Του Σταύρου Χριστοδούλου
«Η Δημοκρατία Πεθαίνει στο Σκοτάδι». Το νέο σλόγκαν της Washington Post εμπεριέχει όλη την πολιτική ουσία όσων συμβαίνουν πέραν του Ατλαντικού. Πρόκειται για την ωμή παραδοχή μιας σκληρής αλήθειας: η νέα Αμερική που οραματίζεται να οικοδομήσει ο Ντόναλντ Τραμπ δοκιμάζει τις αντοχές της πολυφωνίας, της ισότητας και της συμπεριληπτικότητας. Όποιος βιαστεί δε να χαρακτηρίσει την εκτίμηση ακραία, ας διαβάσει προσεκτικά τι δήλωσε ο Τζο Μπάιντεν στην τελευταία του ομιλία από το Οβάλ Γραφείο: «Σήμερα, διαμορφώνεται στην Αμερική μια ολιγαρχία ακραίου πλούτου, δύναμης και επιρροής που κυριολεκτικά απειλεί ολόκληρη τη δημοκρατία μας, τα βασικά δικαιώματα και τις ελευθερίες μας». Περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Η ελίτ του πλούτου, που παραβρέθηκε στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ (1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Forbes), ευνοεί τον νέο προσανατολισμό των ΗΠΑ σε μια κατηφορική πορεία γεμάτη αποκλεισμούς. Περιθωριοποιώντας οιονδήποτε διαφοροποιείται από το κυρίαρχο μοντέλο του «λευκού straight χριστιανικού κράτους». Μια πολιτική εσωστρέφειας που αποθεώνει τον μικρομεσαίο συντηρητισμό, στοχοποιεί τις μειονότητες και προωθεί τον τοξικό διχαστικό λόγο.
Απόδειξη για τα πιο πάνω αποτελούν τα πρώτα εκτελεστικά διατάγματα του Ντόναλντ Τραμπ, με τα οποία όχι μόνο αναίρεσε ένα ευρύ φάσμα των πολιτικών Μπάιντεν αλλά έστειλε ηχηρά μηνύματα στην παγκόσμια κοινότητα για τη νέα τάξη πραγμάτων. Τίποτε δεν άφησε όρθιο, από τη μετανάστευση και την κλιματική αλλαγή, μέχρι τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ενέργεια. Αρκεί να αναφέρουμε τηλεγραφικά ότι: Αποχώρησε από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, κήρυξε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα νότια σύνορα, διέταξε την αναστολή προγράμματος επανεγκατάστασης προσφύγων, επανέφερε τη θανατική ποινή για βαριά εγκλήματα που διαπράττονται από παράνομους μετανάστες και απαγόρευσε στους μετανάστες να ζουν στις κοινότητες των ΗΠΑ ενώ περιμένουν τις ακροάσεις τους. Αποφάσισε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, επανέφερε την Κούβα στη λίστα των κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία και ανέστειλε το μέτρο που απαιτούσε από τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους να εμβολιαστούν κατά του COVID. Αναγνώρισε μόνο «δύο φύλα, αρσενικό και θηλυκό», γεγονός που επηρεάζει τα τρανς άτομα σε σχέση με τις κυβερνητικές επικοινωνίες, την προστασία πολιτικών δικαιωμάτων, το καθεστώς για τις φυλακές, τα διαβατήρια και τις βίζες. Ανέστειλε επίσης όλα τα προγράμματα «διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης». Δρομολόγησε το τέλος της «Πράσινης Νέας Συμφωνίας» – μια σειρά μέτρων της κυβέρνησης Μπάιντεν που στόχευαν στην ενίσχυση των «πράσινων» θέσεων εργασίας, στη ρύθμιση της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων και στη μείωση της ρύπανσης. Μετονόμασε επίσης τον Κόλπο του Μεξικού σε «Κόλπο της Αμερικής», σε ένα κρεσέντο επίδειξης δύναμης και επαναφοράς του πάλαι ποτέ «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».
Η θορυβώδης επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν φυσικό επόμενο να ενθαρρύνει τους ιδεολογικούς συνοδοιπόρους του και στην Ευρώπη. Από τον Βίκτορ Όρμπαν («Μια νέα εποχή ανατέλλει με την έλευση Τραμπ») μέχρι τον Γεάδη Γεάδη, η ακροδεξιά ονειρεύεται αντίστοιχη επικυριαρχία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν βεβαίως και οι ψύχραιμες φωνές, όπως του Γερμανού Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, ο οποίος έστειλε ένα σαφές μήνυμα από το Νταβός με αποδέκτες τα 27 κράτη-μέλη: «Είναι απολύτως σαφές ότι ο πρόεδρος Τραμπ και η κυβέρνησή του θα κρατήσουν τον κόσμο σε αναμμένα κάρβουνα τα επόμενα χρόνια όσον αφορά την ενεργειακή και κλιματική πολιτική, την εμπορική πολιτική, την εξωτερική πολιτική, την πολιτική ασφάλειας, καθώς και σε πολλούς άλλους τομείς. Μπορούμε και θα τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά χωρίς περιττό ενθουσιασμό και αγανάκτηση».
Είναι όμως αυτό αρκετό; Μια ψύχραιμη έστω Ε.Ε., η οποία δεν έδειξε να αιφνιδιάζεται από το «τσουνάμι Τραμπ», μπορεί να αναχαιτίσει το ακροδεξιό ρεύμα; Οι κομματικές ισορροπίες όχι μόνο δεν ευνοούν την αισιοδοξία, αλλά δεν επιτρέπουν καν τον εφησυχασμό. Ο νεο-συντηρητισμός της τραμπικής τάξης πραγμάτων φαίνεται ότι βρίσκει πρόθυμο ακροατήριο και στην Ε.Ε. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η νέα «ολιγαρχία ακραίου πλούτου, δύναμης και επιρροής» στην οποία αναφέρθηκε ο Τζο Μπάιντεν δεν αποτελεί μόνο αμερικάνικο φαινόμενο. Ο Έλον Μασκ βρίσκεται ήδη με το ένα πόδι στην Ευρώπη.
