Του Παναγιώτη Καπαρή
Οι Κυπραίοι δεν αλλάζουν με τίποτα. Θα είναι ή του ύψους ή του βάθους και τανάπαλιν. Είτε θα είναι άγιοι, είτε θα είναι άγριοι. Πριν από 2.400 χρόνια, στο εγκώμιο του Ισοκράτη προς τον Ευαγόρα, ο σπουδαίος ρήτορας της αρχαιότητας έλεγε ότι: «όταν ο Ευαγόρας, ερχόμενος στη Σαλαμίνα από τους Σόλους της Κιλικίας, κατάφερε με 50 άνδρες να μπει κρυφά στο παλάτι και να ξεκινήσει να πολεμά τον διορισμένο από τους Πέρσες σφετεριστή βασιλιά Αυδήμονα, οι Κύπριοι παρακολουθούσαν άπραγοι τη μάχη και δεν έσπευσαν να τον βοηθήσουν, περιμένοντας να δουν ποιος θα κερδίσει τη μάχη…». Και συνεχίζει: «Πολέμησε ακατάπαυστα και μόνος εναντίον πολλών και με λίγους εναντίον όλων, μέχρις ότου κατέλαβε θριαμβευτικά το ανάκτορο, έτσι και τους εχθρούς εκδικήθηκε και τους φίλους βοήθησε. Επιπλέον επανέφερε τις πατρογονικές τιμές στη γενιά του, και ο ίδιος ανακηρύχθηκε βασιλιάς της πόλης...».
Με διαφορετικό τρόπο, τα ίδια έλεγε πριν από μερικά χρόνια και ο αείμνηστος πρωτοπόρος ψυχίατρος, ο Γιάγκος Μικελλίδης. Τα βιντεάκια στο Διαδίκτυο, με τις περίφημες ατάκες του, ακόμη προκαλούν και γέλιο και δύσκολο προβληματισμό. Έλεγε: «είμαστε φοβιτσιάρηδες, χέστηδες και κλέφτες… είμαστε όλοι κλέφτες… είμαστε ένας κόσμος ανέντιμος, με αποτέλεσμα να παττίσουμε… Και το φυσικό αέριο να μας φέρουν, πάλι θα παττίσουμε… Πριν 50 χρόνια οι Κυπραίοι κοιμόντουσαν με τα κοπάδια… άλλες χώρες έχουν 500 χρόνια κοινωνικής ιστορίας… εμείς χρειαζόμαστε ακόμη 100 χρόνια… ο πολιτισμός μας είναι πολύ λίγος… στα θετικά μας είναι ότι κάνουμε καλές κολοκόπιττες… ακκάνουν το βυζί της μάνας τους, τον Ραδιομαραθώνιο θα σκεφτούν… ο ένας θα φάει τον άλλο… ο ένας καρφώνει τον άλλο… πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία, να σταματήσουμε να κλέφτουμε…».
«Από πελλόν και από μιτσή να μάθεις την αλήθεια» έλεγαν οι παππούδες μας, οι οποίοι νήστευαν 40 μέρες για να πουν μια ρήση. Ο Γιάγκος Μικελλίδης ησυχάζει τώρα από τους «πελλούς», όπως σίγουρα θα λέει χαμογελώντας. Τα τολμηρά του λόγια, πάντα θα αγγίζουν τις ψυχές απελπισμένων ανθρώπων. Λόγια λένε πολλοί, με αποκαλυπτικό και περίτεχνο τρόπο, αλλά ελάχιστοι έχουν την παρρησία και τη διεισδυτική αθωότητα του αείμνηστου ψυχίατρου. Ο Γιάγκος Μικελλίδης είχε το «ακαταλόγιστο» λόγω επαγγέλματος, αλλά τα λόγια του, ήταν «μαχαίρι» με το οποίο έκοβε ψυχές και συγκλόνιζε συνειδήσεις. «Κάθε χωριό χρειάζεται και τον πελλόν του» όπως έλεγαν οι πρόγονοί μας. Αλλά σήμερα με τις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα και το διαδίκτυο, φαίνεται ότι οι «πελλοί» είναι τόσοι πολλοί, ώστε ανατράπηκε και η προγονική μας ρήση.
Διαχρονικά, πολλοί λαϊκοί ποιητές, αλλά και διανοούμενοι, έλεγαν ότι ο Κυπραίος είναι όπως το κυπριακό γαϊδούρι το οποίο σηκώνει αγόγγυστα τα μεγαλύτερα βάρη. Αυτό αποδείχθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου τα κυπριακά γαϊδούρια πρωταγωνιστούσαν. Ωστόσο, αν το βάρος ξεπερνούσε έστω και για μία τρίχα το βάρος το οποίο άντεχε, τότε αλίμονο σε όποιον βρισκόταν πίσω από το γαϊδούρι, γιατί οι κλωτσιές ήταν θανατηφόρες, ήταν τόσο δυνατές ώστε μπορούσαν να σκοτώσουν τον άτυχο που θα βρισκόταν πίσω του. Η ρήση αυτή δεν ανατρέπεται ούτε και σήμερα, γιατί ο Κύπριος, έστω και μέσα στη φτώχια του, ανέχεται νέους και παράλογους φόρους, πρόστιμα-παγίδες και την εξωφρενική ακρίβεια.
Τα καρναβάλια ήλθαν και πολλοί πονεμένοι άρχισαν να βάζουν μάσκες, για να μπορέσουν να κρύψουν τον πόνο και την απελπισία τους, αλλά και για να εκφράσουν την αγανάκτησή τους. Καλές οι διασκεδάσεις, καλά τα φαγοπότια, αλλά καλύτερα θα ήταν κάποτε να σοβαρευτούν οι αρμόδιοι και οι αναρμόδιοι, και να δώσουν ελπίδα στον κόσμο. Πριν από μερικές μέρες, στη Βουλή των Νέων, αποκαλύφθηκε, έστω και κατά παράβαση των κανόνων, το πρόβλημα με τις αυτοκτονίες, οι οποίες όσο λέγονται, τόσο και αυξάνονται, γι’ αυτό και τα μέσα ενημέρωσης εδώ και δεκαετίες δεν κάνουν αναφορά σε αυτές τις τραγικές ιστορίες. Ωστόσο, καλό είναι οι «κεφαλές» αυτού του τόπου, οι οποίοι ενημερώνονται όχι μόνο από τα μέσα ενημέρωσης, να αγγίξουν τις πικρές αλήθειες, να λάβουν μέτρα, γιατί η νεολαία και ο κοσμάκης υποφέρουν, πραγματικά και όχι θεωρητικά.
Η Κύπρος είναι το νησί των αγίων, όπως λένε πολλοί ιστορικοί και θεολόγοι, και εκεί που πλεόνασε η αμαρτία υπερεπερίσσευσε η χάρις του Θεού και η αγιότητα. Το νησί ήταν πάντα έρμαιο των κατακτητών, των τοκογλύφων, των φονιάδων και των απατεώνων. Ο φόβος μαζί με τον πόνο, ήταν και είναι για αιώνες το κύριο χαρακτηριστικό των ανθρώπων της Κύπρου, ήταν ό,τι φιλοκαλούσαν και φιλοσοφούσαν μετ’ ευτελείας και άνευ μαλακίας. Και πάντα στωικά έλεγαν, ότι έχει ο καιρός γυρίσματα και όλα εδώ πληρώνονται.
