Στη σκιά του «Κανένα»

Τον τόπο αυτόν κυβέρνησε κάποτε ένας παπάς. Απλώς το αναφέρω, χωρίς να το αξιολογώ, αν και θέλω να ελπίζω πως στην εποχή μας μπορούμε –αν μη τι άλλο– να εκφραζόμαστε ελεύθερα. Ότι ξεπεράσαμε τα ταμπού των ιερών αγελάδων και άλλες ανάλογες παιδικές ασθένειες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όσοι έχουν δρασκελίσει τον πρώτο μισό αιώνα της ζωής τους, νομίζω καταλαβαίνουν τι εννοώ. Όταν η χώρα μας μπουσούλαγε για να βρει τις πατημασιές της, υπήρχαν όρια στο τι μπορούσε να κρίνει κανείς. Κι έπειτα, ενώ λογικά η πρώιμη ενηλικίωση του κυπριακού κράτους θα δικαιολογούσε μια πιο θαρραλέα κριτική σκέψη, ήρθε το μακελειό του 1974 και μας έβαλε φρένο. Κανείς δεν μιλούσε για τα κακώς κείμενα. Ουδείς τολμούσε να θίξει τα αυτονόητα, πώς για παράδειγμα ένα κοσμικό κράτος κυβερνάται από τους παπάδες, ανακυκλώνοντας σκοταδιστικές αντιλήψεις.

Το έχω γράψει ξανά πως βρίσκω υποκριτική τη γλυκερή νοσταλγία για εκείνα τα «ωραία χρόνια». Εγώ πέρυσι έκλεισα τα 60. Γεννήθηκα «στις φασαρίες» κι αυτό που θυμάμαι είναι έναν κλειστοφοβικό τόπο. Ναι, με αυλές και γιασεμιά, και τα κλειδιά στην πόρτα. Αλλά βαθιά συντηρητικό, μπολιασμένο με κάθε λογής φοβικά σύνδρομα. Ο κουρνιαχτός που σήκωσε η εισβολή τα κάλυψε όλα. Γι’ αυτό δεν μιλάγαμε για όλα εκείνα που στην υπόλοιπη Ευρώπη δονούσαν την κοινωνία. Ήταν πολύς ο πόνος για να σκαλίζει κανείς θέματα «πολυτελείας». Όπως τα ατομικά δικαιώματα, όπως η διαφορετικότητα, όπως το κόψιμο του ομφάλιου λώρου ανάμεσα στο κράτος και την Εκκλησία. Γι’ αυτό σιωπούσαμε. Και μεγαλώναμε. Ώσπου ξημερώνει μια μέρα κι ανακαλύπτεις πως γίνεσαι 60, σε μια χώρα μισή, μια παρωδία κοσμικού κράτους που βαδίζει με σάπια δεκανίκια στο μέλλον.

Διαβάστε προσεκτικά αυτές τις (σχεδόν) 50 λέξεις: «Η επίσκεψη της Αγίας Ζώνης γίνεται σε ένα πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι για τον τόπο μας, όταν περνά τεράστιες δυσκολίες. Είμαι σίγουρος ότι η παρουσία της εδώ θα δώσει δύναμη, ενέργεια και ελπίδα προκειμένου να δούμε το συντομότερο την Κύπρο, απελευθερωμένη, ενωμένη όπως την γνωρίζαμε στα παλιά». Δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, ο οποίος υποδέχτηκε την Αγία Ζώνη εκ μέρους του προέδρου της Δημοκρατίας. Σκέφτομαι ότι ο Χαρτσιώτης είναι στην ηλικία μου και ο Χριστοδουλίδης δέκα χρόνια νεότερος. Δύο μορφωμένοι άνθρωποι οι οποίοι κόντρα σε κάθε σύγχρονη πολιτική λογική υποδέχονται ένα κομμάτι ύφασμα –τη ζώνη της Παναγίας τάχαμου– με τιμές αρχηγού κράτους. Ναι, είναι τόσο θλιβερό όσο ακούγεται. Σαν ξέφτι από ένα παρελθόν που θα έπρεπε φυσιολογικά να σκονιζόταν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Κι ύστερα αναρωτιέται ο πρόεδρος γιατί η δημοτικότητά του κατρακυλά. Ή ακόμα χειρότερα ακούει τους κολαούζους του να εκπονούν θεωρίες συνωμοσίας για τα συστημικά Μέσα και το κατεστημένο που πολεμά την κυβέρνηση. Ενώ η πραγματικότητα είναι απλή και κραυγάζει εκεί έξω: απογοήτευσε ο πρόεδρος. Επειδή έταξε το καινούργιο και παραμένει προσκολλημένος στο παλιό. Με ό,τι μπορεί να σημαίνει το παλιό: τους διορισμούς των ημετέρων, τη μετριότητα στη διαχείριση, την απουσία φρεσκάδας και οράματος. Γι’ αυτό ο κόσμος τού γυρνά την πλάτη έτσι όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις. Στην έρευνα της Prime Market Research για τη Red Wolf, το χειρότερο δεν είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς πολίτες που τον ψήφισαν τον απαξιώνουν. Το χειρότερο βρίσκεται στο ερώτημα για την αξιολόγηση της κυβέρνησής του, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό του πιο αποδοτικού υπουργού (30%) συγκεντρώνει ο «Κανένας».

Σε αυτή την κατηγορία, του «Κανένα», εμπίπτει και ο Μάριος Χαρτσιώτης. Ο οποίος κάνει δηλώσεις του επιπέδου που διαβάσαμε πιο πάνω, ένα κράμα θρησκοληψίας και οπισθοδρόμησης. Δεν θα είχα κανένα πρόβλημα αν ο υπουργός μοιραζόταν αυτού του είδους τις απόψεις με τον πνευματικό του πατέρα, τον Αθανάσιο. Ο καθένας άλλωστε δικαιούται να πιστεύει σε ό,τι θέλει. Εδώ όμως μιλάμε για το κράτος. Για ένα κανονικό υποτίθεται ευρωπαϊκό κράτος στον ορμητικό νέο κόσμο του 21ου αιώνα. Ως πότε άραγε θα βαδίζουμε ως λαός με γυρτούς τους ώμους στη σκιά του κυρίου «Κανένα»;