Του Γιάννη Ιωάννου
Ως νεαρός φοιτητής διεθνών σχέσεων θυμάμαι πάντα τόσο στις διαλέξεις όσο και στις συζητήσεις, ακόμη και σαν σχήμα λόγου για επουσιώδη θέματα, όταν οι δύο πλευρές έριζαν στο να καταλήξουν σε μια κοινή αντίληψη για ένα ζήτημα να λένε το «μα θα λύσουμε το…» –με το Κυπριακό και το Μεσανατολικό να αποτελούν πάντα τα παραδείγματα που σχημάτιζαν τη φράση.
Το Κυπριακό και το Μεσανατολικό (ή Παλαιστινιακό, μιας και ο πυρήνας του αφορά στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους όπως αυτό διαμορφώθηκε ιστορικά μετά το 1967 και με ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφάλειας) ως ορισμένα από τα «αρχαιότερα» άλυτα ζητήματα διεθνών σχέσεων μοιάζουν αρκετά. Και δεν είναι μόνο η ρομαντικοποιημένη (και εργαλειοποιημένη σε επίπεδο μικροπολιτικής) de facto στρατιωτική κατοχή, που διαχρονικά συνέπαιρνε τους Κύπριους. Υπάρχουν πτυχές που αφορούν τα ειρηνευτικά σχέδια, την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, το περιουσιακό και εδαφικό.
Υπάρχει όμως και μια φοβερή ομοιότητα/αντιστοιχία. Πως ενώ η φύση των δύο προβλημάτων διαφοροποιούνταν ως προς τον πυρήνα της λύσης –με την Κύπρο να ξεκινάει ως ένα ανεξάρτητο, συνεταιριστικό κράτος, που στη συνέχεια λόγω των όσων συνέβησαν αναζητεί μια λύση ομοσπονδιακής συνύπαρξης και την Παλαιστίνη από έναν λαό χωρίς κράτος σε κάποιον που συμφώνησε τη λύση δύο κρατών– τα δύο άλυτα αυτά προβλήματα εισέρχονται σε αχαρτογράφητα νερά. Εμείς κινδυνεύουμε με λύση δύο κρατών –άρα και διχοτόμηση– και στο Μεσανατολικό κινδυνεύουμε με το οριστικό θάψιμο της προοπτικής δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους. Βίοι παράλληλοι που το ένα άλυτο πρόβλημα –αυτό με την τυφλή, άδικη και σοκαριστική εκατέρωθεν βία– αλληλοεπιδρά στο άλλο –που μετά το 1974 η βία, με μικρές εξαιρέσεις, δεν επικράτησε.
Οι πολιτικές ελίτ και η κοινωνία των πολιτών οφείλουν αντί ζηλωτικά να αναζητούν ποδοσφαιρικές εξέδρες στην αραβοϊσραηλινή σύγκρουση με όρους ιδεοληπτικού whataboutism, να διδαχθούν από αυτούς τους παράλληλους βίους. Δεν αρκεί, στην Κύπρο, να μιλάμε για «αποκλιμάκωση» και «μεταφορά μηνυμάτων» από κράτη της περιοχής στην Ε.Ε. Η κατάσταση δεν θα αποκλιμακωθεί όσο απλά νομίζουμε και η Ε.Ε. στην τρέχουσα διπλωματική διαχείριση αυτή της κατάστασης που προέκυψε μετά την 7η Οκτωβρίου, δεν έχει όσο νομίζουμε ανάγκη τη δική μας διαμεσολάβηση. Οφείλουμε να δούμε τα υπό εξέλιξη ζητήματα στην περιοχή με περισσότερη τόλμη, πιο καλά οριοθετημένο πλαίσιο και –φυσικά– με περιεχόμενο.
Το βλέπουμε να το κάνει η Τουρκία, που όταν δεν συναγελάζεται με την πολιτική ηγεσία αυτών που έσφαξαν αθώους ανθρώπους σε ένα φεστιβάλ dance μουσικής, την Χαμάς, διεκδικεί ρόλο τόσο για τους ομήρους όσο και για τα concepts εγγυήσεων ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους ή μιας διεθνούς διάσκεψης για το Παλαιστινιακό. Γιατί δεν είμαστε και εμείς ένα βήμα μπροστά με τις δικές μας προτάσεις, πλαίσια και περιεχόμενα για τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή; Γιατί αδυνατούμε να παράξουμε ιδέες και πολιτικές προτάσεις;
H επόμενη μέρα στην περιοχή θα είναι δύσκολη. Και για το Κυπριακό και για το Μεσανατολικό –που η βία έχει επιστρέψει και το κατακυριεύει. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσία πέραν των σχημάτων λόγου τύπου «μα θα λύσουμε το Κυπριακό, ρε αδερφέ;» που ακούμε σε μια παρέα στην καφετέρια δίπλα μας όταν διαφωνεί π.χ. για… ομάδες. Η βία έχει επιστρέψει ως τρόπος επίλυσης παλιών άλυτων προβλημάτων. Και μετά το Ουκρανικό τείνει να κυριαρχήσει μάλιστα. Ας ελπίσουμε πως με άλυτο το Κυπριακό δεν θα επιστρέψει και στη δική μας καθημερινότητα.
Twitter: @JohnPikpas
