Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν, τον Αύγουστο του 2020, το ειδησεογραφικό δίκτυο Al Jazeera προχωρούσε σε σειρά αποκαλύψεων για τα «χρυσά διαβατήρια», ο πρώτος που αντέδρασε επισήμως ήταν ο Νίκος Νουρής. «Την ώρα που η χώρα μας απειλείται με στοχευμένη και οργανωμένη δημογραφική αλλοίωση», έλεγε, «με κατευθυνόμενες μεταναστευτικές ροές, το κρατικό ειδησεογραφικό δίκτυο Al Jazeera, που εδρεύει σε μια χώρα η οποία είναι γνωστή για τις φιλοτουρκικές της θέσεις και η οποία μόλις πρόσφατα στήριξε με 15 δισεκατομμύρια την οικονομία της Τουρκίας, επιχειρεί να πλήξει με διαστρεβλωμένες και παραπλανητικές πληροφορίες την Κυπριακή Δημοκρατία».
Λίγο το προσβεβλημένο ύφος που λάνσαρε μπροστά στον φακό και κυρίως η υπόνοια ότι υπήρχε κρυμμένος ένας τουρκικός δάκτυλος που στόχο είχε να υπονομεύσει την εθνική μας επιβίωση και να αλλοιώσει τη δημογραφία μας, ήταν αρκετό για να κλείσουν στόματα. Η παράσταση άλλωστε ήταν καλά γνωστή και χιλιοπαιγμένη, καθώς το Al Jazeera δεν ήταν το πρώτο ειδησεογραφικό δίκτυο που εξέθετε τις πρακτικές της χώρας. Γι’ αυτές τις πρακτικές, σοβαρά ξένα ΜΜΕ αποκάλυπταν πολλά κατά καιρούς. Και ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, όταν ο Νίκος Αναστασιάδης ρωτήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο για το τι προτίθεται να κάνει, άφησε να νοηθεί πως ξένα συμφέροντα επιβουλεύονταν το πρόγραμμά μας. Ακόμα και οι εμπλεκόμενοι οικονομικοί παράγοντες τα έβαζαν με όσα Μέσα προχωρούσαν σε αποκαλύψεις.
«Αν ρίχνετε το φταίξιμο στην κυβέρνηση, εγώ θέλω να ρίξω το φταίξιμο στους δημοσιογράφους, γιατί εσείς θα το παρακάνετε για να πουλήσετε εφημερίδες» έλεγε ο πρόεδρος του ΚΕΒΕ Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης λίγο μετά τις αποκαλύψεις.
Όσοι δεν «σέβονταν τους ανθρώπους που επένδυσαν» όσοι αντιδρούσαν με την γελοιοποίηση του κράτους χαρακτηρίζονταν από πολιτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους ως περιθωριακοί, κακοπροαίρετοι ή χρήσιμοι ηλίθιοι που «υποβοηθούν τον εχθρό».
Χρειάστηκε να περάσει ένας μήνας και κάτι και το Al Jazeera να επιστρέψει, αυτή τη φορά με ήχο και εικόνα για το πώς στήθηκε το σκάνδαλο των διαβατηρίων, με την εμπλοκή παρόχων υπηρεσιών και βεβαίως με την πρόθυμη συμμετοχή μέρους του πολιτικού συστήματος.
Εκείνη η εικόνα από μόνη της θα έπρεπε να αποτελέσει χαστούκι και στους εμπλεκόμενους φορείς που ενώ κουνούσαν το δάκτυλο ως να ήταν «εθνοφύλακες» πλούτιζαν εις βάρος του τόπου τους. Χαστούκι θα έπρεπε να αποτελεί και για το ίδιο το πολιτικό σύστημα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμετείχαν στο φαγοπότι.
Κανείς δεν ανέμενε τα δημοσιεύματα του ειδησεογραφικού δικτύου ICIJ για να πέσει από τα σύννεφα. Οι δηλώσεις ωστόσο του γενικού διευθυντή τού υπουργείου Οικονομικών Γιώργου Παντελή την επόμενη μέρα, ήταν απόλυτα ενδεικτικές της νοοτροπίας που διακατέχει και το κράτος και την ίδια την κοινωνία. «Αναμέναμε» είπε «να βλέπαμε κάτι το πιο ηχηρό, αλλά είναι αναδημοσίευση διαφόρων γεγονότων που προσπαθούν οι δημοσιογράφοι να τα συνδέσουν» ρίχνοντας σωσίβιο σωτηρίας στην PwC που πρωταγωνιστεί σε όλα αυτά. Κυρίως όμως έστειλε το μήνυμα πως δεν αντιλαμβάνεται το πόσο σοβαρό πρόβλημα δημιουργούν στην εικόνα της χώρας και μακροπρόθεσμα στην οικονομία μας, τέτοιες αποκαλύψεις.
Δυστυχώς, η διαφθορά παρουσιάζεται ως business as usual. Μεγάλωσε σταδιακά, όταν θεωρήθηκε λογικό πολιτικά πρόσωπα να διατηρούν την επωνυμία του δικηγορικού τους γραφείου. Όταν ο Γιώργος Σαββίδης και ο Σάββας Αγγελίδης, κάτοχοι δικηγορικών γραφείων και μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που υπέγραφαν τις πολιτογραφήσεις, προήχθησαν σε γενικούς εισαγγελείς. Όταν οι πάροχοι υπηρεσιών βρήκαν παραθυράκια για να παρανομούν μέσω άλλων εταιρειών. Κανονικοποίηθηκε όταν ο τέως πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου φρόντισε να αποτελέσει ασπίδα για να υπερασπιστεί δικηγόρο τού οποίου οι δουλειές έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα το όνομα της χώρας και κανείς δεν αντέδρασε. Το πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ο τέως πρόεδρος που χαρακτηρίστηκε ως ο offshore president, ο Νίκος Αναστασιάδης που καταγγέλλεται ως ο ιθύνων νους της ρωσικής επιρροής στην Κύπρο μέσω του δικηγορικού του γραφείου και για τον οποίο έχουν γραφτεί βιβλία που τον συνδέουν με τη διαφθορά, είναι επί του παρόντος αδιάβροχος.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις αποκαλύψεις που απλώς επιβεβαίωσαν όσα γνωρίζαμε ή υποψιαζόμασταν, αλλά η αντίδραση για ακόμη μια φορά στις αποκαλύψεις. Μια αντίδραση που επιβεβαίωσε ότι η διαφθορά τείνει να κανονικοποιηθεί, αν δεν έχει ήδη κανονικοποιηθεί. Και εντός πολιτικού συστήματος και εντός κοινωνίας. Αυτή είναι η μεγάλη μας ήττα που επιβεβαιώνει και τις προοπτικές μας ώς χώρα.
