Του Σταύρου Χριστοδούλου
Τον περασμένο Απρίλιο, ο γενικός ελεγκτής είχε δηλώσει ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών κάτι σημαντικό, αλλά δυστυχώς όχι και τόσο αυτονόητο για τα δημόσια ήθη: «Τους νόμους δεν τους κτίζουμε για κοινωνίες αγγέλων, τους κτίζουμε για να καλύψουμε περιπτώσεις ατόμων που είναι διαπλεκόμενα και θέλουν για οποιονδήποτε λόγο να εξυπηρετήσουν κάτι το οποίο δεν είναι νόμιμο ή σε ορισμένες περιπτώσεις δεν είναι ηθικό». Το θέμα συζήτησης στην Επιτροπή ήταν η πρόταση νόμου για την τήρηση μητρώου με τις εισφορές που γίνονται στον Ανεξάρτητο Φορέα Κοινωνικής Στήριξης και τη δημοσιοποίησή τους. Αν ανατρέξουμε στα τότε ρεπορτάζ θα εντοπίσουμε ενδιαφέροντα στοιχεία που λέχθηκαν και αφορούν στην ουσία αυτής της υπόθεσης. Θα σταθώ σε ένα μόνο, με τη διατύπωση μάλιστα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη ενώπιον της Επιτροπής: «Να σας θυμίσω τι είναι δημοσιευμένο στην έκθεση την οποία εκδώσαμε το 2020 για τις αεροπορικές μετακινήσεις του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας, του κ. Αναστασιάδη. Ο γνωστός Σαουδάραβας με το αεροπλάνο, στις 7/4/2016, λίγους μήνες μετά που πολιτογραφήθηκε αυτός, πέντε αδέρφια του και 36 συγγενείς του, μεταξύ των οποίων και παράνομα η δεύτερη σύζυγός του, που συνιστά ποινικό αδίκημα, εισέφερε 500.000 ευρώ στον Φορέα Στήριξης ως Κύπριος πολίτης».
Τις τελευταίες ημέρες το θέμα κυριάρχησε και πάλι στην επικαιρότητα παίρνοντας διαστάσεις πολιτικής κόντρας ανάμεσα στην κυβέρνηση και τη Βουλή. Όπως ήταν φυσικό η εμπλοκή της Πρώτης Κυρίας, ως προεδρεύουσας του επίμαχου ταμείου, έδωσε έναν πιο προσωπικό τόνο στην αντιπαράθεση, ιδιαίτερα όταν ο Πρόεδρος με αναφορά του στο Ανώτατο Δικαστήριο ζήτησε ακύρωση του νόμου που ψηφίστηκε. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτή η συζήτηση δεν διεξάγεται σε κενό πολιτικό χρόνο. Ο λόγος δε που ξεκίνησα από τη Βουλή του περασμένου Απριλίου είναι γιατί η κυβέρνηση, όσο και να το επιθυμεί, δεν μπορεί να απομονώσει αυτή την υπόθεση από το παρελθόν. Ένα ένοχο παρελθόν το οποίο υπερβαίνει όχι μόνο τη νυν αλλά και όποια άλλη Πρώτη Κυρία. Πρόκειται για κλασικό παράδειγμα διαφάνειας, οπότε κάθε άλλη συζήτηση, έπειτα από όσα αποκαλύφθηκαν μετά το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων, θα έπρεπε να περισσεύει. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης κέρδισε τις εκλογές με υποσχέσεις για ένα νέο ύφος και ήθος εξουσίας. Είναι απορίας άξιο, λοιπόν, ότι δεν αντιλαμβάνεται τις σκιές που πέφτουν επάνω στο συγκεκριμένο ταμείο.
Η στάση του Προέδρου, πάντως, σε μια δεύτερη ανάγνωση, απαντά εν μέρει και στο ερώτημα γιατί η δημοτικότητά του κατρακυλά στις δημοσκοπήσεις. Υπάρχει μια σαφής απόκλιση από το αίσθημα του κόσμου και ο Φορέας Στήριξης είναι ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι πολίτες δικαιολογημένα (λόγω του «ένοχου παρελθόντος» που λέγαμε πριν) στέκονται καχύποπτα απέναντι στη φιλανθρωπία κάποιων που επιλέγουν την ανωνυμία. Ο δε πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αντί να αφουγκραστεί το λαϊκό αίσθημα, ανάγει σε μείζον πολιτικό ζήτημα την «αμφισβήτηση» της συζύγου του ως διαχειρίστριας του εν λόγω ταμείου.
Αποτελεί πεποίθησή μου ότι η μηδενιστική κριτική στο τέλος καταλήγει μπούμερανγκ γι’ αυτόν που την ασκεί. Για να ερμηνεύσουμε τη δημοτικότητα του προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να ξεκινήσουμε από τα θετικά. Όπως την υπεύθυνη στάση του στις εξελίξεις του Κυπριακού ή τη σοβαρότητα διαχείρισης διεθνών θεμάτων (Med-9, Αμάλθεια) ή ακόμα και δύσκολων εσωτερικών θεμάτων όπως π.χ. το μεταναστευτικό. Εκεί που ο Πρόεδρος χάνει την μπάλα, για να χρησιμοποιήσουμε και μια οικεία στον ίδιο ορολογία, είναι όταν περνάμε σε θέματα που αφορούν στην πραγματικότητα «εκεί έξω». Με κορυφαίο θέμα την ακρίβεια, όπου κυριάρχησαν οι παλινδρομήσεις του υπουργείου Οικονομικών. Ή σε θέματα αξιοκρατίας – διαφάνειας – λογοδοσίας, όπως η περίπτωση του Φορέα Στήριξης.
Εν έτει 2024 ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δεν λειτουργεί με όρους φιλανθρωπίας. Γι’ αυτό υποτίθεται υπάρχει το υφυπουργείο Πρόνοιας, για να ασκεί στοχευμένη πολιτική με ειδικό θεσμικό βάρος. Κατά τον ίδιο τρόπο που υπάρχει το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών για να στηρίξει αυτούς που έχουν ανάγκη. Τα ταμεία με τα αδιαφανή έσοδα ανήκουν σε μια παλιά Κύπρο, που κάποτε επιτέλους πρέπει ν’ αφήσουμε πίσω μας.
