Κύριο Άρθρο
Η ΕΚΤ για πάνω από μια επταετία τώρα καταφέρνει, μέσα από τα δικά της προγράμματα αγοράς ομολόγων, να διατηρεί τη σταθερότητα στις αγορές χρέους των χωρών της ευρωζώνης. Σε αυτά περιλαμβάνονται το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του 2015, γνωστό ως APP και το πρόγραμμα του 2020 για αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας, γνωστό ως PEPP. Συνδυαστικά, τα δύο προγράμματα στην κορύφωσή τους εντός του 2021 προσέγγισαν σε μηνιαίο όγκο συναλλαγών τα €100 δισ. Επιπλέον, η ΕΚΤ μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα που δημιούργησε το 2014, έθεσε σε λειτουργία έναν μηχανισμό παροχής φθηνής χρηματοδότησης προς τις τράπεζες, με στόχο την παραχώρηση δανείων στους Ευρωπαίους πολίτες και επιχειρήσεις, γνωστό ως TLTRΟs. Τα πιο πάνω προγράμματα έχουν συνδυαστικά προσφέρει καθαρούς πόρους που ανέρχονται περίπου στα €9 τρισ. όπως προκύπτει μέσα από τη μεγέθυνση του ισολογισμού της νομισματικής αρχής.
Η μεγάλη εξάρτηση των αγορών στις παρεμβάσεις της ΕΚΤ αποτέλεσε και την κύρια αιτία για την οποία αξιωματούχοι της τράπεζας παρουσιάζονταν έτοιμοι να συνεχίσουν άνευ όρων την υποστηρικτική πολιτική, ακόμη και όταν από το Β΄ εξάμηνο του 2021 ο πληθωρισμός είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του. Προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν και το αφήγημα που υιοθετήθηκε προκειμένου να εξηγηθεί ότι ο πληθωρισμός ήταν ένα παροδικό φαινόμενο και άρα δεν θα δημιουργούσε την ανάγκη αύξησης των επιτοκίων του ευρώ. Η διάρκεια, όμως, και η ένταση του πληθωρισμού σε συνδυασμό με τις ενέργειες άλλων κεντρικών τραπεζών, είχε ως αποτέλεσμα να υιοθετήσει η ΕΚΤ στην προχθεσινή της ανακοίνωση, λεκτικό που να παραπέμπει στο ενδεχόμενο εγκατάλειψης της χαλαρής νομισματικής πολιτικής.
Η αντίδραση υπήρξε βίαιη, στηρίζοντας απόλυτα την πεποίθηση ότι χωρίς τη στήριξη τα προβλήματα δεν θα αργήσουν να κάνουν την εμφάνισή τους. Συγκεκριμένα, οι επενδυτές ομολόγων μόλις συνειδητοποίησαν ότι μετά τον Μάρτιο και αφού ολοκληρωθεί το PEPP, η ΕΚΤ δεν θα είναι σε θέση να ενεργοποιήσει το APP στον βαθμό που υποσχέθηκε, δηλαδή €30 δισ. αγορές τον μήνα, λόγω πληθωρισμού, ξεκίνησαν τις πωλήσεις. Η απόδοση των ελληνικών ομολόγων σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά ξεπέρασε τις 220 μονάδες βάσης και ο κίνδυνος για μια γενικευμένη διασπορά του προβλήματος στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου είναι πλέον ορατός.
Αν και με περιορισμένα όπλα, η ΕΚΤ αναμένεται πως θα συνεχίσει τις προσπάθειες για να καθησυχαστούν οι αγορές και να «μαζευτούν» τα spreads προτού η κατάσταση τεθεί εκτός ελέγχου πυροδοτώντας μια νέα κρίση χρέους. Σε αυτήν την προσπάθεια η συνδρομή των πολιτικών ηγεσιών της ευρωζώνης θα είναι κρίσιμη με τα φώτα να στρέφονται το δίχως άλλο στο δίδυμο Σολτς– Μακρόν, του οποίου η αποτελεσματικότητα αντιμετώπισης οικονομικών κρίσεων θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά από την ανάληψη της ηγεσίας από τον Γερμανό καγκελάριο.
Όμως πριν να συμβούν όλα αυτά, προηγείται η ανάγκη επίδειξης διπλωματικής δεινότητας για να αποτραπεί μια βίαιη κατά πως φαίνεται σύγκρουση που κυοφορείται εδώ και μερικές εβδομάδες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αν αποτύχουν να το πράξουν και η διπλωματία καταρρεύσει τότε η παρούσα ενεργειακή κρίση θα οδηγηθεί σε αχαρτογράφητα νερά δημιουργώντας τέτοια τετελεσμένα στον πληθωρισμό που αναγκαστικά θα σημάνει και το τέλος του φθηνού χρήματος στην ευρωζώνη μετά από σχεδόν μια δεκαετία. Σε κάθε περίπτωση, το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο και αναμένεται πως θα καθορίσει τα οικονομικά δεδομένα της χρονιάς αν όχι κάτι περισσότερο.
