Του Σταύρου Χριστοδούλου
Το κείμενο αυτό δεν είναι νεκρολογία. Γράφεται όμως με αφορμή τον θάνατο ενός ανθρώπου που άφησε ένα καθαρό αποτύπωμα στη δημόσια σφαίρα. Ο Κύπρος Χρυσοστομίδης ήταν ένας ευπατρίδης πολιτικός. Έγκριτος νομικός, καταξιωμένος συγγραφέας και μελετητής, υπηρέτησε ως κυβερνητικός εκπρόσωπος επί Τάσσου Παπαδόπουλου, εξελέγη βουλευτής το 2006 και εν συνεχεία διορίστηκε υπουργός στην κυβέρνηση του Δημήτρη Χριστόφια. Στο πλούσιο βιογραφικό του όμως αυτό που ξεχωρίζει, ανάμεσα στα τόσα αξιώματα και διακρίσεις, είναι μια παραίτηση. Η παραίτησή του από τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης, την οποία δεν αποδέχτηκε ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Χρυσοστομίδης όμως επέμενε, από θέση αρχής, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι δεν ήταν αγκιστρωμένος στην καρέκλα της εξουσίας. Για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι αιτία εκείνης της παραίτησης ήταν η απόδραση ενός ισοβίτη κατάδικου.
Αξίζει τον κόπο να σκεφτούμε τι μεσολάβησε από τότε. Από εκείνο το μάλλον αθώο 2008, σε σχέση με όσα αδιανόητα ακολούθησαν. Δεν αναφέρομαι μόνο στις φυλακές όπου οι αυτοκτονίες, οι βιασμοί και οι εξεγέρσεις δεν κατάφεραν να κουνήσουν κανένα άλλο υπουργό από τη θέση του. Εξίσου ανθεκτικοί στους κραδασμούς άλλωστε υπήρξαν και υπουργοί άλλων αρμοδιοτήτων, καθώς η χώρα συγκλονιζόταν από πρωτοφανή σκάνδαλα. Τι να πρωτοθυμηθούμε αλήθεια… Την κατάρρευση της οικονομίας, το ξεπούλημα των τραπεζών, το λουκέτο του Συνεργατισμού ή το εμπόριο των χρυσών διαβατηρίων; Γίναμε ρεντίκολο διεθνώς, αλλά το Σύστημα παρέμεινε ακλόνητο. Φθάσαμε στο σημείο να μας διασύρουν, παρουσιάζοντάς μας ως μια χώρα με σημαία ευκαιρίας. Κι όμως, όχι μόνο δεν παραιτήθηκε κανείς, αλλά τα θρασίμια της εξουσίας κόμπαζαν «This is Cyprus».
Απέναντι σε αυτή την εκφυλισμένη Κύπρο, υπάρχει ευτυχώς και η Κύπρος του Κύπρου. Ενός ανθρώπου τίμιου που πρόσφερε στα κοινά με μέτρο και αξιοπρέπεια. Λέω συχνά ότι ο τόπος είναι μικρός και γνωριζόμαστε. Σε ένα τόσο μικρό τόπο λοιπόν, που κυκλοφορούν ανερυθρίαστα τα λαμόγια και επιπλέουν οι φελλοί, άνθρωποι όπως ο Κύπρος Χρυσοστομίδης αποτέλεσαν παρηγοριά. Χρησιμοποιώ ενσυνείδητα τον πληθυντικό, γιατί σε πείσμα αυτής της παρηκμασμένης εποχής που ζούμε κάποιοι ακόμα αντιστέκονται. Δεν ανήκω σ’ εκείνους που υποστηρίζουν ότι οι πολιτικοί είναι όλοι ίδιοι. Κάτι τέτοιες απόψεις ευδοκιμούν στην αρένα των social media. Στην αληθινή ζωή όμως υπάρχουν καλοί και κακοί πολιτικοί, κατά τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν καλοί και κακοί δημοσιογράφοι, γιατροί ή δικηγόροι. Το θέμα είναι πώς ο καθένας επιλέγει να τοποθετηθεί στην αέναη σύγκρουση ανάμεσα στο καλό και το κακό. Η ευθύνη είναι εξατομικευμένη και εκφράζεται με δύο τρόπους: στην καθημερινότητα και στην κάλπη. Υπευθυνότητα λέγεται αυτό και αυτοεκτίμηση. Θες να προσκυνάς το χρήμα δίχως να σε νοιάζει η προέλευσή του; Πιστεύεις ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Κλείνεις τα μάτια στη διαφθορά επειδή… «This is Cyprus»; Δικαίωμά σου. Δικαίωμά όμως είναι και όσων επιμένουν, ρομαντικά ενδεχομένως, να πιστεύουν στην εκδίκηση του καλού. Σε πείσμα της χυδαίας αντίληψης που νομιμοποιεί το κέρδος έναντι οιουδήποτε τιμήματος. Κόντρα στην έλλειψη πνευματικότητας και στο εμμονικό κυνήγι της εξουσίας.
Είχα την τιμή να γνωρίσω τον Κύπρο Χρυσοστομίδη. Δεν περιλαμβάνομαι στον κύκλο των φίλων του, αλλά ανήκω σε αυτούς που εκτίμησαν την ποιότητα του μυαλού του και την επιμονή του σε μια στάση ζωής που τη διέκρινε η αισθητική και η ευγένεια. Την περασμένη Πέμπτη, όταν ανακοινώθηκε ο θάνατός του, την ειδησεογραφία μονοπωλούσαν οι κομματικές συγκρούσεις ενόψει των προεδρικών εκλογών κι ένα σωρό άλλα θέματα της τρέχουσας επικαιρότητας. Ανάμεσα σε αυτά ξεχώριζε ένας τίτλος για το «σκληρό πόκερ» του Δημήτρη Συλλούρη στις δικαστικές αίθουσες. Πρόκειται για την άλλη όψη της πολιτικής, ενός κόσμου που ενίοτε ερμηνεύεται και με χαρτοπαιχτικούς όρους. Στον αντίποδα βρίσκεται η φιλοσοφία περί πολιτικής που υπηρέτησε ο Κύπρος Χρυσοστομίδης. Ο ίδιος το έθεσε με σαφήνεια στη συνέντευξή του στον συνάδελφο Απόστολο Κουρουπάκη: «Υπάρχει ένα διάσημο ρητό που κάποιοι το αποδίδουν στον Αβραάμ Λίνκολν: “Αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα κάποιου, δώσε του εξουσία”. Η εξουσία φθείρει, οπότε πρέπει όλοι οι πολιτικοί να είναι σε μόνιμη ηθική εγρήγορση».
