Του Σταύρου Χριστοδούλου
Ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος υπήρξε μία από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες του παλιού ΠΑΣΟΚ. Οριακά γραφικός, έγραψε τη δική του ιστορία ως υπουργός και ιστορικό στέλεχος της παράταξης υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου. Τη δεκαετία του ’90, όταν το ΠΑΣΟΚ επανέκαμψε στην εξουσία, αγαπημένο θέμα των ταμπλόιντ ήταν ο ρόλος της Δήμητρας Λιάνη στη νέα διακυβέρνηση, οι υπέρμετρες φιλοδοξίες της και το πόσο επηρέαζε τον Ανδρέα. Ανάμεσα στα πολλά που της χρέωναν ήταν και η βίλα της οδού Αγράμπελης, η ανέγερση της οποίας σύμφωνα με την εφημερίδα Αυριανή είχε κοστίσει 800 εκατομμύρια δραχμές. Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό κλίμα έσκασε και η θρυλική πλέον ατάκα του Γιαννόπουλου: «Σιγά μη μας ρίξουν για ένα κωλόσπιτο».
Από τότε πέρασαν σχεδόν τρεις δεκαετίες αλλά το «κωλόσπιτο» παρέμεινε σημείο αναφοράς σε σχέση με την αμετροέπεια της εξουσίας. Τα χοντρόπετσα δημόσια πρόσωπα, ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αρέσκονται συνήθως να υποβαθμίζουν τα θέματα που άπτονται της πολιτικής ηθικής ως ήσσονος σημασίας. Και τι έγινε, για παράδειγμα, που ο Αναστασιάδης χρησιμοποίησε το ιδιωτικό τζετ του Σαουδάραβα φίλου του για τις οικογενειακές του διακοπές; Δεν έκλεψε κιόλας ο άνθρωπος, μια εξυπηρέτηση δέχτηκε, επιμένουν τα κυβερνητικά παπαγαλάκια. Κατά τον ίδιο τρόπο, τι έγινε που ο τέως ΥΠΕΞ και νυν υποψήφιος πρόεδρος εμπλέκεται στη δημιουργία fake accounts, τα οποία έριχναν λάσπη σε πολιτικούς και δημοσιογράφους;
Υπ’ αυτή την έννοια τίποτε συγκλονιστικό δεν έγινε. Πρόκειται άλλωστε για διαδεδομένη τακτική στα κοινωνικά δίκτυα όπου ο πήχης της ηθικής είναι τόσο κατεβασμένος ώστε επίδοξοι ηγέτες να περνούν από πάνω. Είναι η γνωστή συζήτηση περί του ηθικού και του νόμιμου στην οποία επανερχόμαστε κάθε φορά που εν ενεργεία πολιτικοί φλερτάρουν με τον λαϊκισμό και την έλλειψη μέτρου. Αλλού βεβαίως, όπου η δημοκρατία είναι πιο ώριμη, οι πολιτικές ευαισθησίες υπερισχύουν των αλαζονικών συμπεριφορών. Στη Γερμανία για παράδειγμα, προ δεκαετίας, ο πρόεδρος Κρίστιαν Βουλφ παραιτήθηκε επειδή αφενός αποδέχτηκε δώρο αξίας 700 ευρώ κι αφετέρου για την άσκηση πιέσεων στον Τύπο ώστε να μη δημοσιοποιηθούν οικονομικές δοσοληψίες του με επιχειρηματία.
Το 2019, στην Ιαπωνία, η Μακίκο Γιαμάντα, εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Γιοσιχίντε Σούγκα, υπέβαλε την παραίτησή της διότι συμμετείχε σε δείπνο με χρέωση 575 ευρώ κατ’ άτομο, με οικοδεσπότη τον γιο του Σούγκα. Στην ίδια χώρα, δύο χρόνια προηγουμένως, ο υπουργός για την Ανασυγκρότηση από Καταστροφές υπέβαλε την παραίτησή του για ένα… λεκτικό ολίσθημα, το οποίο αναφερόταν στις πληγείσες από τον σεισμό βορειοανατολικές περιοχές.
Αλλά και πρόσφατα, ο ντόρος που ξέσπασε για τη Φινλανδή πρωθυπουργό Σάνα Μαρίν (η οποία έπινε και διασκέδαζε σε πάρτι) δεν αφορούσε θέματα ύφους και ήθους εξουσίας; Η παραβίαση του λοκντάουν από τον Μπόρις Τζόνσον με το πάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ δεν υπήρξε επίσης η αρχή των καταιγιστικών εξελίξεων στη Μεγάλη Βρετανία; Το «κωλόσπιτο» λοιπόν, είτε βρίσκεται στην Ελλάδα, είτε στην Άπω Ανατολή, είτε στην Κύπρο έχει αξία γιατί αφορά στην ηθική διάσταση της πολιτικής.
Για να έρθουμε όμως και στα δικά μας, εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2023, κάθε τι που φωτίζει τον άνθρωπο μέσα στο κοστούμι του πολιτικού έχει βαρύνουσα σημασία. Όσο ενδιαφέρουσες κι αν είναι οι προγραμματικές θέσεις π.χ., άλλη τόση αξία έχουν και τα εχέγγυα της ποιότητας του ανθρώπου που θα τις εφαρμόσει. Οπότε δεν μιλάμε για θέματα «κλειδαρότρυπας», ούτε για υποβάθμιση του πολιτικού λόγου, όταν ένας υποψήφιος καλείται να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν στο ήθος του.
Ο Ανδρέας Κημήτρης έθεσε το ερώτημα στην παράταση του debate της περασμένης Τετάρτης, δίνοντας την ευκαιρία στον Νίκο Χριστοδουλίδη να ξεκαθαρίσει τη θέση του. Και τι έκανε ο υποψήφιος; Αντί να αναλάβει με γενναιότητα την ευθύνη που του αναλογεί, κατέφυγε σε ασάφειες. «Κάποιοι νομίζουν ότι σκοράρουν πολιτικά με αυτό το θέμα και δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες που υπάρχουν γενικότερα για την κυπριακή κοινωνία» είπε, σημειώνοντας ένα θεαματικό αυτογκόλ, δεκαπέντε λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, έπειτα από ένα εξαντλητικό (κυριολεκτικά) δίωρο debate.
