Του Σταύρου Χριστοδούλου
Πολύ πρωί, 6:30 έδειχνε το ρολόι, έφυγε ο Θανάσης από το πατρικό του. Αποβραδίς είχε ετοιμάσει την τσάντα με τα ρούχα που του έπλυνε η μάνα του, μαζί με κάποια φαγώσιμα που αγόρασε, για να πάρει μαζί του στο στρατόπεδο. Αυτό έκανε όποτε είχε διανυκτέρευση. Αυτό έκανε κι εκείνο το βράδυ του Σεπτεμβρίου του 2005. Όταν ξύπνησε το πρωί, έκανε ντους, έστρωσε το κρεβάτι του, έφαγε δημητριακά για πρόγευμα κι ύστερα προγραμμάτισε το video για να γράψει μια τηλεοπτική εκπομπή ώστε να τη δει στην επόμενη έξοδό του. Δεν θα υπήρχε όμως άλλη έξοδος. Η σορός του εντοπίστηκε το απόγευμα της ίδιας μέρας κάτω από μια γέφυρα, όχι μακριά από το σταθμευμένο αυτοκίνητό του.
Η οικογένεια κατάθεσε ότι ο γιος τους υπήρξε θύμα άγριου bullying, αλλά η καταγγελία δεν αξιολογήθηκε ως σοβαρή από την αστυνομία, με αποτέλεσμα ν’ αποκλεισθεί η εγκληματική πράξη και ο θάνατος του Θανάση Νικολάου να θεωρηθεί αυτοκτονία. Η θεωρία αυτή επικυρώθηκε και από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού. Η οικογένεια, έχοντας στοιχεία που καταδείκνυαν τη διάπραξη ενός ειδεχθούς εγκλήματος, άσκησε έφεση. Ο τότε γενικός εισαγγελέας όμως αρνήθηκε ν’ ανοίξει ξανά την υπόθεση, προσθέτοντας έτσι ένα ακόμα κρίκο σε μια αλυσίδα ενεργειών κραυγαλέας ανεπάρκειας και ασυγχώρητων ευθυνών. Γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την απόφαση του ΕΔΑΔ, το οποίο καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία για παραβίαση του Άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδικάζοντας αποζημιώσεις υπέρ της οικογένειας του Θανάση. Μια απόφαση κόλαφος, όχι μόνο για την Αστυνομία και τους Ιατροδικαστές, αλλά και για την Γενική Εισαγγελία.
Δεκαοχτώ χρόνια μετά, η απόφαση της Νομικής Υπηρεσίας να μην ασκήσει ποινικές διώξεις προκαλεί βάναυσα το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Πρόκειται για μια στενή νομικίστικη λογική, η οποία εστιάζει στην αδυναμία να προσαχθούν οι ένοχοι ενώπιον της δικαιοσύνης, προσπερνώντας το έγκλημα της συγκάλυψης και των ερασιτεχνικών χειρισμών στη διερεύνηση από τους υπευθύνους. Ο γενικός εισαγγελέας έχει υποχρέωση, εκ της θέσεώς του, να δώσει τη μάχη απόδοσης της δικαιοσύνης ακόμα κι αν κινδυνεύει να τη χάσει. Έχει υποχρέωση, με το θεσμικό βάρος που διαθέτει, να στείλει το μήνυμα ότι σε μια ευνομούμενη πολιτεία η ατιμωρησία δεν είναι ανεκτή. Αντ’ αυτού, κρύφτηκε πίσω από νομικισμούς, φουντώνοντας το κύμα της οργής, αλλά συνάμα και της συμπαράστασης στην οικογένεια του Θανάση.
Στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν δημιουργηθεί ομάδες οι οποίες καλούν όσους αισθάνονται απογοητευμένοι από τους έως τώρα χειρισμούς να συγκεντρωθούν έξω από τη Νομική Υπηρεσία την Τετάρτη, 12/7, ώρα 6:30 μ.μ. Στο κείμενο μιας τέτοιας Ομάδας, που υπογράφουν άνθρωποι του πολιτισμού, έβαλα και τη δική μου υπογραφή επειδή αισθάνομαι ότι ο κάθε σκεπτόμενος πολίτης οφείλει να είναι εκεί. Γιατί, όπως γράφει το κείμενο που συνέταξε ο λογοτέχνης Κώστας Λεοντίου: «Αν ένας πολίτης αδικείται, αδικείται όλο το έθνος. Η ρήση αυτή του Ρήγα Φεραίου μάς βρίσκει πλήρως σύμφωνους. Εμείς που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, πιστεύοντας ότι εκφράζουμε την αγωνία του λαού της Κύπρου, ζητούμε δικαιοσύνη για τον Θανάση Νικολάου».
Δικαιοσύνη. Αυτή η λέξη τα εμπεριέχει όλα. Κι αν ο γενικός εισαγγελέας καμώνεται πως δεν καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα στο γράμμα και το πνεύμα του νόμου, όπως εύστοχα έγραφε η συνάδελφος Ελένη Ξένου σε αυτή τη σελίδα την περασμένη Κυριακή, οι ενεργοί πολίτες πρέπει να του το υπενθυμίσουμε. Αλλά πάλι, αν η δική μας φωνή δεν είναι αρκετά πειστική για να ευαισθητοποιήσει τον κύριο Σαββίδη, ας διαβάσει την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου και την Κύπρο. Όσα καταγράφονται είναι σημαντικά όχι μόνο για την ποιότητα απόδοσης της δικαιοσύνης (π.χ. αναστολή διώξεων - ανέλεγκτο αποφάσεων Γενικού Εισαγγελέα) αλλά κυρίως για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Αντί επιλόγου, αντιγράφω από το κείμενο διαμαρτυρίας για την εγκληματική υπόθεση με θύμα τον Θανάση Νικολάου: «Ζητούμε απονομή δικαιοσύνης γιατί η καλλιέργεια και ο εθισμός σε μια κουλτούρα ατιμωρησίας με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί σε μια παντοδύναμη διαφθορά, στη σήψη και την παρακμή».
