Του Γιάννη Ιωάννου
Όσο κι αν το Κυπριακό καταγράφει, τα τελευταία χρόνια, πτώση στις σχετικές μετρήσεις ως προς τα κριτήρια του εκλογικού σώματος στην Κύπρο –με τον απλό κόσμο να έχει συμβιβαστεί με την ιδέα του διαχωρισμού, η τρέχουσα γεωπολιτική συγκυρία υπενθυμίζει πως το Κυπριακό δεν έχει αποχωρήσει από την ατζέντα των προεδρικών του 2023.
Κι όσο κι αν προβάλλεται ή με τρόπο απουσιάζει από τον υπό διαμόρφωση προεκλογικό, οι κύριες τρεις υποψηφιότητες μέχρι στιγμής (Αβέρωφ Νεοφύτου, Ανδρέας Μαυρογιάννης και Νίκος Χριστοδουλίδης) είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μαζί του, λόγω της διακυβέρνησης Αναστασιάδη και της κληρονομιάς της στο Κυπριακό. Συνεπώς, ο προεκλογικός του 2023 θα είναι, μάλλον, μια κατάσταση πραγμάτων που το Κυπριακό θα… «εισέλθει από το παράθυρο» ακριβώς γιατί το 2023 δεν έχει εκλογές μόνο στην Κύπρο αλλά και στην Τουρκία. Με τις εκλογές μάλιστα στη δεύτερη περίπτωση να έχουν εξ ορισμού μεγαλύτερο γεωπολιτικό αποτύπωμα και συνέπειες για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και με τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο να εγκαινιάζει τη δική του προεκλογική περίοδο με το δικό του ξεχωριστό, τα τελευταία χρόνια, αποτύπωμα: Αυτό που πάντα εμπεριέχει την προβολή ισχύος και τη διαχείριση της έντασης -σε μια συγκυρία μάλιστα που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει άρδην το ίδιο το διεθνές σύστημα.
Συνεπώς, σε μια περίοδο που οι υποψήφιοι Πρόεδροι στην Κύπρο επιδίδονται στα κυνικά παίγνια συνδιαλλαγών μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου, χαιρετούν κόσμο και πίνουν καφέδες σε σωματεία και σπίτια και κανονίζουν κόσμο έναντι ψήφων προκειμένου μετά τα 40άρια του Ιούλη και του Αυγούστου να εισέλθουν στην τελική ευθεία του προεκλογικού (5 μηνών), η Τουρκία επανέρχεται στη βόρεια Συρία (σύντομα θα προχωρήσει με την πέμπτη στρατιωτική της επιχείρηση εναντίον των Κούρδων), παίζει ρέστα στο ζήτημα των σχέσεών της με τις ΗΠΑ και αποκόβει κάθε διπλωματικό κανάλι με την Αθήνα. Και στα δικά μας ετοιμάζει τρυπάνι για γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, προχωράει με τη διάνοιξη του Βαρωσιού και εντάσσει τη μοίρα της τουρκοκυπριακής κοινότητας σε δυσβάσταχτα οικονομικά πρωτόκολλα που προετοιμάζουν το έδαφος για μια μελλοντική (ίσως;) ενσωμάτωση.
Οι τρεις κύριοι υποψήφιοι συνεπώς πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως αυτή τη φορά το Κυπριακό θα έρθει για να τους βρει. Κι εδώ ακριβώς θα κληθούν να δώσουν απαντήσεις, σε μια παραδοξότητα των προεδρικών του 2023 με τον πρόεδρο του κόμματος που κυβερνά τη χώρα εδώ και δέκα χρόνια, τον υπουργό Εξωτερικών και κυβερνητικό εκπρόσωπο αυτής της διακυβέρνησης για εννιά χρόνια και τον μέχρι πρότινος διαπραγματευτή του Κυπριακού ως βασικούς, μέχρι στιγμής, υποψήφιους. Και οι απαντήσεις οφείλουν να είναι πιο πειστικές από τις προειδοποιήσεις για τσουνάμι του κ. Νεοφύτου, τα περί πυροτεχνημάτων και μη εξεύρεσης τρυπανιών από την Τουρκία του κ. Χριστοδουλίδη και τα περί ιδεοθύελλας εκ μέρους του Αναστασιάδη που μας ανέφερε ο κ. Μαυρογιάννης.
Έχουν οι τρεις βασικοί υποψήφιοι ολοκληρωμένο πλάνο και στρατηγική για το Κυπριακό; Τι θα κάνουν εφόσον η Τουρκία δεν δείχνει να επιθυμεί «να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά»; Υπάρχει πλάνο Β, C και D; Διαχείριση κρίσης; Τρόποι αποφυγής της διχοτόμησης ή μιας ενσωμάτωσης του γεωγραφικού χώρου των κατεχομένων την επόμενη μιας πιθανής επανεκλογής Ερντογάν;
Κρίσιμα ερωτήματα που θα επανέλθουν δριμύτερα τους επόμενους μήνες και που πρέπει να μας υπενθυμίσουν πως καλή η εξουσία το 2023 αλλά ο χρόνος, αμέσως μετά από αυτό έχει αρχίσει να κυλάει, ασφυκτικά, σε βάρος μας. Και κυρίως να το καταλάβουν οι υποψήφιοι.
Όσοι βιαστούν να αποκλείσουν το Κυπριακό, δημοσκόποι, αναλυτές και δημοσιογράφοι, κάνουν –τέλος– ένα βασικό λάθος: Λογαριάζουν χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους ένα ζήτημα που ναι μεν υποχωρεί ως προς το κριτήριο κινητοποίησης του μέσου ψηφοφόρου, αλλά που παραμένει υπαρξιακό και καταλυτικό ως προς την τύχη της Κυπριακής Δημοκρατίας και την επιβίωση της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Και που θα φανεί, αυτή τη φορά με άλλο τρόπο, μετά το 2023 ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί στην εξουσία. Γιατί αυτή τη φορά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα έχει απέναντι στη διαχείριση του Κυπριακού το safe μαξιλαράκι του στάτους κβο, αλλά την απαρχή εκείνου του πλέγματος που θα τον στέλνει, με μιας, σπίτι του. Οι καιροί αλλάζουν, και μαζί τους σιγά σιγά και οι πολίτες.
