Τα πρότυπα

Ομολογώ πως τα στρατόπεδα πάντοτε μου προκαλούσαν αμηχανία. Το μανιχαϊστικό δίλημμα ανάμεσα στο φως και στο σκότος, το μαύρο και το άσπρο, ένα απόλυτο καλό που υπάρχει για να πολεμά το απόλυτο κακό είναι τρόπος να στηθεί ένα πολύ ωραίο μυθιστόρημα. Και οι υπερβολές που τα συνοδεύουν έκτισαν πολιτικές καριέρες. Ουδέποτε όμως βοήθησαν στο να βελτιωθεί ο δημόσιος διάλογος ή να πάει ο τόπος μπροστά. Μάλλον κάθε φορά που αυτά τα στρατόπεδα στήνονταν, υπονομευόταν η ποιότητα του δημόσιου λόγου. Και κυρίως υπονομευόταν η δημοκρατία.

Αυτό ακριβώς διαπίστωσα, όταν την περασμένη βδομάδα αναβίωσε στις πολιτικές συζητήσεις ο Μακάριος. Όταν δηλαδή ο Αρχιεπίσκοπος σε συνέντευξή του στον «Πολίτη» μεταξύ άλλων ατυχών δηλώσεων συνέκρινε τη δημοτικότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη με αυτήν του Μακαρίου. Αυτό ακριβώς θεωρήθηκε ευκαιρία από τον Αβέρωφ Νεοφύτου για να διαμηνύσει πως «ο ΔΗΣΥ δημιουργήθηκε για να είναι απέναντι στις μακαριακές μεθόδους, νοοτροπίες και τακτικές». Ευκαιρία πως έτσι θα ξυπνήσει τον κομματικό πατριωτισμό σε αυτούς που βλέπουν θετικά την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη και κόκκινο πανί τον Μακάριο. Σκεφτείτε όμως, πόσους πολιτικούς πόντους θα κέρδιζε ο Συναγερμικός Πρόεδρος αν περιοριζόταν στο να πει πως οι μακαριακές ορολογίες ανήκουν στο 1970 και πως ένας Αρχιεπίσκοπος δεν μπορεί να χαρακτηρίζει μία μεγάλη μερίδα της κοινωνίας «πράκτορες των Εγγλέζων». Έχασε όμως και αυτή την ευκαιρία να φανεί μεγαλόθυμος και κυρίως, θεσμικός.

Η ιστορία κάθε κόμματος είναι σημαντική, όμως δεν ξέρω πόσοι συναγερμικοί ταυτίζονται με όλο αυτό. Ίσως αυτά να είχαν νόημα τριάντα χρόνια πριν και είδαμε πού φτάσαμε. Με μοιρασμένες πατρίδες, με συνθήματα και σε ταμπέλες που μας ακολουθούσαν σε όλη μας την πορεία. Όλο αυτό αποδεικνύει πως οι υποψήφιοι για την Προεδρία παραγνωρίζουν πλήρως τι επιδιώκει η νέα γενιά. Μία γενιά που δεν αγνοεί βεβαίως την ιστορία της, τις καταβολές της, αλλά δεν καθοδηγείται από συναισθηματισμό για να πάει στην κάλπη. Ένα συναισθηματισμό άλλης εποχής που της στοίχισε και στοίχισε σε αυτόν τον τόπο πρωτίστως να ενηλικιωθεί. Το στήσιμο στρατοπέδων ακόμα και η προσωπολατρία που επιχειρείται καθημερινά γύρω από τον Γλαύκο Κληρίδη δεν θυμίζουν σε τίποτα ένα κόμμα ευρωπαϊκό και φιλελεύθερο, όπως διατείνεται πως είναι. Είναι απόδειξη πολιτικής ένδειας δυστυχώς. Η νέα γενιά έζησε και έμαθε από τα πάθη των γονιών της, δεν χρειάζεται να στοιχίζεται σε στρατόπεδα του παρελθόντος για να ψηφίσει. Έχει κριτική σκέψη απέναντι σε πολιτικές φιγούρες που μυθοποιήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια.

Η νέα γενιά απαιτεί σχεδιασμό για την επόμενη μέρα και συνεννόηση. Και ακριβώς το ίδιο όφειλε να αντιλαμβάνεται το ΑΚΕΛ, που απευθείας επιχείρησε να συνδέσει το «απέναντι στις μακαριακές μεθόδους» με την ΕΟΚΑ Β΄. Πενήντα χρόνια έχουν περάσει, ας γίνει μία διεξοδική συζήτηση για τον πραγματικό ρόλο του Μακάριου. Για το πόση δημοκρατία είχαμε επί εποχής του. Όπως με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να ξεκαθαρίσει ο σκοτεινός ρόλος του Γρίβα, ή οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσε ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Μακριά από πάθη, μισαλλοδοξία και στήσιμο στρατοπέδων.

Την αλήθεια χρειάζεται ο τόπος για να πάει μπροστά. Το μίσος για τον απέναντι δεν θα τον οδηγήσει στην κάλπη. Ούτε βεβαίως θα τον κάνει να επιστρέψει στο κόμμα του. Και αν δεν κατάφεραν να το αντιληφθούν όλα αυτά τα χρόνια και οι μεν και οι δε, θα έπρεπε να το είχαν αντιληφθεί τις τελευταίες μέρες από την πορεία της Ζέτας Αιμιλιανίδου και την αποδοχή που φάνηκε πως είχε στην κοινωνία.

Ένα πολιτικό πρόσωπο που παρά την πείρα στα της εσωτερικής διακυβέρνησης, ουδέποτε κόμπαζε δημοσίως. Που όταν ήθελε να περάσει ένα κρίσιμο νομοσχέδιο δεν προχωρούσε σε εμπρηστικές δηλώσεις για την «ανεύθυνη αντιπολίτευση», αλλά φρόντιζε να διαβουλευθεί μαζί τους. Ένα πολιτικό πρόσωπο που ουδέποτε έκανε σημαία το φύλο της και περιορίστηκε στους συμβολισμούς. Πως για παράδειγμα με τον διορισμό της έσπασε τη γυάλινη οροφή και αυτό ήταν όλο. Το πολιτικό της βάρος το απέδειξε με παραγωγή πολιτικής. Αθόρυβα και αποφεύγοντας να γίνει πολιτικός μαϊντανός. Και ίσως για τη δική της τιμή και την πολιτική της πορεία θα έπρεπε να σκεφτούν διπλά και τριπλά το λαϊκό προσκύνημα. Οι υπερβολές μπορεί να ταιριάζουν στους υπόλοιπους, όχι όμως όπως φάνηκε στην ίδια και στο πρότυπο της πολιτικής της πορείας.