Του Παναγιώτη Χριστιά
Για πάρα πολλά χρόνια, η Κυπριακή Δημοκρατία, χάρη στον νόμο περί καλλιτεχνικής θεώρησης εισόδου (visa) στην επικράτειά της, λειτουργούσε ως σταυροδρόμι διακίνησης λευκής σάρκας. Χιλιάδες γυναίκες από τις πρώην σοβιετικές χώρες προωθούνταν στις ευρωπαϊκές «αγορές» των Βρυξελλών και του Άμστερνταμ μέσω της Κύπρου, πρώτος σταθμός της υπόλοιπης φρικιαστικής ζωής τους στα χέρια μαστροπών και «πελατών». Χρειάστηκε να φτάσουμε την 1η Φεβρουαρίου 2009 για να καταργηθεί ο εξευτελιστικός θεσμός της χωριστής θεώρησης εισόδου για καλλιτέχνιδες και αυτό ύστερα από σοβαρές απειλές των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κατάσταση φυσικά δεν ικανοποίησε τα μουσικοχορευτικά κέντρα, τα καμπαρέ, τα ινστιτούτα μασάζ και άλλες «επιχειρηματικές» δομές. Οι ιδιοκτήτες τους διαμαρτυρήθηκαν έντονα που έμπαινε λουκέτο στην επιχείρησή τους. Η αλήθεια όμως ήταν ότι γυναίκες έπεφταν θύματα εμπορίας, διακινούνταν στις «αγορές» πορνείας στην Κύπρο, είτε με ψεύτικες υποσχέσεις, είτε λόγω στυγνής απαγωγής τους, και εξαναγκάζονταν στην πορνεία. Όταν οι κοπέλες αυτές έκλειναν τον κύκλο τους στην Κύπρο διοχετεύονταν ημιπαράνομα σε νέες «αγορές». Θα θεωρούσε κανείς ότι το επαίσχυντο αυτό κεφάλαιο ελεύθερης λειτουργίας των «αγορών» ενός στην ουσία ανύπαρκτου κράτους έκλεινε με τον νόμο του 2009. Δυστυχώς όμως η διεθνής έρευνα Cyprus Confidential επαναφέρει με δριμύτητα τις κατηγορίες κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας για πλημμελή προστασία των αδυνάτων αν όχι για αναλγησία κατά των γυναικών. Και μάλιστα κάτι τέτοιο, αντίθετα με την περίοδο μέχρι το 2009, συμβαίνει σε μια εποχή όπου το πνεύμα του MeToo έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Έχει φέρει στο προσκήνιο λανθασμένες πρακτικές όσον αφορά τις σχέσεις των δύο φύλων και έχει αναδείξει παράλληλα την ανετοιμότητα του Νομοθέτη στην «πεφωτισμένη» Δύση να αντιμετωπίσει στον κρατικό και δημόσιο χώρο, στον χώρο εργασίας, στον χώρο σπουδών κ.λπ. τον έμφυλο χαρακτήρα καθημερινών εντάσεων και συγκρούσεων. Η διεθνής κοινή γνώμη είναι σήμερα ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα εμπορίας γυναικών και σωματικής εκμετάλλευσης, είτε πρόκειται για πορνεία, είτε για πορνογραφία.
Στις 15 Νοεμβρίου του 2023, ο γαλλικός Monde δημοσιεύει άρθρο του Damien Leloup, ειδικού απεσταλμένου στη Λεμεσό, με τίτλο «Κύπρος, κόμβος υψηλής τεχνολογίας της βιομηχανίας του πορνό (Chypre, plaque tournante high-tech de l’industrie du porno). Βασισμένο πάνω στα Cyprus Confidential papers, ο δημοσιογράφος αναλύει τα καθόλα νόμιμα στάδια μέσω των οποίων ομαδικοί βιασμοί στη Γαλλία ανεβαίνουν σε πλατφόρμες πορνογραφίας που δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χωρίς τη σύμπραξη διεθνών τραπεζικών ομίλων στην Κύπρο, όπως η Payabl ή η Crakrevenue (www.crakrevenue.com/blog/how-to-make-money-online-with-adult-traffic), οι οποίοι και διασφαλίζουν την εμπορευσιμότητα του προϊόντος. Όπως αναφέρεται στο άρθρο, «για τους εκδότες ιστότοπων για ενήλικες, η Κύπρος παρουσιάζει ένα δεύτερο ενδιαφέρον [μετά τη χαμηλή φορολογία]: το νησί εδώ και πολύ καιρό φιλοξενεί υπηρεσίες χρηματοδότησης και πληρωμών, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών που συμφωνούν να συνεργαστούν με εταιρείες πορνό». Όπως εξηγεί ο Γάλλος δημοσιογράφος, «σχεδόν όλες οι μεγάλες τράπεζες και οι υπηρεσίες πληρωμών του ″γενικού κοινού″ αρνούνται πελάτες από τη βιομηχανία του σεξ, για λόγους εικόνας και νομικής ευθύνης. Το 2020, μετά τη δημοσίευση έρευνας των New York Times, η Visa και η Mastercard διέκοψαν τις σχέσεις τους με την Pornhub, προτού επεκτείνουν το μπλοκάρισμα και σε άλλες θυγατρικές». Η νομική ευθύνη δεν φαίνεται να ενοχλεί τις εταιρίες στην Κύπρο, όπως τη Wisebits, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ιστοτόπων πορνογραφίας με έδρα την Κύπρο, ή τις τραπεζικές επιχειρήσεις που διευκολύνουν τη διακίνηση πορνογραφικού υλικού, αναλαμβάνοντας τον εξαιρετικά κρίσιμο τομέα της χρηματοοικονομικής υποστήριξης και λειτουργίας. Όπως δε αναφέρει ο αρθρογράφος του Monde, ο πόλεμος της Ουκρανίας δεν φαίνεται να υπάρχει στην Κύπρο, όπου άριστοι τεχνικοί πληροφορικής από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία συνεργάζονται αρμονικότατα για να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό προϊόν στους «πελάτες» της υφηλίου.
Την ίδια στιγμή, η υπόθεση «French Bukkake» συγκλονίζει τη Γαλλία: περίπου σαράντα γυναίκες θύματα βιντεοσκοπημένου ομαδικού βιασμού κατηγορούν δεκαεπτά άτομα, «σκηνοθέτες» και συνεργάτες ταινιών για ενήλικους, για πράξεις βαρβαρότητας και προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας. Η παγκόσμια τάση της βιομηχανίας του πορνό φαίνεται σήμερα να μη στηρίζεται σε μεγάλες και επίσημες εταιρείες παραγωγής πορνογραφικών ταινιών, αλλά λόγω της διάδοσης των κοινωνικών δικτύων σε πολύ μικρά κύτταρα μαστροπών-κινηματογραφιστών, οι οποίοι και διακινούν το παράνομο εμπόρευμά τους μέσω των πορνογραφικών ιστοτόπων. Οι ιστότοποι αυτοί όμως, όσοι και αν τους παρακολουθούν, δεν είναι βιώσιμοι αν δεν υποστηρίζονται από χρηματοοικονομικά ιδρύματα. Ακόμη μια φορά, όπως και με τις καλλιτεχνικές βίζες, η Κυπριακή Δημοκρατία φέρει θεσμική ευθύνη για όσα συμβαίνουν στην επικράτειά της και έχουν καταστροφικές συνέπειες σε εκατοντάδες χιλιάδες γυναικών στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει πλέον επιτακτική ανάγκη θέσπισης αρμόδιου ανεξάρτητου οργάνου για τον έλεγχο της οικονομικής ηθικής των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Είναι επιτακτική ανάγκη να προστατευτεί το όνομα και το κύρος της χώρας. Είναι πράγματι σημαντικό να ερωτηθούν οι Κύπριοι πολίτες αν αισθάνονται περήφανοι για την κατάσταση αυτή και για τη συμμετοχή της Κύπρου στην παγκόσμια πορνογραφία. Είναι επίσης σημαντικό να διερευνηθεί εάν τα κέρδη από την ανεξέλεγκτη λειτουργία ξένων ομίλων στη Δημοκρατία αποτελεί σοβαρό αντίβαρο για τη δημιουργία αρνητικής –αν όχι αποκρουστικής– εικόνας επωνυμίας (branding) του κυπριακού προϊόντος, και μάλιστα άμεσα αναγνωρίσιμης. Διότι, εάν κάποιος ντρέπεται για τον τρόπο με τον οποίο πλουτίζει, τότε να είναι βέβαιος ότι κάποια στιγμή θα πληρώσει το αντίτιμο.
Ο κ. Παναγιώτης Χριστιάς είναι αν. καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
