Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν τον περασμένο Αύγουστο μέσα από αυτήν εδώ τη στήλη γράφαμε για τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης στην Πύλα, τα «frontier states» και το πώς την επομένη ενός συμβάντος ξυλοδαρμού ειρηνευτών, εντός της νεκρής ζώνης, από Τούρκους, η αίσθηση ήταν πως «η κυβέρνηση κατόρθωσε να διαχειριστεί προληπτικά το ζήτημα και ήταν προετοιμασμένη διπλωματικά». Λίγους μήνες μετά ακούσαμε και διαβάσαμε για μια συμφωνία για την Πύλα και λίγες μόλις ημέρες αργότερα είδαμε την εν λόγω συμφωνία να μην εφαρμόζεται. Το συμβάν στον Άγιο Δομέτιο ήρθε απλώς να επιβεβαιώσει όχι μόνο το μοτίβο της Τουρκίας για δημιουργία τετελεσμένων εντός της νεκρής ζώνης, διαχρονικό και γνωστό, αλλά και την απόσταση μεταξύ δηλώσεων στη δημόσια σφαίρα και αποτελεσματικότητας, επί του εδάφους.
Η άποψη του «έχουν ληφθεί αποφάσεις οι οποίες θα υλοποιηθούν, δεν θα δημοσιοποιηθούν» που εκφράστηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας την περασμένη εβδομάδα έρχεται να συνοψίσει το πώς η κατάσταση στη νεκρή ζώνη θα διαμορφώνεται και θα εξελίσσεται στην τρέχουσα πενταετία –ιδίως υπό το βάρος ενός αδιεξόδου στο Κυπριακό και της μη επαναφοράς στο τραπέζι του διαλόγου. Η νεκρή ζώνη εξάλλου δεν αποτελεί μόνο μία πραγματικότητα επί του εδάφους που συνδέεται με το Κυπριακό. Αποτελεί, κυριότερα, το πεδίο δυνητικών συμβάντων κρίσης που τα επόμενα χρόνια μπορεί να προκαλέσουν είτε την απαρχή για μια σειρά επιταχύνσεων που θα μας επαναφέρουν στον διάλογο και στη λύση ή την πλήρη επισφράγιση της κατοχής και της διχοτόμησης –με τον πλέον δραματικό τρόπο αν κατά μήκος της πράσινης γραμμής υπάρξει μια υβριδική απειλή, μια μικρής έκτασης κρίση με στρατιωτικό αποτύπωμα ή μια σκληρή συνοριοποίηση.
Συμβάντα όπως αυτό της Πύλας ή του Αγίου Δομετίου (ή των Στροβιλιών παλιότερα) πρέπει να αποτελούν διαρκείς υπενθυμίσεις. Για την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα, στην Κύπρο, πως οποιαδήποτε κατάσταση εμπέδωσης της κατοχής, δημιουργίας τετελεσμένων ή σκηνικών κρίσης περνάει μέσα από αυτή την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της μοιρασμένης μας πατρίδας, μιας λωρίδας που μας κόβει ως νησιωτική επικράτεια στη μέση, μήκους 180 χλμ., από τη δεκαετία του ’60. Για τους πολίτες, πως οποιαδήποτε σοβαρή κρίση εντός της νεκρής ζώνης αφορά τόσο το αίσθημα ασφάλειάς τους όσο και το μέλλον, συνολικά, της φυσικής και πολιτικής τους επιβίωσης. Το να ζεις εγγύς της νεκρής ζώνης εξάλλου, με στρατιώτες των τουρκικών δυνάμεων κατοχής να φωνάζουν συνθήματα, δεν αποτελεί και το κατεξοχήν αίσθημα ασφάλειας για τους κατοίκους των περιοχών. Κι εδώ ακριβώς εδράζεται και το δίλημμα ασφάλειας για τη δική μας κοινότητα: Η ενίσχυση αυτού του αισθήματος ανασφάλειας στα επόμενα χρόνια, στην απουσία οποιασδήποτε κινητικότητας στο Κυπριακό, αποτελεί και συνταγή για κανονικές κρίσεις (με κλιμάκωση και αποκλιμάκωση) αλλά και πεδίο πολιτικών και κοινωνικών μετασχηματισμών που θα βρούμε, στο εγγύς μέλλον, μπροστά μας.
Η νεκρή ζώνη αποτελεί το κατ’ εξοχήν πεδίο στο οποίο θα δοκιμαστούμε όλοι τα επόμενα χρόνια. Η κυβέρνηση ως προς την απόσταση μεταξύ επικοινωνίας και delivery, το Κυπριακό ως άλυτο ζήτημα που θα διαμορφωθεί είτε ως οριστικό αδιέξοδο, κλείνοντας τον ιστορικό του κύκλο ή θα επανέλθει διαφορετικά απ’ ό,τι το γνωρίσαμε ή με μια τελευταία, πολύ μικρή, ευκαιρία επίλυσης, και η κυπριακή κοινωνία που πιθανόν να βιώσει προκλήσεις ασφάλειας που θα επηρεάσουν ακόμη και την καθημερινότητά της –ιδίως στις περιοχές εγγύς της πράσινης γραμμής. Η νεκρή ζώνη αποτελεί πεδίο συνειδητοποιήσεων. Ας το κατανοήσουμε πλήρως.
Twitter: @JohnPikpas
