Του Παναγιώτη Καπαρή
Στα σπάργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι αγωνιστές και το «βαθύ κράτος» ανταγωνίζονταν με πάθος, ώστε να πάρουν όλες τις «δουλειές», μεγάλο μερίδιο στον πλούτο του τόπου. Ο Εθνάρχης Μακάριος, εφαρμόζοντας βυζαντινές «πονηριές», προώθησε τα ολιγοπώλια, όπως έλεγαν άνθρωποι οι οποίοι γνώριζαν καλά τον Αρχιεπίσκοπο. Στόχος του ήταν πρώτα και κύρια να θεμελιώσει και ν’ αναπτύξει την οικονομία. Ικανοποιούσε τους αγωνιστές, οι οποίοι δικαιωματικά απαιτούσαν μερίδιο στον πλούτο και την ίδια ώρα ικανοποιούσε και τους παραδοσιακούς επιχειρηματίες, οι οποίοι διέθεταν την πείρα, τον τρόπο, τα «κόλπα», για να φέρουν πλούτο. Το μυστικό σε αυτή την εξίσωση ήταν ο ανταγωνισμός, ο οποίος έδινε ώθηση στην ανάπτυξη.
Την ίδια πολιτική ακολούθησε και στη δημόσια υπηρεσία, όπου οι διορισμοί προέρχονταν και από τους μορφωμένους, αλλά και από τους αγωνιστές, οι οποίοι τύγχαναν επιμόρφωσης. Και εδώ υπήρχε ανταγωνισμός και στο τέλος της ημέρας, η δημόσια υπηρεσία αποτελούσε την κινητήρια δύναμη της οικονομίας, με την ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία. Έτσι είχαμε ιδιωτικές τράπεζες (Κύπρου και ξένες τράπεζες), Τράπεζα της Εκκλησίας (Ελληνική) και Τράπεζα για τους αγρότες (Συνεργατισμός). Με την ίδια λογική παραχωρούνταν άδειες και στις μεγάλες επιχειρήσεις ξενοδοχεία, βιομηχανίες, ακόμη και στις βιοτεχνίες. Με τον τρόπο αυτό προκλήθηκε ένα οικονομικό θαύμα και όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Ωστόσο, σε επίπεδο εθνικών παθών, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά και έτσι φθάσαμε στην καταστροφή του 1974.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Επιτροπές Ανταγωνισμού είναι πανίσχυρα σώματα, πιο ισχυρά και από τις κυβερνήσεις. Έχουν την ευθύνη να αποτρέπουν φαινόμενα αθέμιτων ανταγωνισμών, με σκοπό την καταδολίευση των καταναλωτών. Επιβάλλουν πρόστιμα πολλών εκατομμυρίων ευρώ, διαχωρίζουν εταιρίες και ακόμη, αλλάζουν πορείες επιχειρηματικών ομίλων. Στην Κύπρο η Επιτροπή Ανταγωνισμού διαχρονικά ποτέ δεν κατάφερε να επιβάλει καθοριστικές ποινές, ενώ η εικόνα την οποία έχουν οι πολίτες, είναι ότι «βασιλεύουν τα μονοπώλια» στην Κύπρο.
Τα τελευταία χρόνια, εφαρμόστηκε επιτέλους και στην Κύπρο το μονοασφαλιστικό ΓεΣΥ, δηλαδή ένα σύστημα με «κομμουνιστικό άρωμα» και χωρίς ουσιαστικό ανταγωνισμό. Αποτέλεσμα είναι, πριν ακόμη τεθεί σε πλήρη εφαρμογή, να αρχίσουν οι γκρίνιες και οι ψίθυροι για ξεπούλημα των δημόσιων νοσοκομείων σε ιδιώτες. Το χειρότερο είναι ότι με την εισαγωγή του ΓεΣΥ, άλλαξε η νοοτροπία των γιατρών και των άλλων εργαζομένων στον χώρο της υγείας. Από λειτουργοί, με αλτρουιστικές πολλές φορές συμπεριφορές, μετατράπηκαν σε απλούς καλοπληρωμένους επαγγελματίες, δεδομένου ότι όλοι πληρώνονται το ίδιο. Με άλλα λόγια «ισοπέδωση». Αποτέλεσμα είναι να «κλείνουν τα μαγαζιά» το απόγευμα, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες, να μην απαντούν στα τηλέφωνα και να παραπέμπουν τους «πελάτες», όχι ασθενείς, στα καταταλαιπωρημένα Τμήματα Πρώτων Βοηθειών. Από την άλλη τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια «διώχνουν» τα δύσκολα περιστατικά στα δημόσια νοσοκομεία και γίνεται το έλα να δεις.
Στο τέλος της ημέρας, με τόσα χρήματα τα οποία δαπανούν οι πολίτες στο ΓεΣΥ, θα μπορούσαν να αγοράσουν τις καλύτερες ιδιωτικές ασφάλειες και να τυγχάνουν περίθαλψης στα καλύτερα νοσοκομεία του κόσμου, όπως είχαν πριν από μερικά χρόνια εργαζόμενοι σε ημικρατικούς οργανισμούς και τράπεζες. Το πρόβλημα είναι οι ηλικίες 70 και άνω, που δεν τις δέχονται οι ασφαλιστικές εταιρίες. Ωστόσο, θα μπορούσε το κράτος, να αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτή την ομάδα. Με τη μονοπωλιακή πορεία του ΓεΣΥ, σύντομα θα οδηγηθεί σε κακοτράχαλα μονοπάτια, όπως τις Κυπριακές Αερογραμμές και τον Συνεργατισμό.
Τις τελευταίες μέρες ζούμε ακόμη μία ιστορία «τρέλας», αυτή τη φορά, με κοινοβουλευτική και συντεχνιακή βούλα. Οι δάσκαλοι και οι νηπιαγωγοί επιμένουν ότι πρέπει να λειτουργούν μόνο δημόσια ή κοινοτικά νηπιαγωγεία και να απαγορευτεί η φοίτηση των παιδιών της προδημοτικής εκπαίδευσης σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία. Τα «κουπόνια» του υπουργού Παιδείας Πρόδρομου Προδρόμου μπορεί να μην ήταν και η καλύτερη επιλογή, αλλά και ο φόβος μήπως επεκταθούν τα «κουπόνια» στα Δημοτικά και τα Γυμνάσια, είναι και πάλι ένα δυσνόητο επιχείρημα.
Δύσκολα μπορεί να κατανοηθεί και η επιμονή για κατάργηση του θεσμού των τετραμήνων, δηλαδή της εξέτασης των μαθητών με κοινά διαγωνίσματα, τα οποία θα ετοιμάζει το υπουργείο Παιδείας και όχι ο εκάστοτε καθηγητής. Όλα αυτά συνέβησαν γιατί τα απολυτήρια του Λυκείου δεν γίνονται πλέον δεκτά από σοβαρά Πανεπιστήμια. Άραγε πώς θα αντεπεξέλθουν τα παιδιά, όταν αύριο βγουν στην κοινωνία και θα έχουν να ανταγωνιστούν χιλιάδες άλλους νέους; Το «μέσο» και ο «μπάρμπας στην Κορώνη» ελέω ευρωπαϊκών κανονισμών, ουσιαστικά τίθενται πλέον στο περιθώριο. Αποτελεί «μονόδρομο» η αριστεία στην Παιδεία και την Υγεία, όσο πόλεμο ελέω μικροσυμφερόντων και αν δέχονται οι δύο βασικοί πυλώνες της κοινωνίας.
