Δρόμοι γεμάτοι κόσμο που αναζητάει πρόσβαση σε δίκτυο τηλεπικοινωνιών. Ουρές στα ΑΤΜ για την άμεση ανάληψη μετρητών. Και όλα αυτά υπό τον ήχο συναγερμών που είχαν τεθεί απότομα εκτός λειτουργίας. Αυτές ήταν οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν από χθες το πρωί σε μεγάλες πόλεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας εξαιτίας του απρόσμενου και γενικευμένου μπλακ άουτ, που έθεσε εκτός λειτουργίας τα περισσότερα δίκτυα ηλεκτροδότησης στην Ιβηρική Χερσόνησο αλλά και σε περιοχές της Γαλλίας.
Το ισπανικό υπουργείο Εσωτερικών κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, η οποία θα εφαρμοζόταν σε όσες περιοχές θα το ζητούσαν. Μέχρι αργά το βράδυ, οι περιοχές της Μαδρίτης, της Ανδαλουσίας και της Εξτρεμαδούρα ζήτησαν από την κεντρική κυβέρνηση να αναλάβει τη δημόσια τάξη και άλλες ζωτικές λειτουργίες.
Στην πλατεία Θιμπέλες, μια από τις μεγαλύτερες της Μαδρίτης, οι φωτεινοί σηματοδότες τέθηκαν για ώρες εκτός λειτουργίας, ενώ αστυνομικοί προσπαθούσαν να επιβάλουν την τάξη εν μέσω κυκλοφοριακού χάους. Σαστισμένοι υπάλληλοι γραφείου συγκεντρώθηκαν σε δρόμους. Αρκετές ώρες αργότερα η πυροσβεστική της Μαδρίτης ανακοίνωσε ότι πραγματοποίησε περίπου 170 επεμβάσεις σε ασανσέρ.
Το μετρό και το τραμ διέκοψαν εντελώς τη λειτουργία τους. Τρένα έμειναν ακινητοποιημένα στους σταθμούς προκαλώντας αναστάτωση σε χιλιάδες επιβάτες και πολλά άλλα μέσα μεταφοράς επηρεάστηκαν.
Ενδεικτικά, το αεροδρόμιο Μπαράχας της Μαδρίτης έμεινε για ώρες στο «σκοτάδι» αναστέλλοντας ή ακυρώνοντας εκατοντάδες πτήσεις, ενώ το μετρό της Βαλένθια, στα νότια της χώρας, ανέστειλε το σύνολο των δρομολογίων του.
Αργά το βράδυ είχε αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση σε ποσοστό 20%. Στη Μαδρίτη η ηλεκτροδότηση είχε αρχίσει να επανέρχεται και αρκετά λεωφορεία (αλλά όχι και το μετρό) είχαν τεθεί και πάλι σε λειτουργία. Νωρίτερα, ο Ισπανός υπουργός Μεταφορών Οσκαρ Πουέντε γνωστοποίησε το απόγευμα πως η κυκλοφορία των αμαξοστοιχιών στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας θα καθυστερούσε.
Μεγάλες πόλεις, όπως η Σεβίλλη και η Βαρκελώνη, επηρεάστηκαν επίσης έντονα, με τα τοπικά νοσοκομεία να σπεύδουν να χρησιμοποιήσουν γεννήτριες για τις άμεσες ανάγκες των ασθενών. Σχεδόν όλα τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα της ημέρας αναβλήθηκαν.
Από την αρχή, και καθώς οι πρωτόγνωρες εικόνες άρχισαν να κάνουν τον γύρο του κόσμου, ξεκίνησαν να κυκλοφορούν διάφορα σενάρια και εικασίες για το τι μπορεί να προκάλεσε το μπλακ άουτ.
Ορισμένοι σχολιαστές αλλά και διεθνή μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγο για «ρωσική κυβερνοεπίθεση» αναφερόμενα σε ανάλογα (αν και σημαντικά μικρότερης κλίμακας) πλήγματα σε ευρωπαϊκό έδαφος στο παρελθόν. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου αργά χθες το απόγευμα πως τα αίτια για το γενικευμένο μπλακ άουτ παραμένουν υπό διερεύνηση, αλλά «καλό είναι να μη γίνονται εικασίες».
«Καμία αιτία δεν μπορεί να αποκλειστεί αυτή τη στιγμή», είπε χαρακτηριστικά ο Σάντσεθ, ο οποίος χαρακτήρισε «κρίσιμη» την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι τηλεπικοινωνίες, ζητώντας φειδώ στη χρήση των κινητών τηλεφώνων, προτρέποντας το κοινό να χρησιμοποιεί τηλέφωνα μόνο για σύντομες κλήσεις.
Πρόσθεσε δε ότι θα υπάρξει αυξημένη παρουσία δυνάμεων ασφαλείας στους δρόμους, διευκρινίζοντας πάντως ότι οι διακοπές ρεύματος δεν έχουν προκαλέσει μέχρι στιγμής προβλήματα ασφάλειας στη χώρα.
Υγειονομικό προσωπικό μεταφέρει ασθενή μετά το μπλακ άουτ σε νοσοκομείο της Παμπλόνα. Μεγάλες πόλεις, όπως η Σεβίλλη και η Βαρκελώνη, επηρεάστηκαν επίσης έντονα, με τα τοπικά νοσοκομεία να σπεύδουν να χρησιμοποιήσουν γεννήτριες. [A.P. Photo / Miguel Oses]
Ειδική αναφορά έκανε στη σημασία τού να βασίζoνται οι πολίτες μόνο στα επίσημα κανάλια πληροφόρησης και να μη δίνουν βάση σε σενάρια και εικασίες σχετικά με την αιτία του μπλακ άουτ. Ο Σάντσεθ επιβεβαίωσε ότι η ηλεκτροδότηση έχει αποκατασταθεί σε ορισμένες περιοχές στη βόρεια και νότια Ισπανία «χάρη στη βοήθεια από τη Γαλλία και το Μαρόκο».
Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι τα νοσοκομεία λειτουργούν, ότι τα λιμάνια της χώρας δεν έχουν αναφέρει κάποιο περιστατικό. Ωστόσο, η εναέρια κυκλοφορία έχει μειωθεί, η δε κυκλοφορία των τρένων έχει διακοπεί.
Από τη μεριά του, ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο, του οποίου το ντιμπέιτ με τον αντίπαλό του Πέδρο Νούνο Σάντος αναβλήθηκε εξαιτίας της έκτακτης περίστασης, δήλωσε πως «δεν υπάρχουν ενδείξεις για πράξη κυβερνοεπίθεσης» και έκανε λόγο για ένα «σπάνιο και περίπλοκο φυσικό φαινόμενο» ως την επικρατέστερη αιτία για το μπλακ άουτ.
Αποκλείουν το μποϊκοτάζ επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών
Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Διαβεβαιώσεις ότι το πρωτοφανές πολύωρο μπλακ άουτ, που επηρέασε χθες την Ιβηρική Χερσόνησο και μέρος της νότιας Γαλλίας, δεν οφειλόταν σε μποϊκοτάζ ή κυβερνοεπίθεση παρείχε η Ισπανίδα αντιπρόεδρος της Κομισιόν Τερέζα Ριμπέρα, επιβεβαιώνοντας παράλληλα ότι το πρόβλημα ξεκίνησε από την Ισπανία, ενώ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα είχε εξαρχής αποκλείσει κάθε σενάριο εξωτερικής «παρέμβασης».
«Δεν υπάρχει κάτι που να μας επιτρέπει να επιβεβαιώσουμε ότι υπάρχει οποιοδήποτε είδος μποϊκοτάζ ή κυβερνοεπίθεσης», τόνισε νωρίς το απόγευμα η Τερέζα Ριμπέρα σε δηλώσεις της σε δημοσιογράφους στο Ευρωκοινοβούλιο, λίγο πριν από την ακρόασή της στην Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς. «Η Πορτογαλία αποσύνδεσε το ηλεκτρικό της σύστημα από το ισπανικό για να ανακάμψει σταδιακά και η Ισπανία ανακάμπτει με υδροηλεκτρική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θερμοηλεκτρική παραγωγή», εξήγησε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν, επιβεβαιώνοντας επί της ουσίας τις πληροφορίες, που είχε αφήσει να διαρρεύσουν στο Reuters η πορτογαλική εταιρεία Redes Energéticas Nacionais, ότι δηλαδή η διακοπή ξεκίνησε από την Ισπανία λόγω ενός «παράξενου ατμοσφαιρικού φαινομένου». Η Τερέζα Ριμπέρα ανέφερε εξάλλου ότι «πρόκειται για μία από τις πιο σοβαρές διακοπές ρεύματος τα τελευταία χρόνια» και ότι ευρωπαϊκές αρχές ήταν σε διαρκή επαφή με τις ισπανικές για την αποκατάσταση του ηλεκτρικού ρεύματος.
Την περίπτωση κυβερνοεπίθεσης είχε αποκλείσει εξαρχής και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον συμπατριώτη του Πορτογάλο πρωθυπουργό Λουίς Μοντενέγκρο, αλλά και τον Ισπανό Πέδρο Σάντσεθ.
Με τον επικεφαλής της ισπανικής κυβέρνησης συνομίλησε χθες η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διαβεβαιώνοντας ότι οι ευρωπαϊκές αρχές ήταν σε συντονισμό με τις ισπανικές για την αποκατάσταση της λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος. Πράγματι, το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. ήταν από νωρίς σε επαφή με τις εθνικές αρχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, καθώς και με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E), προκειμένου να εξακριβωθούν τα αίτια του μπλακ άουτ, αλλά και να διασφαλιστεί η επαναλειτουργία του συστήματος μέσω ειδικών πρωτοκόλλων, στο πλαίσιο του «κώδικα δικτύου εκτάκτου ανάγκης και αποκατάστασης».
Η πρόεδρος της Κομισιόν πρόκειται, άλλωστε, να επισκεφθεί σήμερα τη Βαλένθια στο πλαίσιο του διήμερου συνεδρίου του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπου αναμένεται να επανεκλεγεί πρόεδρος ο Μάνφρεντ Βέμπερ. Στην ισπανική πόλη θα βρεθούν αρχηγοί ευρωπαϊκών κυβερνήσεων –ανάμεσά τους και ο Eλληνας πρωθυπουργός– και κομμάτων της αντιπολίτευσης που ανήκουν στο ΕΛΚ, αλλά και αρκετά μέλη του κολεγίου των επιτρόπων. Eως αργά χθες δεν υπήρχαν πληροφορίες είτε για αναβολή της επίσκεψης της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Βαλένθια είτε του συνεδρίου.
