Κύριο Άρθρο
Εν μέσω πρωτόγνωρης βαρυχειμωνιάς στην Ευρώπη τα νοικοκυριά βρίσκονται αντιμέτωπα με «τσουχτερά» τιμολόγια για κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. H τιμή του πετρελαίου, το οποίο στην Κύπρο χρησιμοποιείται και για την παραγωγή ηλεκτρισμού, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της τελευταίας επταετίας και σύντομα αναμένεται πως θα πλησιάσει τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η άνοδος, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, είναι ένα συνδυασμός αυξημένης ζήτησης, μικρής επένδυσης στα ορυκτά καύσιμα και περιορισμένων αποθεμάτων. Επιπλέον, σημαντική είναι και η επίδραση των γεωπολιτικών εξελίξεων στις τιμές της ενέργειας καθώς η ένταση στα Ρώσο-ουκρανικά σύνορα έχει μια αυξητική πορεία. Η επιβάρυνση λόγω της αύξησης στο κόστος ενέργειας δεν άφησε τις κυβερνήσεις αδιάφορες, οι οποίες έσπευσαν να εφαρμόσουν μέτρα εντός των δυνατοτήτων τους καθώς η συγκυρία υπήρξε πιεστική λόγω της προηγούμενης πανδημικής στήριξης. Η Ολλανδία ανακοίνωσε πρόγραμμα συνολικής δαπάνης €3,2 δισ. που περιλαμβάνει μείωση των φόρων στην ενέργεια για νοικοκυριά, επιδότηση των επιχειρήσεων και χορηγίες για μονώσεις στις κατοικίες. Η Γαλλία μέσα από τις μειώσεις φόρων αναμένει μια δαπάνη της τάξης των €8 δισ. ενώ η Γερμανία με €3,3 δισ. προτίθεται να καλύψει μειώσεις στους λογαριασμούς για οικιακούς χρήστες. Στην Ιταλία, όπου τα μέτρα κινούνται στην ίδια λογική όπως και στις άλλες χώρες, δηλαδή επιδοτήσεις για ευάλωτους και μειώσεις στις φορολογίες, η δαπάνη υπολογίζεται στα €8,5 δισ. Η de facto ενεργειακή κρίση αυτής της περιόδου, που ξεκίνησε το 2021, έχει πλέον επεκταθεί σε όλα τα είδη καυσίμων, πετρέλαιο-φυσικό αέριο - άνθρακας, και έχει επηρεάσει όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη. H δε άνοδος στις τιμές είναι αντίστοιχη με αυτές που παρατηρήθηκαν τη δεκαετία του ‘70. Στην Ευρώπη οι τιμές του ηλεκτρισμού βρίσκονται δέκα φορές πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, «βαραίνοντας» την ανάπτυξη και δημιουργώντας μεγάλο προβληματισμό όσον αφορά στη συνέχεια για υλοποίηση των στόχων της πράσινης μετάβασης. Οι οικονομολόγοι αρχίζουν πλέον να εκφράζονται με δυσφορία για τις αποφάσεις των κυβερνήσεων ζητώντας ένα ρεαλιστικό πλάνο για την επιχειρούμενη μετάβαση από τα συμβατικά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αφού όπως ισχυρίζονται οι υφιστάμενες υποδομές παραγωγής και χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν επαρκούν για κάλυψη των αναγκών.
Οι προσεχείς μήνες θα είναι καθοριστικοί για τη λήψη σημαντικών αποφάσεων σε σχέση με τα επόμενα βήματα. Πέραν της ανάγκης εξεύρεσης των πόρων για χρηματοδότηση των απαραίτητων υποδομών, οι χώρες θα πρέπει να αποφασίσουν για τα ενδιάμεσα στάδια υποστήριξης μιας ομαλής μετάβασης προς την κατάκτηση των στόχων της κλιματικής αλαλαγής. Όπως η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970 καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τις ανεπτυγμένες οικονομίες και διαμόρφωσε τα δεδομένα που επικράτησαν τα επόμενα χρόνια, έτσι και σήμερα η συγκυρία προσφέρεται για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Μόλις η κατάσταση ομαλοποιηθεί και προκειμένου να αποφευχθεί ένας εκτροχιασμός των αναπτυξιακών προοπτικών, η συζήτηση που θα γίνει θα αφορά σε πιο ρεαλιστικούς κλιματικούς στόχους καθώς πλέον όλοι αντιλαμβάνονται ότι σε κάποιο βαθμό η προσπάθεια, κυρίως στην Ευρώπη, είχε και μια μεγάλη δόση ρομαντισμού. Πρώτος έσπευσε να κτυπήσει τον κώδωνα του κινδύνου ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, ο οποίος αφού αντιστοίχησε την παρούσα συγκυρία με την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ‘70, κάλεσε τους συναδέλφους του να σπεύσουν στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων πριν να είναι αργά, τόσο για την οικονομία όσο και για την κοινωνία.
