Του Σταύρου Χριστοδούλου
Καλό είναι να γράφουμε μόνο γι’ αυτά που γνωρίζουμε. Εγώ τουλάχιστον αυτή την αρχή, όσα χρόνια αρθρογραφώ, προσπαθώ να την τηρώ. Η οικονομία για παράδειγμα είναι ένα θέμα που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση. Ένα θέμα που δεν προσφέρεται για λαϊκισμούς και συναισθηματολογίες. Γι’ αυτό σπεύδω να σας προτείνω να διαβάσετε online το άρθρο του Μιχάλη Περσιάνη που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» με τίτλο «Το μουσκεμένο πυροτέχνημα». Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλογραμμένο κείμενο (πράγμα όχι και τόσο σύνηθες στη συγκεκριμένη θεματολογία) το οποίο μπαίνει βαθιά στην ουσία. Χωρίς ανέξοδη συναισθηματολογία μεν, αλλά με υψηλό δείκτη ενσυναίσθησης. «Το ζητούμενο είναι να σταματήσουμε να δοκιμάζουμε τα όρια της νομιμοφροσύνης και ν’ αρχίσουμε να κοιτάζουμε και τα όρια της ηθικής. Και αν δεν μπορούμε λόγω κουλτούρας, τότε αυτό θα πρέπει να γίνει μέσα από άλλες διαδικασίες…» γράφει ο κ. Περσιάνης και επίτηδες βάζω αποσιωπητικά καθώς δεν είναι πρόθεσή μου να αναφερθώ σε μέτρα ή σε διαδικασίες.
Η ηθική διάσταση της οικονομίας είναι ένα θέμα αμιγώς πολιτικό. Το δε ηθικό έλλειμμα της οικονομίας είναι ένα μέγεθος που αντιμετωπίζεται μόνο με πολιτική βούληση. Αυτή είναι και η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή της έρευνας του «Cyprus Confidential» που συνέταξε η Διεθνής Κοινοπραξία Δημοσιογράφων. Μπορεί η έρευνα να μην προκάλεσε πάταγο με νέες αποκαλύψεις, αλλά τεκμηρίωσε τη δυσμενή εντύπωση για τη χώρα μας: ότι η Κύπρος έχει μειωμένες ηθικές αντιστάσεις, επιτρέποντας σε Ρώσους ολιγάρχες να τη χρησιμοποιούν προς ίδιον όφελος. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η φήμη μας δεν έχει απλώς λαβωθεί. Το πρόγραμμα των «χρυσών διαβατηρίων» μάς διέσυρε διεθνώς σε σημείο που καταλήξαμε δακτυλοδεικτούμενοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Κανείς δεν είναι υπεράνω της φήμης της χώρας μας» δήλωσε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και αναρωτιέμαι ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με αυτό. Αρκεί βεβαίως να υπάρχει στοιχειώδης ειλικρίνεια ώστε να αποδεχτούμε το αυταπόδεικτο: η καταρράκωση της φήμης της χώρας δεν έγινε σε κενό πολιτικό χρόνο. Το διάτρητο πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων αναπτύχθηκε επί ημερών Νίκου Αναστασιάδη, τον οποίο ο νυν πρόεδρος υπηρέτησε και στις δύο κυβερνητικές του θητείες. Αυτή τη δυστοπική πραγματικότητα αναδεικνύει η νέα διεθνής έρευνα. Η μόνη θεραπεία για την αποκατάσταση του γοήτρου της χώρας είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Όλα τα άλλα είναι εύηχες ατάκες για εσωτερική κατανάλωση.
Η λογοδοσία και ο εποπτικός έλεγχος για τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς είναι η μία όψη των στρεβλώσεων της οικονομίας. Η άλλη όψη, ενδεχομένως πιο σοβαρή, αφορά στο οικονομικό μοντέλο που υιοθετήσαμε ως κράτος και επιμένουμε να αναπαράγουμε. «Βάλαμε όλα τα αβγά μας σε αυτό το μοντέλο και κάθε λίγα χρόνια γίνεται μια κρίση στην Κύπρο που συνδέεται με αυτό» δήλωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών και έγκριτος οικονομολόγος Μιχάλης Σαρρής στην Κατερίνα Ηλιάδη. Υποθέτω ουδείς διανοείται να χρεώσει στον κ. Σαρρή αριστερή ρητορική ή να τον κατηγορήσει για υπονόμευση του επιχειρείν. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η άποψή του, επειδή προέρχεται μέσα από την καρδιά του συστήματος. Το αποτυχημένο μοντέλο αφορά στη νομιμοποίηση του κέρδους έναντι οιουδήποτε τιμήματος. Χωρίς ηθικά διλήμματα, αρκεί να ρέει το ζεστό χρήμα. Αυτή η κοντόφθαλμη λογική οδήγησε κάποτε στη φούσκα του χρηματιστήριου. Αυτή η αμοράλ πολιτική πρακτική κρυβόταν πίσω και από το εμπόριο «χρυσών διαβατηρίων». Μα το κάνανε και άλλοι, ψελλίζουν κάποιοι αμετανόητοι. Ναι, το έκαναν, αλλά η συντροφιά σε αυτού του είδους τις δουλειές δεν τις κάνει λιγότερο βρώμικες. Κάποιοι φελλοί θυμήθηκαν και τις θεωρίες συνωμοσίας που έβαλαν στο στόχαστρο τη μικρή ανυπεράσπιστη Κύπρο. Ανοησίες! Ένα κάρο κραυγαλέες ανοησίες, που εξυπηρετούν μόνο τα καλά και συμφέροντα.
Κάποιοι παρανόμησαν, κάποιοι αξιοποίησαν τις αδυναμίες του συστήματος και κάποιοι άλλοι έδρασαν παρά τη σύγκρουση συμφέροντος. Έτσι φτάσαμε ώς εδώ. Το θέμα είναι τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Υπάρχει πολιτικό όραμα για ένα νέο υγιές οικονομικό μοντέλο; Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τον Νίκο Χριστοδουλίδη να βγάλει τη χώρα από το τέλμα που την οδήγησαν οι κακές πρακτικές του παρελθόντος.
