Του Ανδρέα Ανδρέου
Χριστός Ανέστη σε όλους!
Βέβαια μπορεί το άρθρο αυτό να μην το διαβάζει κανείς αν ο Πούτιν αποφάσισε ψες να ανάψει τη λαμπρατζιά ρίχνοντας καμιά πυρηνική κεφαλή αντί κροτίδας, αλλά ας είναι, μπορεί να το δει κανένας εξωγήινος online αν επέζησε κάποιος server, του ολοκαυτώματος. Παρόλο που, όπως τα βλέπω τα πράγματα, το πιθανότερο είναι πως τα πυρηνικά του είναι και αυτά ληγμένα οπότε θα παρουσιάζουν αφλογιστία.
Ανακοινώθηκε προχθές από την κυβέρνηση ένα φιλόδοξο οικονομικό πακέτο της τάξης των €40 εκ. για την αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας. Και με «ιστορικό κέντρο» εννοούμε την εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας. Το πακέτο είναι φιλόδοξο επειδή για να γίνουν όλα όσα ονειρευόμαστε εντός του ιστορικού κέντρου απαιτούνται πολλές ακόμα δεκάδες μην πω, εκατοντάδες εκατομμύρια. Δεν παύει όμως από το να αποτελεί το πακέτο αυτό ένα μεγάλο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση.
Όλοι οι stakeholders εξέφρασαν και εκφράζουν τις απόψεις τους για το status quo και το πιθανόν μέλλον αυτής της περιοχής και καλά κάνουν. Αν θέλουμε όμως να συμπεριφερόμαστε σαν stake holders και όχι σαν steak holders (λες και κρατάει ο καθένας από μόνος του και το κρέας και το μαχαίρι), θα πρέπει να δούμε τα προβλήματα σφαιρικά και ολιστικά και όχι απομονωμένα και επιμεριστικά.
Το πρόβλημα της εντός των τειχών πόλης δεν είναι ένα, αλλά πολυάριθμα και συνεπώς η αναστροφή της παρούσας φθίνουσας πορείας και της εικόνας εγκατάλειψης απαιτεί παράλληλες δράσεις, που δεν μπορούν να περιορίζονται μόνο στο χρηματοδοτικό κομμάτι, παρόλο που αυτό σίγουρα αποτελεί οξυγόνο στην όλη προσπάθεια.
Κάθε προσπάθεια συνομολόγησης ενός πλάνου δράσης αρχίζει με μια σπαζοκεφαλιά που προσομοιάζει αυτής του κατά πόσον προηγήθηκε η κότα ή το αβγό. Αυτή παίρνει τη μορφή του ποιοι θα πρέπει να έρθουν πρώτοι για να σημειωθεί η αναζωογόνηση/ αναγέννηση: οι ένοικοι όπως για παράδειγμα οι φοιτητές και οι ιδιώτες (;) ή οι επιχειρήσεις (;) ή οι ανακαινίσεις κτηρίων;
Αν κολλήσουμε σε αυτό, τίποτα δεν θα γίνει. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προσέγγιση απαιτεί μίαν επαναληπτική – διαδοχική διαδικασία · με άλλα λόγια μια διαδικασία όπου λίγο από το ένα θα φέρνει λίγο από το άλλο και ξανά- μανά μέχρι να προσεγγίσουμε και να αγγίξουμε το ποθητό αποτέλεσμα.
Το θετικό είναι πως πλέον δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Η ολοκλήρωση (επιτέλους) σοβαρών έργων υποδομής, όπως είναι, η Πλατεία Ελευθερίας, οι Λεωφόροι Ομήρου/ Στασίνου/ Μακαρίου, η επικείμενη ολοκλήρωση του εμπορικού τριγώνου, η επερχόμενη ανακατασκευή του χώρου του παλιού ΓΣΠ, τα νέα μουσεία και θέατρα, τα νέα και υφιστάμενα κυβερνητικά και ιδιωτικά κτήρια κλπ, όλα συμβάλλουν προς την επίτευξη του μεγάλου στόχου.
Η εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας είναι μια πολύ μικρή περιοχή με το επιπλέον χρονίζον πρόβλημα της διαίρεσης λόγω της τουρκικής κατοχής. Η φυσική της κλίμακα μαζί με το γεγονός ότι αφενός περικλείεται από τα τείχη και αφετέρου αποτελεί ένα ιστορικό κέντρο με αντίστοιχα ιστορικά κτήρια, κανονικά έπρεπε να μας δίνει την ευχέρεια να την δούμε σαν ένα απομονωμένο οικονομικό και πολεοδομικό μοντέλο όπου θα ίσχυαν κατ’ εξαίρεση φορολογικά και άλλα σχέδια, νομικές ρυθμίσεις και κανονισμοί, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δυνατό και αδιάρρηκτο ρυθμιστικό πλαίσιο ενθάρρυνσης των επενδύσεων και της αναζωογόνησης.
Για παράδειγμα, αν εξαιρεθούν όλες οι κτηματικές συναλλαγές που βρίσκονται εντός των τειχών από κάθε φορολογική επιβάρυνση, όπως φόρο κεφαλαιουχικών κερδών, μεταβιβαστικά τέλη και ισχύσει μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 5% για μισθώσεις, πωλήσεις, ανακαινίσεις και κατασκευές για μια περίοδο τουλάχιστον 25 ετών, τότε ένα τέτοιο φορολογικό πακέτο θα αποτελέσει ένα σοβαρό κίνητρο. Αν υπάρξει και μια φόρμουλα κλιμακωτής φοροελάφρυνσης επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται εκεί τότε το πράγμα σοβαρεύει.
Πολλά από τα κτήρια είναι διατηρητέα. Γιατί όμως δεν ανακαινίζονται; Πρώτον, επειδή οι διαδικασίες επιχορήγησης είναι χρονοβόρες σε βαθμό που τελικά αποτελούν αντικίνητρο και δεύτερον, δεν υπάρχει οποιαδήποτε τιμωρία προς τους ιδιοκτήτες που τα αφήνουν να ερημώσουν. Άρα, θα πρέπει να ισχύσουν διαδικασίες εξπρές σε περίπτωση εξασφάλισης κρατικής χορηγίας για ανακαίνιση και αύξηση του ποσού χορηγίας. Αν δεν υπάρχει περιθώριο αύξησης της κρατικής χορηγίας, θα μπορούσαν να παραχωρηθούν κρατικές εγγυήσεις για εξασφάλιση δανείων από χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Θα μπορούσε ακόμα η εντός των τειχών περιοχή να θεωρηθεί σαν μια ESG (Environmental, Social and Governance) ευκαιρία για επένδυση/ χρηματοδότηση. Παράλληλα θα πρέπει να ισχύσουν τιμωρητικές φορολογίες για όποιον ιδιοκτήτη αφήνει το κτήριο του ερημωμένο ή ακόμη και κενό.
Τώρα επειδή ακούγονται διάφορα για φοιτητές και πανεπιστήμια, το Πανεπιστήμιο Κύπρου θα λειτουργήσει την Αρχιτεκτονική Σχολή όταν ολοκληρωθεί η πλήρης αναβάθμιση και ανακαίνιση του κτηρίου της Φανερωμένης. Αυτό ακόμη βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις θα πρέπει να βλέπουμε ορίζοντα πέντε χρόνων από σήμερα. Είμαι βέβαιος ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου μπορεί να ενισχύσει την παρουσία του με δράσεις αν του δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες.
Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η Πανεπιστημιούπολη βρίσκεται στην Αγλαντζιά και αναπτύσσεται στη βάση του γενικού της χωροταξικού. Εκεί είναι και ο φυσικός χώρος για να στεγαστούν πολυάριθμοι φοιτητές και προς αυτό υλοποιούνται κατά φάσεις οι φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου. Εκεί τους παρέχεται η αμεσότητα με τις σχολές του Πανεπιστημίου, διευκολύνοντας και εμπλουτίζοντας την φοιτητική τους εμπειρία. Θεωρώ λοιπόν αδόκιμο να περιμένουμε τους φοιτητές να εγκατασταθούν μαζικά μακριά από το Πανεπιστήμιο και να έχουν να διασχίζουν καθημερινά τη Λευκωσία για να παρακολουθούν τα μαθήματα τους. Συμφωνώ πως οι φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής δυνητικά θα αποτελούν μια πηγή τέτοιων ανθρώπων. Για να ισχύσει το ίδιο για το σύνολο των φοιτητών των Πανεπιστημίων της Λευκωσίας θα πρέπει το ενοίκιο να είναι σε τέτοιο βαθμό επιδοτημένο που θα είναι σχεδόν ονομαστικό και άρα αποτρεπτικό ως επένδυση. Άρα πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι.
Ό,τι και να γίνει όμως, επιβάλλεται πρώτιστα να υπάρχει σοβαρή και συνεχής αστυνόμευση. Το αίσθημα ανασφάλειας είναι υπαρκτό και ο στρουθοκαμηλισμός δεν βοηθά. Εδώ αρχίζει και σταματά η υλοποίηση του οράματος.
