Του Παναγιώτη Καπαρή
Η οικονομία σε ένα κράτος, σε μια εξουσία, αποτελεί ουσιαστικά τη διαχείριση ανεπαρκών πόρων. Και στο όνομα της οικονομίας και των ανεπαρκών πόρων διεξάγονται όλοι οι πόλεμοι. Η οικονομία και ο πάντα ανεπαρκής πλούτος, αποτελούν και την κυριότερη δικαιολογία για άσκηση αυταρχικής εξουσίας. Πρωταγωνιστές είναι από τη μία οι πολιτικοί, οι οποίοι θεσμοθετούν μέσω των νόμων τον τρόπο λειτουργίας μιας κοινωνίας και από την άλλη οι τεχνοκράτες, οι οποίοι καλούνται να εφαρμόσουν τους νόμους και τους κανόνες. Ο μεγαλύτερος πειρασμός των πολιτικών είναι να ασκούν τη δουλειά των τεχνοκρατών, αλλά και η μεγαλύτερη παγίδα για τους τεχνοκράτες, είναι να νομίζουν ότι ασκούν πολιτική. Και στις δύο περιπτώσεις τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά, και πίσω απ’ όλα αυτά βρίσκεται η παγίδα της καταπάτησης των νόμων η οποία ξεκινά από την απλή καταγραφή της ώρας προσέλευσης και αποχώρησης από τον χώρο εργασίας και φθάνει μέχρι τα σκάνδαλα δισεκατομμυρίων, τα οποία κατάντησαν κανόνας στον σύγχρονο κόσμο. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι τεχνοκράτες είναι ένστολοι, δηλαδή κληρικοί, στρατιωτικοί και αστυνομικοί, τότε ιστορικά οδηγούμαστε σε εθνικές καταστροφές και η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Στην περίπτωση κατά την οποίοι οι πολιτικοί κατευθύνουν και υπερκαλύπτουν τους τεχνοκράτες, οι τραγωδίες έχουν οικονομικό χρώμα.
Πολύ απλά, οι πολιτικοί θα πρέπει να θεσμοθετούν κανόνες και να επιλέγουν τους καλύτερους τεχνοκράτες για να εκτελέσουν ένα έργο. Στην Ελλάδα, κάθε υπουργός δικαιούται να προσλάβει 80 συνεργάτες, οι οποίοι με τη «φυγή» του υπουργού, «φεύγουν» και αυτοί, χωρίς άλλα ανταλλάγματα. Αν τα κριτήρια των πολιτικών είναι προβληματικά και δεν ξεκινούν από την «πάνω» κεφαλή, τότε προβληματικό θα είναι και το αποτέλεσμα. Από την άλλη, οι τεχνοκράτες θα πρέπει να κινούνται στη βάση των φυσικών κανόνων και όλων αυτών τα οποία έμαθαν στα πανεπιστήμια και όχι για να ικανοποιήσουν τα πάθη και τις αδυναμίες πολιτικών. Οι παρασπονδίες των τεχνοκρατών, κατά κανόνα οδηγούν σε καταστροφές και τραγωδίες. Συνένοχοι είναι και οι πολιτικοί με τον παραλογισμό των κομματικών ταυτοτήτων, οι οποίες ανταλλάζονται με ψήφους, διορισμούς και προαγωγές.
Οι αυτοκρατορίες διαλύονται, λέει ο ιστορικός κανόνας, όταν δεν μπορούν να θρέψουν τη γραφειοκρατία τους, δηλαδή την εκτελεστική δύναμη η οποία στηρίζει και αναδεικνύει και διατηρεί στην εξουσία τον αυτοκράτορα. Ο κανόνας με ανάλογο τρόπο επαναλαμβάνεται για τα κράτη, τις επιχειρήσεις ακόμη και για τις οικογένειες, όπου τα οικονομικά προβλήματα, οι ανεπαρκείς πόροι, οδηγούν συνήθως σε διάλυση. Η εναλλαγή στην εξουσία, όπως θεσμοθετήθηκε πρώτα στην Αμερική με τις δύο θητείες για τον πρόεδρο της χώρας, αποτελεί το μεγαλύτερο μυστικό για τη διατήρηση της αμερικανικής αυτοκρατορίας και γεννήθηκε από το «αίμα» του εμφύλιου πολέμου. Η μεγάλη παραμονή στην εξουσία διαφθείρει και οδηγεί σε αλαζονικές συμπεριφορές, οι οποίες καταλήγουν σε καταστροφικά αποτελέσματα. Κομβικό σημείο για διατήρηση της Δημοκρατίας, του δυσκολότερου πολιτεύματος, αποτελεί ο έλεγχος και η λογοδοσία όλων των εξουσιών, χωρίς εξαιρέσεις και στη βάση ξεκάθαρων κανόνων. Σε διαφορετική περίπτωση επικρατεί το δίκιο του ισχυρού, επιβάλλεται ο δυνατός επί του αδύνατου και η κοινωνία συνήθως κινείται στη βάση των άναρχων αρχών της φύσης και της ζούγκλας. Όλα ξεκίνησαν από τους αρχαίους Έλληνες και την αθηναϊκή Δημοκρατία. Ωστόσο, προηγήθηκαν δεκάδες ηγέτες, πολιτικοί και θρησκευτικοί, οι οποίοι θεσμοθέτησαν κανόνες λειτουργίας μιας κοινωνίας εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Σε βόρειες χώρες της Ευρώπης, όπου η μεσημεριανή ξεκούραση, η μεσημβρινή «σιέστα», δεν αποτελεί παράδοση, στα γραφεία των πολιτικών υπάρχουν καναπέδες για να απλώνουν και να ξεκουράζονται τα μεσημέρια. Στόχος, όπως λένε οι ίδιοι, είναι να «κοιμούνται» στα προβλήματα και έτσι να βρίσκουν τις σοφότερες λύσεις. Στη ζωή, όπως και στην πολιτική, τίποτα δεν είναι άσπρο ή μαύρο, αλλά όλα έχουν και τις γκρίζες τους πλευρές. Αντιθέτως δεν υπάρχει καμία πρόνοια για τους τεχνοκράτες, οι οποίοι δεν πρέπει να βασανίζουν το μυαλό τους με αναλύσεις, αλλά θα πρέπει να εκτελούν έργα, όπως σπούδασαν ή όπως έμαθαν από την πείρα τους. Στην Κύπρο, η πρακτική της μεσημεριανής ξεκούρασης αποτελούσε παράδοση αιώνων για όλους τους ανθρώπους. Η πρακτική αυτή ανατράπηκε πριν μερικά χρόνια, ελέω κλιματιστικών αλλά και μιας άγαρμπης αντιγραφής πρακτικών βόρειων χωρών. Ο μόνος πολιτικός ο οποίος επέμενε φανερά στη μεσημβρινή «σιέστα» ήταν ο Νίκος Αναστασιάδης, ενώ οι υπόλοιποι δηλώνουν απλά «ακούραστοι» και εργάζονται από τα χαράματα μέχρι τα μεσάνυκτα, χωρίς σταματημό και διακοπές. Και όταν καεί η «μηχανή» τότε έρχονται ο «νους» τους. Για να επιβεβαιωθεί ο κανόνας ότι ουδείς αναντικατάστατος.
