Τώρα εξηγούνται όλα

Τους τελευταίους 10 μήνες ένα ερώτημα πλανάται στα κομματικά και δημοσιογραφικά πηγαδάκια: Πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος που εξελέγη με στρατηγικό πλεονέκτημα την επικοινωνία να αυτοπαγιδεύτηκε σε αυτήν; Εικασίες ακούσαμε πολλές. Από πολιτικές αναλύσεις για το πόσο έτοιμος ήταν να αναλάβει ή για τον ασφυκτικό κλοιό που δημιούργησαν γύρω του τα συμπολιτευόμενα κόμματα, μέχρι ψυχογραφηματικού είδους προσεγγίσεις, οι οποίες εστιάζουν στην προσωπικότητά του και την αναποφασιστικότητα που τον χαρακτηρίζει. Αλλά να που τα πράγματα αποδείχτηκαν εντέλει πιο απλά. Αρκεί να διαβάσει κανείς μια αποστροφή της ομιλίας του κατά την ορκωμοσία του νέου Υπουργικού Συμβουλίου και θα καταλάβει πολλά. Συγκεκριμένα, απευθύνθηκε ο πρόεδρος στους υπουργούς του και τους συμβούλευσε: «Κλείστε τα αφτιά σας στις σειρήνες, αυτό κάνω και εγώ, πάσης φύσεως σειρήνες, και αφοσιωθείτε μόνο στην υλοποίηση του έργου σας προς το δημόσιο συμφέρον. Κλείστε τα αφτιά σας στην αβασάνιστη κριτική, να επιδιώκετε την εποικοδομητική κριτική και να μην αποπροσανατολίζεστε από τους στόχους μας».

Τι είπε ουσιαστικά ο πρόεδρος στους ανθρώπους του; Μην ακούτε κανένα –αυτό κάνω και εγώ. Τώρα εξηγούνται όλα λοιπόν. Κανένα ίχνος αυτοκριτικής, καμία διάθεση να κατανοήσει τις αιτίες που επιβαρύνουν την εικόνα της κυβέρνησής του. Ο πρόεδρος πιστεύει ότι για όλα φταίνε οι άλλοι. Οι «σειρήνες» που του ασκούν κριτική. Ποιες είναι άραγε αυτές οι σειρήνες; Ο ίδιος, αν και ερωτήθηκε την περασμένη Πέμπτη, απέφυγε να απαντήσει. Εύλογα υποθέτουμε ότι εννοεί τους δημοσιογράφους, ενδεχομένως τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης ή και τους κάθε λογής δημοσιολόγους στα social media. Αυτοί όμως είναι η αιτία για τη διάχυτη απογοήτευση; Ή το γεγονός ότι άλλα έταξε και άλλα τελικά έκανε; Είναι κουραστικό να λέμε συνέχεια τα ίδια, αλλά πώς να προσπεράσουμε τις προεκλογικές εξαγγελίες για την «κορυφαία πολιτική πράξη» του, τη σύνθεση του Υπουργικού; Στο οποίο το 50% θα ήταν γυναίκες και δεν θα συμμετείχαν κομματικά στελέχη πρώτης γραμμής. Ο πρόσφατος ανασχηματισμός διέψευσε ξανά όσους είχαν ακόμα κάποιες προσδοκίες και για τις δύο προϋποθέσεις.

Δεν είναι κακό το restart για μια κυβέρνηση, αρκεί ο καπετάνιος να κατανοεί πού γέρνει το καράβι ώστε να παρεμβαίνει αποφασιστικά με στιβαρές κινήσεις. Ό,τι έκανε δηλαδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος σε μια ημέρα «καθάρισε» το θέμα χωρίς να σέρνονται ψίθυροι και να διασύρονται οι υπουργοί του. Το αντίθετο με τη δική μας περίπτωση, όπου ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης χρεώνεται τον πιο άτσαλο χειρισμό ανασχηματισμού που έγινε ποτέ.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο θέμα το οποίο δεν αφορά στις επιλογές λάθος προσώπων αλλά το όραμα. Τις προσδοκίες που ο ίδιος δημιούργησε και διέψευσε σε λιγότερο από ένα χρόνο. Αυτό από μόνο του είναι πρόβλημα και δη μεγάλο. Τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα όταν ο πρόεδρος συνεχίζει να μην αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και βαυκαλίζεται ότι τάχα μου το Σύστημα τον πολεμά. Είπε στην ομιλία του απευθυνόμενος στους υπουργούς του: «Όλοι είμαστε υπόλογοι μόνο στον κυπριακό λαό και σε κανέναν άλλον, υπηρετούμε το δημόσιο και όχι το ιδιωτικό συμφέρον, και θα κριθούμε εκ του αποτελέσματος. Το έργο μας δεν είναι καθόλου εύκολο, και όταν το παλιό αλλάζει, οι αντιστάσεις σε όσους το συνήθισαν ή τους εξυπηρετεί είναι μεγάλες. Είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν πρόκειται να σας φοβίσει».

Για να καταλάβουμε πόσο γκροτέσκ είναι η πιο πάνω διατύπωση δεν χρειάζεται παρά να ακούσουμε την ομιλία της Χριστίνας Γιαννάκη στην τελετή παράδοσης του υπουργείου Υγείας. Αν πρέπει να βάλουμε δε ένα τίτλο, αυτός θα ήταν: «Ο θρίαμβος του παλιού». Με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό, τόσο για τις δομές του πελατειακού κράτους όσο και για την ανικανότητα των κυβερνώντων να δημιουργήσουν τις συνθήκες ώστε να πνεύσει αέρας ανανέωσης και εκσυγχρονισμού. Το πρόβλημα της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη εστιάζεται σε αυτή την παραδοχή: την αποτυχία να εμπνεύσει και να πείσει ότι διαθέτει όραμα για το μέλλον. Γιατί ακόμα και στα υπουργεία που τα πάνε καλά, επί της ουσίας, αυτό που γίνεται είναι καλή διεκπεραίωση.