Κύριο Άρθρο
Η τραπεζική εποπτεία στην Ευρώπη μεταμορφώνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια όπως μπορεί να διαπιστωθεί χρόνο με τον χρόνο. Οι αξιολογήσεις SREP που εξετάζουν τη βιωσιμότητα των συστημικών τραπεζών της Ευρώπης συνιστούν πλέον αντικείμενο αυξημένης διαφάνειας, καθώς δημοσιοποιούνται αναλυτικά όλα τα στοιχεία σε συγκεντρωτική μορφή. Βελτιωμένη είναι και η δημοσιοποίηση των υποχρεώσεων για επιπλέον κεφάλαια όπως προκύπτει από τις απαιτήσεις του πυλώνα 2, ενώ παράλληλα ο τρόπος υπολογισμού αυτών των απαιτήσεων αναμένεται πως θα δίνονται στη δημοσιότητα από φέτος. Όσο, δε, αφορά τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων σεναρίων (stress test), εκεί να σημειωθεί πως πλέον δίνονται στην δημοσιότητα τα αποτελέσματα για κάθε τράπεζα ξεχωριστά, σε αντίθεση με ένα μικρό δείγμα τα προηγούμενα χρόνια.
Οι εποχές αλλάζουν και ενώ γίνεται αντιληπτή η συνάφεια του τραπεζικού κλάδου με την εμπιστευτικότητα, ως απαραίτητο συστατικό για τη διατήρηση της ισορροπίας, πολλές φορές αυτή η ισορροπία είναι δύσκολη και χρήζει επιδέξιων χειρισμών από τους εμπλεκόμενους. Στην νέα ψηφιακή εποχή, η κοινωνία απαιτεί περισσότερη διαφάνεια την οποία οι επόπτες καλούνται να λάβουν σοβαρά υπόψη χωρίς να θέτουν τις τράπεζες σε άμεσο κίνδυνο. Εξάλλου γνωρίζουν ότι αρκεί μια τράπεζα, για να θέσει την χρηματοοικονομική σταθερότητα μιας περιοχής/χώρας/περιφέρειας σε κίνδυνο.
Συμπληρώνονται φέτος δέκα χρόνια επιτυχούς υιοθέτησης ενός κοινού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων το οποίο επέτρεψε στις τράπεζες να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους κάτω από δυσμενή σενάρια οικονομικών συνθηκών. Οι εποχές όμως άλλαξαν, και το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι τράπεζες είναι ασταθές. Πλέον οι συμμετέχοντες στην αγορά έχουν διευρυνθεί και περιλαμβάνουν μη παραδοσιακά τραπεζικά σχήματα, τα οποία προσδίδουν νέο αέρα στις τραπεζικές εργασίες. Το πλαίσιο κινδύνων είναι επίσης διαφοροποιημένο αφού πλέον αναδύονται νέες απειλές που έχουν να κάνουν με τους κλιματικούς και ψηφιακούς κινδύνους. Οι γεωπολιτικές και μακροοικονομικές εντάσεις είναι συχνότερες από ποτέ, προκαλώντας ένα πρωτόγνωρο κλίμα αβεβαιότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η εποπτική ανταπόκριση υπήρξε άμεση, και πλέον το SREP διαφοροποιείται με στόχο τη μέγιστη δυνατή ευελιξία και αποτελεσματικότητα.
Οι κρίσεις των τελευταίων ετών αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία αφήνοντας χώρο για συγκρατημένη αισιοδοξία αναφορικά με την συνέχεια. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι ποτέ το παρελθόν δεν υπήρξε καλός σύμβουλος για τη διαχείριση μελλοντικών κρίσεων, αφού η κάθε επόμενη κρίση είναι διαφορετική από την προηγούμενη. Αυτός είναι και ο λόγος που η προσπάθεια επικεντρώνεται στην ενίσχυση της διαθέσιμης εργαλειοθήκης, προκρίνοντας ρόλο στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (backstop). Συνολική όμως λύση δεν θα μπορεί να εξευρεθεί αν δεν προχωρήσει η τραπεζική ένωση όπως αρχικά σχεδιάστηκε. Ως μια ενιαία τραπεζική αγορά που θα στηρίζεται από μια πανευρωπαϊκή ασφάλεια των καταθέσεων.
Τα δεδομένα όμως σήμερα είναι αυτά που είναι, και η Ευρώπη οφείλει να πορευτεί με τα διαθέσιμα εργαλεία. Προς αύτη την κατεύθυνση γίνεται έντονη σύσταση βελτίωσης των κεφαλαιακών δεικτών στις εποπτευόμενες οντότητες, ως απαραίτητη προϋπόθεση για διατήρηση των υγειών δεικτών πιστωτικής επέκτασης στην οικονομία. Καθώς η ζήτηση για νέα δάνεια ανακάμπτει, η περίοδος μετατρέπεται σε ευκαιρία για αντιμετώπιση αδυναμιών που εντοπίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές των τραπεζικών ισολογισμών, όπως είναι για παράδειγμα η έκθεση στον κλάδο των κατασκευών. Αυτή η διαδικασία μπορεί σήμερα να γίνει σταδιακά, και με τρόπο που δεν θα επηρεάσει την ομαλή τραπεζική λειτουργία.
