Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τον μήνα που πέρασε ο Νίκος Χριστοδουλίδης άνοιγε ένα ομολογουμένως σκληρό μέτωπο με τα Ηνωμένα Έθνη, προκαλώντας ερωτήματα πρώτα για τις προθέσεις του και κυρίως ανησυχία για τις πολιτικές προεκτάσεις τού τσαμπουκά του. Τους υποδείκνυε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν δέχεται μαθήματα από κανέναν σε ό,τι έχει να κάνει με το μεταναστευτικό. «Έχουμε αποδείξει πολλές φορές και την ευαισθησία μας στο συγκεκριμένο θέμα, αλλά και πώς το διαχειριζόμαστε» έλεγε, συμπληρώνοντας με νόημα πως «είναι εύκολο ενδεχομένως για κάποιους που είναι μακριά από την Κύπρο να κάνουν δηλώσεις». Αφορμή γι’ αυτή την οργίλη αντίδραση του προέδρου ήταν η ανησυχία που εξέφραζε δημοσίως η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για την ασφάλεια 28 αιτητών ασύλου μεταξύ των οποίων και παιδιών, που βρίσκονταν στη Νεκρή Ζώνη. Χαρακτήριζε μάλιστα την κατάσταση απαράδεκτη, καθώς οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν απάνθρωπες. Απαράδεκτη, καθώς βρίσκονταν εκτεθειμένοι στον καύσωνα της Κύπρου, μέσα σε τσαντίρια και χωρίς τη στοιχειώδη υγιεινή.
Από τις δηλώσεις του προέδρου προκύπταν αναπόφευκτα ανησυχητικές πολιτικές και ηθικές προεκτάσεις. Ένας πρόεδρος που διεκδικεί μια δίκαιη λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, φάνηκε να μην αντιμετωπίζει το σύνολο του νησιού ως ενιαίο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και να θεωρεί προφανώς τη Νεκρή Ζώνη σύνορο. Ένας πρόεδρος του οποίου η αξιοπιστία της πλευράς του στο Κυπριακό τίθεται εδώ και καιρό εν αμφιβόλω, επέλεξε να ανοίξει μέτωπο με τα Ηνωμένα Έθνη. Να τα βάλει με τον Κόλιν Στιούαρτ από τον οποίο αύριο θα ζητάει μεταξύ άλλων στήριξη για τα όσα εκτυλίσσονται στην Πύλα, στα Στροβίλια και στον Άγιο Δομέτιο. Το πιο ανησυχητικό ωστόσο από όλα αυτά είναι η ηθική διάσταση.
Η Ύπατη Αρμοστεία, οι αρχές της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που καταδίκασαν στη συνέχεια τις ενέργειες της Κύπρου, δεν ζήτησαν από την Κυπριακή Δημοκρατία να κρατήσει τους αιτητές ασύλου. Ζήτησε από την κυβέρνηση να εφαρμόσει το κεκτημένο της Ε.Ε. Ζήτησε να το τηρήσει, υλοποιώντας τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Με λίγα λόγια να διασφαλίσει αποτελεσματική πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου και επαρκείς συνθήκες υποδοχής. Ζήτησε να εξεταστεί το αίτημά τους και είτε αυτό να εγκριθεί είτε να απορριφθεί. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση αποφάσισε πως οποιαδήποτε δράση θα δημιουργούσε άσχημο προηγούμενο με αποτέλεσμα η Αστυνομία να συλλάβει αυτούς που έφυγαν και να τους μεταφέρει ξανά πίσω στη Νεκρή Ζώνη. Να μην εξετάσει ποτέ δηλαδή το αίτημά τους. Κανείς δεν υποβαθμίζει το μεταναστευτικό πρόβλημα, κανείς δεν επιχειρεί να το κρύψει κάτω από το χαλί. Όμως για ποιο λόγο ένα κράτος δικαίου επιλέγει συνειδητά να φέρεται απάνθρωπα; Για ποιο λόγο να παρανομεί μπροστά σε μία τέτοια θλιβερή κατάσταση; Προφανώς ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ξέρει το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται. Πέραν της μερίδας της κοινωνίας που βρίσκει ανόητες, προσβλητικές και απάνθρωπες τέτοιες τακτικές, υπάρχει ένα ομολογουμένως μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που συναινεί σε όλο αυτό. Υπάρχει και εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που δεν θέλει να βλέπει ούτε ένα μετανάστη στη χώρα του.
Η ουσία, όμως, δεν είναι τι θεωρεί η κοινωνία. Δεν είναι ποια πολιτική επικροτεί και αν συμφωνεί με τους χειρισμούς του προέδρου. Σε ποιο ακροατήριο θα γίνει περισσότερο αρεστός ο πρόεδρος. Η ουσία είναι ότι υπάρχει η νομιμότητα, οι διεθνείς συμβάσεις που διέπουν το προσφυγικό, αλλά κυρίως ένας ηθικός κώδικας τον οποίο ένα πολιτικό πρόσωπο όπως είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί ούτε να παραγνωρίζει, ούτε να παραμερίζει
Ο πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι δεν δέχεται μαθήματα από κανέναν, πως οι ευαισθησίες της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι γνωστές γύρω από το μεταναστευτικό. Προτού όμως να μας βαρεθούν όλοι αυτοί στους οποίους κουνάει το δάκτυλο, ίσως να πρέπει να θυμηθεί, πως για να επιβιώσουν μικρές χώρες όπως η Κύπρος σε έναν κόσμο όπου συνεχώς προκύπτουν μεγάλες κρίσεις, τότε αυτό θα γίνει μόνο με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Και πως οι πρώτοι που οφείλουν να εφαρμόζουν το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, το οποίο για το δικό μας πρόβλημα απαιτούμε όλοι οι άλλοι να εφαρμόσουν, είμαστε εμείς. Οτιδήποτε άλλο, θεωρείται υποκρισία. Και σίγουρα, επικίνδυνος λαϊκισμός.
economidoum@kathimerini.com.cy
