας σφαίρας) σε περσόνες, οι οποίες προκειμένου να διατηρήσουν τη δημοφιλία τους υποβιβάζουν χωρίς κανένα δισταγμό τα πάντα –από το πιο σοβαρό μέχρι το πιο ασήμαντο– σε κουβέντες του (διαδικτυακού) καφενέ. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι πια δεν κυκλοφορούν σε πρώτο πλάνο πρότυπα ανθρώπων που να δίνουν το μέτρο της ποιότητας, αλλά κυριαρχούν «αλαλάζοντα κύμβαλα» που την έχουν δει πολιτικοί, διαμορφωτές κοινής γνώμης, δημοσιογράφοι και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Και το αντίβαρο σ’ αυτή την επικράτηση της αβάσταχτης ελαφρότητας, η οποία εξαπατά και παραπλανά ξεδιάντροπα τον κόσμο, που επειδή δεν έχει πλέον από πού να πιαστεί πέφτει στην παγίδα της, είναι οι άνθρωποι των γραμμάτων. Το μόνο σωσίβιο που μας απέμεινε είναι η αποχή για κάποιες ώρες από όλους αυτούς τους «δημόσιους» που παριστάνουν τους ειδήμονες, τους σωτήρες, τους συγκλονισμένους, τους φιλάνθρωπους κτλ. –με το ίδιο φτωχό λεξιλόγιο κάθε φορά– και η επαφή με σκέψεις και ανησυχίες ανθρώπων των γραμμάτων. Και εμείς οι δημοσιογράφοι οφείλουμε να το υπενθυμίζουμε, αν πραγματικά προσδοκούμε να θέσουμε ένα φραγμό στην κατρακύλα που επιχειρεί να κανονικοποιήσει τη φαιδρότητα και την επιδερμικότητα προτάσσοντάς την μάλιστα ως ένδειξη «αυθεντικότητας». Μήπως και έτσι μας βρει ο νέος χρόνος με μια ελπίδα πως το κριτήριό μας θα ξεθολώσει και θα μπορούμε πια να διακρίνουμε τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας. Διαβάστε, λοιπόν, πόσο εύστοχα το περιγράφει η Καρυστιάνη: «Εστιάζουμε σ’ αυτό, που είναι η μικρή εικόνα, και δεν βλέπουμε το πανοραμικό πλάνο της μεγάλης εικόνας και το πού πάει ο κόσμος σήμερα. Δηλαδή, η πολιτική, η οποία έχει συγκεντρώσει τόση εμπειρία, έχει πια τόσα μέσα, έχει τόση γνώση, έχει τόσους ειδικούς με 15 μεταπτυχιακά, έχει καταφέρει να γίνει αξιοθρήνητη. Οι δρόμοι μακράς ενατένισης έχουν όλοι ναρκοθετηθεί απ’ τις αγορές, από συμφέροντα, δηλαδή αυτό που διαφημίζεται ως κανονικότητα δεν είναι μια ευνομούμενη πολιτεία με δίκαιους νόμους, την οποία οι πολίτες σέβονται και σέβεται κι εκείνη τους πολίτες, είναι κάτι άλλο. Είμαστε σχεδόν ανίσχυροι και με πιάνει μια στενοχώρια, γιατί είναι λες και η πολιτική και η Δικαιοσύνη να φοβούνται πια να επωμισθούν το αληθινό βάρος του ρόλου τους. Είναι κρίμα, γιατί στη σημερινή εποχή φοβάμαι ότι η έννομη τάξη –η οποία θυμίζει τον αγρότη που αλλάζει τα πασαλάκια και μεγαλώνει το οικόπεδό του– φτιάχνεται και εφαρμόζεται κατά πώς συμφέρει την εκάστοτε εξουσία· αλλά και με την κατήχηση κάποιων μέσων ενημέρωσης, οι πολίτες μαθαίνουν να μην έχουν καμία εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Μαθαίνουμε πώς να μειώνουμε τις προσδοκίες μας, πώς να αμφισβητούμε και τα καλά που έχουμε ως εμπειρίες, μαθαίνουμε πώς να μισαναπνέουμε και πώς να μην ονειρευόμαστε».
