Του Γιάννη Ιωάννου
Μία από τις βασικές παραμέτρους σε έναν υγιή δημόσιο βίο είναι ο επαγγελματισμός όχι μόνο ως προς την αποτελεσματικότητα αλλά και σε σχέση με την επίγνωση του καθήκοντος. Αν όλοι, δημόσια και ιδιωτικά, κάνουν καλά τη δουλειά τους, τότε η κοινωνία προοδεύει και η καθημερινότητα κυλάει ομαλότερα, ανεξαρτήτως μεγεθών –δημογραφικών ή οικονομικών. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα όπου ο επαγγελματισμός μετράει ως δείκτης μιας δημοκρατικής και ανοικτής κοινωνίας, ενός υγιούς δημόσιου βίου, είναι η επίκληση σε αυτόν από κορυφαίους στοχαστές του καιρού μας, όπως ο Timothy Snyder που στο κλασικό του έργο «On Tyranny» παραθέτει το «ας είμαστε όλοι επαγγελματίες» ως ένα από τα βασικά μαθήματα απέναντι στον ολοκληρωτισμό όπως μας το δίδαξε ο 20ός αιώνας.
Ένα άλλο παράδειγμα, ως προς την ηγεσία, του καλού επαγγελματία μας το προσφέρει η ιστορία του Β’ ΠΠ. Μια αποκομμένη ομάδα αλεξιπτωτιστών στη Νορμανδία βρέθηκε καθηλωμένη από γερμανικά πυρά. Ένα άρμα, από τις ακτές της απόβασης, που πλησίασε στο σημείο, έδωσε λύση στο πρόβλημά της. Ο αρχηγός του πληρώματος (αξιωματικός) ρώτησε τον υφιστάμενό του αλεξιπτωτιστή (οπλίτη) το εξής απλό: «Έχω καύσιμα για 20 λεπτά ακόμη πριν ακινητοποιηθώ, πώς μπορώ να σας βοηθήσω;». Το συμβάν διδάσκεται σε όλες τις αμερικανικές σχολές αξιωματικών. Ο αρματιστής απλώς έκανε τη δουλειά του, ανοίγοντας δρόμο για τους γενναίους αλεξιπτωτιστές. Το αποτέλεσμα ήταν πως ο στόχος επιτεύχθηκε.
Στις δημοκρατικές κοινωνίες το να έχει κανείς την ιδεολογία του, το κόμμα της προτίμησής του ή τον υποψήφιο που συμπαθεί δεν είναι μεμπτό. Το δικαίωμα του εκλέγειν εξάλλου είναι ιερό. Ωστόσο, ο διαχωρισμός μεταξύ της προτίμησης και του επαγγελματισμού οφείλει να είναι και καθαρός και ακόλουθος και, κυριότερα, σεβαστικός ως προς την ιδιότητα του επαγγελματία. Δημόσιου λειτουργού, ιδιωτικού υπαλλήλου, υπουργού, δημοσιογράφου, ακαδημαϊκού. Κάθε επαγγελματικής κατηγορίας.
Το τελευταίο διάστημα αυτό που παρατηρεί κανείς στον δημόσιο βίο της χώρας και δη στη δημόσια σφαίρα, στα ΜΜΕ και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, είναι την πλήρη μετάπτωση της κατάστασης ορισμένων επαγγελματιών στο στάτους του κομματικού τρολ. Το βλέπουμε έντονα στο επίπεδο της δημοσιογραφικής κάλυψης –έντυπης, ηλεκτρονικής και τηλεοπτικής– στα αφηγήματα των παραπολιτικών στηλών αλλά και στη μακρά αντιπαράθεση των αναρτήσεων του Facebook και του σχολιασμού τους όπως και στα post στο Twitter. Kαι πέραν των δημοσιογράφων –στην Κύπρο όπου οι δημοσιολογούντες καταλήγουν κυβερνητικοί εκπρόσωποι, βουλευτές, αριστίνδην υποψήφιοι ή μέλη κομματικών ή βουλευτικών επιτελείων– πολλές ομάδες επαγγελματιών είτε χάνουν την αξιοπιστία τους, είτε –δείχνοντας πως εξαρχής δεν ήταν καλοί τους στους τομείς τους– ρίχνονται στην αέναη μάχη της υποστήριξης των υποψηφίων τους. Χωρίς τακτ, χωρίς κανένα ίχνος αντικειμενικότητας ή ανοχής στον διάλογο και τη σύνθεση μέσω της διαφωνίας. Ανώνυμα και κάτω από τη μέση ή επωνύμως με έπαρση, η οποία δεν συνάδει με την προσωπικότητά τους ή τη –διαδικτυακή – περσόνα τους. Το ασχημότερο σε αυτή την περίπτωση δεν είναι μόνο η παντελής έλλειψη συνέπειας και η ανακολουθία αλλά και πώς εκθέτουν την ανειλικρίνεια ορισμένων υποψηφίων, που τόσο τώρα όσο και διαχρονικά διατείνονται πως είναι υπεράνω του κόμματος προέλευσής τους ή των μικροπολιτικών τους εξαρτήσεων ή συμφωνιών.
Και φυσικά οι εν λόγω δεν έχουν πλέον κανένα κριτήριο αξιοπιστίας ή έξωθεν καλής μαρτυρίας ως προς τα επαγγελματικά τους εχέγγυα, ακριβώς γιατί θυσιάζουν τον επαγγελματισμό τους για να υποστηρίξουν το κόμμα, την ιδεολογία ή τον υποψήφιο της αρεσκείας τους. Και δεν το κάνουν, σχεδόν ποτέ, με γνώμονα το κοινό συμφέρον αλλά υστερόβουλα ή ακόμη, χειρότερα, ιδεοληπτικά.
Ο καλός επαγγελματίας ανεξαρτήτως κομματικής ή ιδεολογικής προέλευσης οφείλει να βλέπει το επάγγελμά του, τη θέση του στη δημόσια υπηρεσία ή την αριστεία του στον ιδιωτικό τομέα καθώς και την επιστημονικότητά του σε ένα δυναμικό πλαίσιο στο οποίο η επιχειρηματολογία δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα στενά όρια του κομματικού του πατριωτισμού. Κι αντιστοίχως, η ανεξαρτησία του να έχει πραγματικό περιεχόμενο –non-partisan που λένε και οι Αγγλοσάξονες– και όχι τη γνωστή λογική του σήμερα με αυτόν και αύριο με τον άλλο, αναλόγως των δυναμικών ή του μικροπολιτικού συμφέροντος. Ο προεκλογικός για τις εκλογές του 2023 εισέρχεται, από Σεπτέμβρη, στην τελική του ευθεία. Θα δούμε πάρα πολλά. Και κυριότερα «επαγγελματίες» που μπορεί να τους περιγράψει, εύστοχα, μόνο ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας Κουρτ Βόνεγκατ: Εκείνους δηλαδή που ήταν συμμαθητές σου στο σχολείο και που ξυπνάς μια μέρα, σε μια πραγματική κόλαση, για να τους δεις να κυβερνούν τη χώρα σου.
Twitter: @JohnPikpas
