Της Μαρίνας Οικονομίδου
Σε τι διαφέρει μία ευνομούμενη Πολιτεία από το ξέφραγο αμπέλι στο οποίο μετατρέπεται τις τελευταίες μέρες το κράτος; Στο ότι σε μία Πολιτεία ισχύουν νόμοι που πρέπει να εφαρμόζονται και θεσμοί που πρέπει να λειτουργούν με επάρκεια, ώστε να παρέχεται αλλά και να εμπνέεται στον πολίτη το αίσθημα της ασφάλειας.
Αυτό το αίσθημα διασαλεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2008, όταν η κυπριακή κοινωνία μάθαινε αποσβολωμένη πως η ΥΚΑΝ έπεσε τυχαία πάνω στον Αντώνη Προκοπίου Κίτα. Τον βαρυποινίτη Κίτα, ο οποίος νοσηλευόταν στο νοσοκομείο το πρωί και τις νύχτες έκοβε βόλτες ελεύθερος στη Λευκωσία. Η υπόθεση ξεσήκωσε τότε θύελλα αντιδράσεων για το διάτρητο της ασφάλειας των πολιτών, όμως ήγειρε και σοβαρά ερωτήματα για τις σχέσεις που είχε η αστυνομία με το οργανωμένο έγκλημα.
Θυμήθηκα την πολιτική ευθύνη που τότε ανέλαβε ο Κύπρος Χρυσοστομίδης, όταν την επομένη των επεισοδίων στη Λεμεσό, η υπουργός Δικαιοσύνης Άννα Κουκκίδου Προκοπίου και ο αρχηγός της Αστυνομίας Στέλιος Παπαθεοδώρου παρακολουθούσαν ατάραχα τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να τους χτυπά το χέρι στο τραπέζι για τα επεισόδια. Όμως ακόμα κι έτσι, δεν διαπιστώθηκε να ενεργοποιούνται αντανακλαστικά αξιοπρέπειας ή ελάχιστου αυτοσεβασμού που θα οδηγούσε σε αναγκαίες παραιτήσεις.
Γιατί τα επεισόδια στη Λεμεσό, όταν κουκουλοφόροι έσπαζαν στο ξύλο ξένους και προχωρούσαν σε βανδαλισμούς μπροστά στους ατάραχους αστυνομικούς, ήγειραν ερωτήματα πολιτικής και επιχειρησιακής επάρκειας και δεν ήταν τα πρώτα. Είχαν προηγηθεί εκείνα στη Χλώρακα, όταν ο αρχηγός υποτιμούσε τον κίνδυνο και στη συνέχεια η υπουργός Δικαιοσύνης παρακαθόταν με τον Σύρο καταζητούμενο για να διαπραγματευτεί. Επεισόδια όμως εκτυλίχθηκαν και στο «Ελευθερία» από τον πρώτο μόλις μήνα διακυβέρνησης. Όλα αυτά δεν έστελναν απλώς το μήνυμα ότι η Πολιτεία δεν μπορεί να εφαρμόσει την τάξη, αλλά ότι δεν μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες.
Το φιάσκο εμπεδώθηκε την εβδομάδα που πέρασε, όταν ο Θανάσης Καλογερόπουλος δολοφονήθηκε μετά από το καθημερινό του μπάνιο στη Γερμασόγεια. Σε μία περιοχή που οι παράπλευρες απώλειες από ανυποψίαστους πολίτες ήταν πολύ πιθανές. Συνεχίστηκε όταν δολοφονήθηκε σε πολυσύχναστη περιοχή στο κέντρο της Λευκωσίας και ο Αλέξης Μαυρομιχάλης, στο μπαλκόνι του διαμερίσματός του. Όλα αυτά αφορούν –θα πει κάποιος– τον υπόκοσμο, και καθόλου την υπόλοιπη κοινωνία, αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε πως ο υπόκοσμος δεν βρίσκεται εκτός της κοινωνίας, αλλά ενυπάρχει σε αυτή.
Προφανώς τα προβλήματα στην Αστυνομία δεν ξεκίνησαν σήμερα επί Στέλιου Παπαθεοδώρου. Οι βόλτες του Κίτα στη Στασικράτους, η εκ των έσω ενημέρωση των Σέρβων εκτελεστών, μέχρι και η εγκληματική αμέλεια των αστυνομικών στην υπόθεση Μεταξά υπενθυμίζουν πως το αστυνομικό σώμα χρειάζεται εκ βάθρων αλλαγές. Αυτές τις αλλαγές όμως σίγουρα δεν θα τις κάνει ο Στέλιος Παπαθεοδώρου. Όχι μόνο γιατί έχει αποδείξει την αδυναμία του να ανταποκριθεί στο έργο του, αλλά και γιατί η παρατεταμένη φημολογία αντικατάστασής του τον έφθειρε ακόμη περισσότερο. Άραγε ποιος στο Σώμα μπορεί να σέβεται και να ακολουθεί οδηγίες ενός αρχηγού που αμφισβητείται και απαξιώνεται από τον ίδιο τον πρόεδρο; Οι ευθύνες, ωστόσο, βαραίνουν και την Άννα Κουκκίδου Προκοπίου, η οποία έχει αναλάβει ένα καίριο χαρτοφυλάκιο, αυτό του υπουργείου Δικαιοσύνης. Η ίδια έχει δείξει πως όσο καλές προθέσεις κι αν έχει, δεν μπορεί να αντεπεξέλθει. Η δικαιοσύνη δεν χρειάζεται διαχειριστή τής πολυκατοικίας. Χρειάζεται όραμα, σθένος, μεγάλες τομές και ρήξη με το κατεστημένο. Και επειδή η κατάσταση πλέον βγαίνει εκτός ελέγχου, οι ίδιοι θα πρέπει να σκεφτούν το ενδεχόμενο της παραίτησης. Αν όχι για να διασκεδάσουν το λαβωμένο αίσθημα της ασφάλειας που επικρατεί, τουλάχιστον για να διασώσουν ό,τι περισώζεται από την αξιοπρέπειά τους, η οποία ολοένα και διασύρεται.
Στον διασυρμό αυτό συνέβαλε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας με το περιβόητο προεδρικό κατσάδιασμα. Πλέον ο πολίτης νιώθει πως το ίδιο το κράτος δεν είναι έτοιμο να τον προστατεύσει. Είτε όταν βρίσκεται στο γήπεδο για να δει την ομάδα του, είτε όταν περπατά αμέριμνος στην παραλία, είτε όταν πάει για μπάνιο στη θάλασσα ένα πρωί. Αυτό αντανακλά αυτόματα στον πρόεδρο. Ένας ηγέτης παύει αυτούς που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα καθήκοντά τους ή τους στηρίζει με κάθε τρόπο. Στην προσπάθειά του όμως να διασώσει την εικόνα του, ενίσχυσε και το αίσθημα της ανασφάλειας, αλλά κυρίως ενέτεινε την εικόνα της ακυβερνησίας.
