Του Σταύρου Χριστοδούλου
«Εναν πρωθυπουργό δεν τον στέλνεις στη φυλακή, τον στέλνεις στο σπίτι του». Η φράση αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αφορά στην παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Μια μάλλον «βολική» πολιτική θέση, η οποία απηχεί μία ολόκληρη φιλοσοφία για την ασυλία που πρέπει να απολαύουν οι πολιτικοί έναντι των ποινικών δικαστηρίων.
Οι εποχές όμως άλλαξαν και κανείς –πρωθυπουργός ή πρόεδρος Δημοκρατίας– δεν βρίσκεται πλέον στο απυρόβλητο. Αφενός επειδή η εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών αποκλείει αυτού του είδους τις επιλεκτικές προσεγγίσεις. Και αφετέρου, επειδή στην εποχή της κυριαρχίας των social media και της ιδιότυπης «άμεσης δημοκρατίας» που δημιουργήθηκε ως κουλτούρα, οι πολίτες ανέπτυξαν πολιτικά αντανακλαστικά απέναντι στη διαφθορά και τη διαπλοκή. Η Κύπρος και το εμπόριο των χρυσών διαβατηρίων αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα.
Ο λαός απαιτεί να διερευνηθεί το σκάνδαλο και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Το θέμα είναι αν θα λειτουργήσουν οι θεσμοί για να αποδοθούν οι ευθύνες σε πρόσωπα όσο ψηλά κι αν βρίσκονται ή αν θα ζήσουμε ένα ακόμα κουκούλωμα. Δεν είμαστε άλλωστε αμάθητοι στη συγκάλυψη και τη λήθη. Από το 1974 κάποιοι κατάφεραν να περάσουν κάτω από τα ραντάρ του νόμου για κραυγαλέα εγκλήματα. Δεν μιλάμε για τις πολιτικές ευθύνες αλλά για πράξεις του κοινού ποινικού δικαίου. Αυτή η «συνταγή» αποδείχτηκε η σανίδα σωτηρίας και επιβίωσης για κάθε λογής λαμόγιο στα χρόνια που ακολούθησαν. Είτε μιλάμε για το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου, είτε για το σκάνδαλο των Τραπεζών και του Συνεργατισμού, είτε για το σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων.
Εκείνο που διαφοροποιεί το τελευταίο σκάνδαλο, των χρυσών διαβατηρίων, είναι η διάσταση που πήρε διεθνώς. Το γεγονός ότι γίναμε το δακτυλοδειχτούμενο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτεθειμένοι στη χλεύη των διεθνών ΜΜΕ για ξέπλυμα. Η έρευνα του Al Jazeera ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ήδη γεμάτο ποτήρι. Ήταν σαν να ανασήκωσε κάποιος την κουρτίνα και είδαμε το σύστημα, σάπιο και διεφθαρμένο, κατάματα. Ήταν η στιγμή που συνειδητοποιήσαμε ότι πιάσαμε πάτο, με τον πρόεδρο της Βουλής να κλείνει πονηρά το μάτι σε πρακτικές που δεν τιμούν μία ευνομούμενη πολιτεία. Η επόμενη ημέρα ήταν ένα τσουνάμι που δεν άφησε τίποτε όρθιο. Κανείς δεν μπορούσε να κρυφτεί από τις ευθύνες του – από τη σύγκρουση συμφέροντος για πολιτικά πρόσωπα σε κυβερνητικές θέσεις κλειδιά, μέχρι ποινικές ευθύνες που οφείλει να διερευνήσει η Δικαιοσύνη.
Η δίωξη ενός και μόνο υπουργού αποτελεί απόδοση δικαιοσύνης; Ή για να το θέσουμε αλλιώς, ο Μάριος Δημητριάδης είναι ο μόνος υπουργός της κυβέρνησης Αναστασιάδη που χρεώνεται αξιόποινες πράξεις για δεκασμό και συνωμοσία προς καταδολίευση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες; Την απάντηση, βεβαίως, δεν θα τη δώσουν οι λαϊκές δίκες στα κοινωνικά δίκτυα, ούτε η έκδοση αποφάσεων στα παραδοσιακά ΜΜΕ. Σε αυτή τη φάση, το πιο σοφό που μπορούμε να πράξουμε είναι να ακούσουμε και να προβληματιστούμε. Ο πρώην υπουργός είπε κάτι ενδιαφέρον πάντως, που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προσπεράσουμε αψήφιστα: «Η στοχοποίησή μου ήταν προαποφασισμένη και αυτό για να στραφεί η προσοχή μακριά από όσους έχουν την πραγματική ευθύνη για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Επιστρατεύτηκαν ψευδείς ισχυρισμοί και κακόβουλες κατηγορίες, για να διαστρεβλωθεί η πραγματικότητα και να οδηγηθώ στο δικαστήριο. Κάποιοι πίστεψαν ότι θα είμαι το θύμα των δικών τους ευθυνών, λαθών και παραλείψεων. Θα αποδειχθεί όμως πως δεν είναι έτσι».
Ποιοι είναι αλήθεια αυτοί οι «κάποιοι»; Έχουν ονοματεπώνυμα ή πρόκειται για επικοινωνιακό πυροτέχνημα την ώρα που ο πρώην υπουργός μπαίνει σε μια δικαστική περιπέτεια; Ο λαός απαιτεί να γνωρίζει καθώς η εποχή της ασάφειας και του «κάποιοι, κάπου, κάποτε» σε σχέση με τις πολιτικές ευθύνες ανήκει σε ένα ένοχο παρελθόν. Αντίδοτο της διαφθοράς είναι μόνο η διαφάνεια. Αν ο Μάριος Δημητριάδης έχει στοιχεία που καταδεικνύουν τους ενόχους οφείλει να τα καταθέσει. Αλλιώς θα χρεωθεί όλα τα ανομήματα της διακυβέρνησης Αναστασιάδη, ως ο ένας και μοναδικός κρίκος της διαφθοράς, στο μεγαλύτερο σκάνδαλο σύγκρουσης συμφέροντος από ιδρύσεως της Δημοκρατίας.
