Του Σταύρου Χριστοδούλου
Να κάτι για το οποίο νομίζω δεν θα διαφωνήσουμε: Το αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής ήταν κόλαφος για τα κόμματα. Όταν ένας πιτσιρικάς καταγράφει 20%, το γεγονός δεν αφήνει κανένα ανεπηρέαστο. Ούτε τα κόμματα του Κέντρου που είδαν τα ποσοστά τους να συρρικνώνονται, ούτε το ΑΚΕΛ που έχασε τη δεύτερη έδρα, ούτε και τον ΔΗΣΥ ο οποίος κατάφερε μεν να διατηρήσει την πρωτιά, αλλά με σημαντικές απώλειες στη δύναμή του. Πέρα όμως από αυτά, οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν και στην «αποκωδικοποίηση» του 20%: ένα κράμα ψήφων διαμαρτυρίας, απαξίωσης των παραδοσιακών κομμάτων, ακόμα και χαβαλέ. Τα δύσκολα –και δυσάρεστα για όσους δεν θέλουν να αντικρίσουν την πραγματικότητα κατάματα– ξεκινούν με τη δεύτερη ανάγνωση του αποτελέσματος. Ή καλύτερα όταν κάποιοι επιχειρούν να προσδώσουν πολιτικό περιεχόμενο σε μια εξόφθαλμα απολίτικη επιλογή.
Τι ψήφισαν αλήθεια οι 71.330 πολίτες την περασμένη Κυριακή; Ή καλύτερα ποιον ψήφισαν; Έναν ενθουσιώδη νεαρό, ο οποίος κατάφερε να κινητοποιήσει τους συνομήλικούς του και να εμπνεύσει τις μεγαλύτερες ηλικίες με μια εναλλακτική πολιτική πρόταση; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι, και σας παραπέμπω στις πολλές αναρτήσεις του στα social media. Ο Φειδίας μπορεί να είναι αρκετά ξύπνιος για να κερδίζει 50.000 ευρώ τον μήνα, αλλά εκπροσωπεί το απόλυτο τίποτα. Αντί να προσπαθήσει να μορφωθεί, επέλεξε να αφοσιωθεί σε άλλου είδους δραστηριότητες οι οποίες επιπλέουν στον αφρό της εύκολης δημοσιότητας. Όπως η περιβόητη αγκαλιά στον Έλον Μασκ έπειτα από τρεις μήνες αναμονής έξω από την εταιρεία του. Ή όπως το μέτρημα των αντοχών του –σε φέρετρο με ένα φίδι ή κρατώντας επί 70 ώρες ένα αμάξι. Με αυτές τις περγαμηνές εμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή, διεκδικώντας έδρα στο Ευρωκοινοβούλιο. Κι έτσι ξεκίνησε να επικοινωνεί το μήνυμά του («… λαλώ μια νύχτα, βλάκα Φειδία, αν δεν ψηφίζεις και δεν ασχολείσαι, πάντα θα βγαίνουν οι ίδιοι φλώροι και είπα φτάνει…») με βίντεο που χαρακτηρίζονταν από φτήνια και ρηχότητα. Είδα ένα που ρεύεται μπροστά στην κάμερα. Και ένα άλλο όπου προσβάλλει μετανάστες. Και άλλα που αμπελοφιλοσοφεί με τον μέντορά του, τον γνωστό και μη εξαιρετέο Χριστόφορο Τορναρίτη. Σε κάθε περίπτωση είδα αρκετά ώστε να καταλάβω ότι ο νεαρός δεν έχει καθόλου πλάκα. Όσοι τον υπερασπίζονται ας θυμηθούν το «καθρέφτης σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» –ίσως έτσι κάνουν δεύτερες σκέψεις.
Ναι, αλλά τον στήριξε τόσος κόσμος, επιμένουν κάποιοι. Με κίνδυνο να θεωρηθώ ελιτιστής, θα θυμίσω στους όψιμους οπαδούς του Φειδία ότι ο «πολύς κόσμος» δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι ή δικαιολογία για το φτηνό γούστο. Πολύς κόσμος ξεσαλώνει στα σκυλάδικα και γεμίζει θεατρικές αίθουσες όπου πρωταγωνιστεί το χυδαίο γούστο. Ο «πολύς κόσμος» είναι ο λόγος για τον θρίαμβο του trash –δημοσιογραφικά sites, τηλεριάλιτι και ινφλουένσερς για τα μπάζα. Αν ο «πολύς κόσμος» λοιπόν αποφάσισε να στείλει στην Ευρωβουλή έναν κραυγαλέα άσχετο, δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιποι θα ολοφυρόμαστε μπροστά στο «φαινόμενο» επειδή ξεφτιλίζει τα κόμματα.
Υπάρχει όμως ακόμα κάτι, απείρως σοβαρότερο, το οποίο υπερβαίνει την εκλογή του Φειδία. Τα κόμματα είναι κύτταρα της δημοκρατίας. Ή για να το θέσουμε αλλιώς, δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατικό πολίτευμα χωρίς τα κόμματα. Ένα πράγμα λοιπόν είναι η αυστηρή κριτική και άλλο η απαξίωσή τους που φτάνει μέχρι τον μηδενισμό. Γιατί όταν ακυρώνουμε τα κόμματα είναι σαν να ανοίγουμε την κερκόπορτα σε περίεργες καταστάσεις. Είτε σε μεσσίες οι οποίοι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια, είτε σε λαϊκιστές και καιροσκόπους. Ενίοτε τη λαϊκή δυσφορία κεφαλαιοποιούν και οι φελλοί, καθώς προσφέρονται σαν «όχημα» για να βγάλουν οι πολίτες τη γλώσσα τους στο σύστημα. Ας μην παραμυθιαζόμαστε όμως ότι αυτού του είδους η αντίδραση μπορεί να συνεισφέρει στο γενικό καλό. Το ευτελές εξυπηρετεί μόνο ευτελείς σκοπούς. Οπότε, θεμιτό μεν το μήνυμα αφύπνισης προς τα κόμματα, πλην όμως ας κρατήσουμε και λίγα ψήγματα αξιοπρέπειας. Γιατί όταν αποθεώνουμε το ευτελές είναι σαν να στρέφουμε τον καθρέφτη προς το πρόσωπό μας. Σίγουρα μας αξίζει κάτι καλύτερο απ’ αυτό.
