Του Σταύρου Χριστοδούλου
Τον Γιάννη Τουμαζή μπορεί κάποιος να τον συμπαθεί ή να τον αντιπαθεί. Δικαιούται επίσης να τον κρίνει για το έργο του, τόσο στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας όσο και στον ΘΟΚ. Αυτό που δεν νομιμοποιείται να κάνει είναι να τον χαρακτηρίσει άσχετο με τον πολιτισμό.
Ξεκινάω απ’ αυτό, γιατί προσωπικά δεν θεωρούσα διόλου αυτονόητη την επιλογή ενός ανθρώπου ο οποίος διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία για να διαχειριστεί ένα τόσο ευαίσθητο χαρτοφυλάκιο. Δεν πρόκειται για καχυποψία ή για αντιπολιτευτική διάθεση. Η ίδια ζωή άλλωστε μας έχει αποδείξει ότι για χάρη της κομματικής επετηρίδας βρέθηκαν οι λάθος άνθρωποι στις λάθος θέσεις, με καταστροφικά για τον τόπο αποτελέσματα.
Ο Γιάννης Τουμαζής αποτελεί ορθή επιλογή για τη θέση του πρώτου υφυπουργού Πολιτισμού κι αυτό πρέπει να πιστωθεί στον Νίκο Αναστασιάδη. Αν κρίνουμε δε από τις πρώτες αντιδράσεις, ο διορισμός του είναι και στη σωστή πολιτική κατεύθυνση. Διδακτικό παράδειγμα:
Το απαξιωτικό σχόλιο του Ανδρέα Θεμιστοκλέους με τα χυδαία υπονοούμενα αποτελεί παράσημο στο πέτο για όποιον τοποθετεί εαυτόν απέναντι στον σκοταδισμό και τη μισαλλοδοξία. Όσο για το ΔΗΚΟ, το οποίο ξέθαψε τους ολοφυρμούς για την παράσταση της «Αντιγόνης» στην αρχαία Σαλαμίνα, μας θύμισε ότι μουχλιασμένα μυαλά μπορεί να διαθέτουν και νέοι άνθρωποι κι ας κόπτονται για την ανανέωση. Με τούτα και με κείνα, αφήνοντας στην άκρη τα όποια προσωπικά μας αισθήματα και πολιτικά μας πιστεύω, θα πρέπει να έχουμε τη γενναιότητα να παραδεχτούμε ότι ο πολιτισμός κατέληξε ευτυχώς σε καλά χέρια.
Επί της ουσίας, τώρα, ένα ερώτημα που θέτουν πολλοί είναι τι θα προλάβει να κάνει ο Τουμαζής στη διάρκεια της επτάμηνης θητείας του. Κατά την άποψή μου μπορεί να κάνει πολλά, ακόμα κι αν δεν καταφέρει να δώσει απτά δείγματα πολιτιστικής παραγωγής. Το μεγάλο στοίχημα για τον νέο υφυπουργό είναι να διαμορφώσει την ατζέντα.
Να μιλήσει με τους εμπλεκόμενους και να εκπονήσει μια εθνική στρατηγική που θα επιτρέψει στον πολιτισμό να ανθίσει. Δεν αναφέρομαι μόνο στα έργα υποδομής, αλλά και στις δομικές αλλαγές. Στους πυλώνες της πολιτιστικής δημιουργίας, όπου οι δράσεις δεν θα γίνονται «καθηκόντως» αλλά επειδή το κράτος αληθινά γνοιάζεται.
Τα πράγματα σήμερα είναι αποκαρδιωτικά κι όχι μόνο με τη στενή «συντεχνιακή» έννοια. Ναι, ένα μεγάλο θέμα είναι η κατοχύρωση των καλλιτεχνών ώστε να μην αντιμετωπίζονται από το κράτος ως χομπίστες ή πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ένα εξίσου μεγάλο θέμα όμως είναι το πώς αξιοποιούνται οι δημιουργικές δυνάμεις του τόπου. Και για να μη θεωρητικολογούμε ας πάρουμε το παράδειγμα των εικαστικών, έναν χώρο που ο νέος υφυπουργός γνωρίζει καλά.
Τι είναι πιο σκανδαλώδες αλήθεια; Ότι δεν εκπροσωπήθηκε φέτος η χώρα μας στην Μπιενάλε της Βενετίας ή ο τρόπος που λειτουργεί το σύστημα για την προώθηση συγκεκριμένων καλλιτεχνών; Το έχουμε πει και με άλλες αφορμές: ο τόπος μας είναι μικρός και γνωριζόμαστε. Οι ευνοούμενοι του καλλιτεχνικού κατεστημένου έχουν ονοματεπώνυμα. Τη δε ιστορία, δυστυχώς, γράφουν οι παρέες. Αυτό το απόστημα καλείται να σπάσει ο Τουμαζής. Δημιουργώντας ένα υγειές περιβάλλον χωρίς καπετανάτα και στερεότυπα.
Ο πολιτισμός βεβαίως εκτός από γνώση προϋποθέτει και άποψη. Γι’ αυτό και είμαι ο τελευταίος που θα υποστηρίξει ότι όλοι οι καλοί (και οι μέτριοι και οι κακοί) χωράνε. Άποψη όμως δεν σημαίνει στεγανά στη δημιουργία. Το ζητούμενο για τον νέο επικεφαλής του υφυπουργείου Πολιτισμού είναι να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να φυσήξει φρέσκος αέρας χωρίς προαποκλεισμούς. Αναμένουμε λοιπόν πολλά. Ο Γιάννης Τουμαζής θα έχει φυσικά την πίστωση χρόνου που χρειάζεται, αλλά την ίδια ώρα θα βρίσκεται διαρκώς στο μικροσκόπιο όσων ενδιαφέρονται να γυρίσει ο τόπος πολιτιστική σελίδα.
Υ.Γ. Οφειλόμενο υστερόγραφο, υπό τη συγγραφική μου ιδιότητα: Αν ο πολιτισμός είναι ο φτωχός συγγενής του κρατικού προϋπολογισμού, η εθνική πολιτική για το βιβλίο είναι εντελώς ανύπαρκτη. Διεθνείς εκθέσεις, λογοτεχνικά φεστιβάλ, λέσχες φιλαναγνωσίας, εκπαιδευτικά προγράμματα, μεταφράσεις, ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τον νέο υφυπουργό, εάν θέλει να βγάλει το βιβλίο από το παρατεταμένο γραφειοκρατικό κώμα.
