Του Γιάννη Ιωάννου
Κάθε φορά που η Κύπρος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας διεθνούς δημοσιογραφικής έρευνας, η πρόσληψη από το «παζάρι», τα ΜΜΕ, πολιτικούς κύκλους και την κοινωνία των πολιτών είναι σχεδόν πάντα η ίδια: Αρχικά ένα αίσθημα προετοιμασίας για απάντηση, περιέργειας ή χαιρεκακίας, στη συνέχεια μια συζήτηση που διαρκεί για λίγες ημέρες περί φήμης της χώρας και κακών πρακτικών και, στο τέλος, μια αυτοματοποιημένη σχεδόν συζήτηση περί ανάληψης ευθυνών κι απονομής δικαιοσύνης, η οποία ωστόσο δεν καταλήγει κάπου –πέραν των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κάποιων follow up δημοσιευμάτων.
Η είδηση μιας διεθνούς δημοσιογραφικής έρευνας σε σχέση με την Κύπρο από ένα διεθνές κονσόρτσιουμ δημοσιογραφίας όπου συμμετέχουν πολλά διεθνή Μέσα δημιούργησε, μετά την περασμένη Κυριακή, ακριβώς την ίδια συζήτηση. Εύλογες ανησυχίες από διάφορους δρώντες, πολιτικό σχολιασμό και προσδοκίες για αποκαλύψεις που επαναφέρουν –πάντα στον πυρήνα της συζήτησης– την Κύπρο ως «ρωσικό παράδεισο» και ως μια χώρα με κακή φήμη ως προς τις οικονομικές πρακτικές και τον τρόπο που παρέχει τις υπηρεσίες της. Η ζημιά, ωστόσο, δεν αφορά το Μέσο, τις προθέσεις ή το timing των αποκαλύψεων και τα αντανακλαστικά της Δικαιοσύνης προκειμένου αυτοί που παρανόμησαν να τεθούν ενώπιον του Νόμου. Έχει συντελεστεί εδώ και δεκαετίες κι αποτελεί το σωρευτικό αποτέλεσμα πολλών παραγόντων που καθιστούν το brand hexagon της Κυπριακής Δημοκρατίας προβληματικό –ιδίως σε σχέση με τρίτους– καθώς και τον τρόπο με τον οποίο διάφορες επαγγελματικές ομάδες, στην Κύπρο, έχουν ταυτιστεί με το «παράνομο» ή το «ανήθικο» ως προς τον τρόπο που δουλεύουν. Εξάλλου τα λεγόμενα «χρυσά διαβατήρια», το ΚΕΠ όπως το γνωρίσαμε ιστορικά, δείχνει να «επιμένει» ως προς τη ζημιά που συντελέστηκε στο brand hexagon και η συζήτηση για το τίμιο κράτος έχει πλέον περάσει σε δεύτερη μοίρα.
Γιατί, ωστόσο, συμβαίνει κάθε φορά η συζήτηση για τις αποκαλύψεις να γίνεται αρχικά τόσο έντονη και στη συνέχεια να εξαφανίζεται από την δημόσια σφαίρα ως προς το σύνολο των αποτελεσμάτων που οι εν λόγω έρευνες παράγουν; Γιατί βλέπουμε εξόφθαλμες υποθέσεις παρανομιών, ατασθαλιών και παράκαμψης των νενομισμένων διαδικασιών να μην παίρνουν το φως της δικαιοσύνης και να μην αποκαθίσταται, σταδιακά, η φήμη και οι πρακτικές που καταγγέλλονται σε σχέση με την Κύπρο; Kαι γιατί πάντα η συζήτηση για μια διεθνή δημοσιογραφική αποκάλυψη-έρευνα δεν ανοίγει και μια υγιή συζήτηση για το επίπεδο της δημοσιογραφίας στην Κύπρο και την αδυναμία των εγχώριων ΜΜΕ να δημιουργήσουν μια επαγγελματική πρακτική που θα οδηγεί σε αντίστοιχες διερευνητικές απόπειρες και αποκαλύψεις; Πολύ κρίσιμα και, ίσως, ρητορικά ερωτήματα που ποτέ δεν τέθηκαν στις πραγματικές τους διαστάσεις για να ακολουθήσει ένας υγιής και εμπεριστατωμένος διάλογος. Στον πυρήνα του οποίου οφείλει να επιστρέψει μια συζήτηση για το πώς θωρακίζεται ένα τίμιο κράτος και πώς οι χωρητικότητές του καθίστανται ανθεκτικές στη διαφθορά προκειμένου να συμπαρασύρουν και τις επαγγελματικές, επιμέρους, πρακτικές των εμπλεκόμενων ομάδων. Και που ζητούμενο πρέπει να είναι η κάθαρση προκειμένου η φήμη της χώρας, διεθνώς, να μην είναι αυτή του κράτους που ξεπλένει τους ολιγάρχες χωρών με ανελεύθερα πολιτικά συστήματα ή του κράτους που παρακάμπτει τον έλεγχο ή την επιβολή μέτρων των θεσμών στους οποίους συμμετέχει.
Στην Κύπρο θα πάρει χρόνια για να ξεπεράσουμε την κακή φήμη μας ως χώρα που παράκαμπτε κανόνες για να δώσει την πολιτότητα της Ε.Ε. σε Ρώσους, Σαουδάραβες ή Μαλαισιανούς απατεώνες. Ωστόσο, το τίμιο κράτος και η καλή φήμη της χώρας παραμένει το ζητούμενο για πολύ κόσμο εκεί έξω. Αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Κι όποιος τον υποτιμήσει θα χάσει πολιτικά τα επόμενα χρόνια.
Twitter: @JohnPikpas
