Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η ύπαιθρος κρύβει πολλά ωραία μυστικά, και όταν αυτά με τρόπο έξυπνο και δημιουργικό αποκαλύπτονται, μαθαίνει κανείς ότι και τα χωριά μας έχουν αρκετά πράγματα για να μαγέψουν όσους και όσες θελήσουν να εκδράμουν σε αυτά. Αυτό φάνηκε και από το 6ο Φεστιβάλ Αγροτικού Πολιτισμού, που διοργανώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο 10 και 11 Σεπτεμβρίου στα Λεύκαρα, από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών. Δεκάδες περίπτερα με παραδοσιακά προϊόντα από όλη την Κύπρο, πλούσιο πρόγραμμα και πάνω από όλα ευγένεια από τους ανθρώπους στα περίπτερα και στα καταστήματα του χωριού.
Υπήρχαν και αρκετές ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στην κεντρική πλατεία του χωριού, που ψυχαγωγούσαν τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες του χωριού, αλλά και τους κατοίκους του.
Επισκέφθηκα και το Τοπικό Εθνολογικό Μουσείο Παραδοσιακής Κεντητικής και Αργυροχοΐας στα Λεύκαρα και πραγματικά έφυγα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Περιποιημένο και πλούσιο σε εκθέματα, η δε ευγενέστατη λειτουργός στην είσοδο του Μουσείου έκανε την επίσκεψη ακόμη πιο όμορφη. Περπάτησα στα πεντακάθαρα σοκάκια του χωριού και θαύμασα την αποκατάσταση πολλών παραδοσιακών κτηρίων και ειλικρινά δεν χόρταινες να βρίσκεις γωνιές πολύχρωμες από λουλούδια που ήθελες να φωτογραφίσεις. Εν ολίγοις το φεστιβάλ αυτό όχι μόνο έδωσε ζωή στο χωριό, αλλά και έδειξε το μεράκι πολλών μικροπαραγωγών, οι οποίοι αγωνίζονται δραστηριοποιούμενοι σε μικρά άλλα χωριά, που ψάχνονται για να παράγουν καλά προϊόντα.
Μπορεί αυτό το φεστιβάλ να αναβαθμιστεί; Θεωρώ πως ναι. Μπορεί να γίνει ακόμη καλύτερο, αν υπάρξει ένας πιο συστηματικός συντονισμός, αν πέσουν και άλλες ιδέες στο τραπέζι και καταλάβουμε όλοι και όλες ότι τα χωριά σε έναν τόπο όπως η Κύπρος είναι θησαυροφυλάκια.
Καλό θα είναι λοιπόν τα αρμόδια υπουργεία (Εσωτερικών, Γεωργίας) και υφυπουργεία (Πολιτισμού και Τουρισμού) και όλοι οι εποπτευόμενοι φορείς τους να αντιληφθούν τις δυνατότητες της υπαίθρου και μέσα από αειφόρες μορφές ανάπτυξης να εμπεδώσουν σε όλους μας πόσο σημαντικό είναι να στηρίζονται αυτές οι περιοχές. Πρέπει να διαφυλαχθούν ως κόρη οφθαλμού από την κεντρική κυβέρνηση, να αναπτυχθούν τόσο όσο τους επιτρέπει το μέγεθός τους, μακριά από κατασκευαστικούς μεγαλοϊδεατισμούς και όνειρα υπερκέρδους, κάτι που ήδη συμβαίνει σε ορισμένες περιοχές, με πρώτη και καλύτερη την περιοχή του Ακάμα.
Σε πάρα πολλές κοινότητες έχουν ανοίξει τη πρωτοβουλία διαφόρων μικρά μουσεία για παράδειγμα, τα οποία κλείνουν τις πόρτες τους λίγο μετά τα εγκαίνια τους, αποκαθίστανται κτήρια ορόσημα και ο περιβάλλων χώρος τους και μετά από λίγο πνίγονται από τη βλάστηση και την εγκατάλειψη. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι πολλές χιλιάδες ευρώ πολλές φορές πάνε στον βρόντο, αφού δεν έχει υπάρξει εξ αρχής κεντρικός και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και εξαρτάται από το εκάστοτε Κοινοτικό Συμβούλιο και ενεργούς κατοίκους αν κάτι θα προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω ή αν θα βαλτώσει ένα έργο.
Αν θέλουμε λοιπόν να δούμε τις κοινότητες της υπαίθρου μας να παίρνουν ξανά ζωή, θα πρέπει πρωτίστως το κράτος να δώσει κίνητρα, να ενισχύσει τις προσπάθειες συλλογικοτήτων και ομάδων να λειτουργούν απρόσκοπτα και φυσικά σε εμάς τους κατοίκους των πόλεων ότι αξίζει μία επίσκεψή μας σε αυτά τα μέρη καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ήδη τα καλοκαιρινά φεστιβάλ, Φέγγαρος, Windcraft, Animafest, Ξαρκής, Αντίσκηνο, Afrobanana έχουν βάλει στον χάρτη των εξορμήσεών μας πολλά χωριά για το καλοκαίρι, ίσως θα μπορούσε να γίνει κάτι και τον χειμώνα, που στην Κύπρο δεν είναι ακριβώς χειμώνας.
Είναι σημαντικό, κλείνοντας, να ξέρουν οι κάτοικοι των χωριών μας πως δεν είναι μόνοι τους, τα Κοινοτικά Συμβούλια και οι σύλλογοι νέων των χωριών πως δεν θα χρειαστεί να παλεύουν με το τέρας της γραφειοκρατίας για να επιτύχουν κάτι για το χωριό τους. Και εδώ είναι που χρειάζεται όραμα, σχεδιασμός, πρόγραμμα και μεράκι, ώστε να μη χτίζουμε και μετά από λίγο να καθαρίζουμε τα συντρίμμια όσων χτίστηκαν για να ξαναχτίσουμε. Δεν πρέπει να μένουμε σε φολκλόρ αντιλήψεις για την ύπαιθρο, ούτε σε άκριτους παρελθοντολογισμούς... ούτε θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους κατοίκους των χωριών ως εξωαστικά περίεργα όντα. Χρειάζεται σχεδιασμός και συνεργασίες, ειλικρίνεια και μεράκι από όλους τους φορείς, και φυσικά αποτίμηση και απολογισμός, ώστε κάθε επόμενη διοργάνωση να είναι καλύτερη από την προηγούμενη.
Στα χωριά μας και ο πολιτισμός τους στα Κατεχόμενα μπορεί να έχουν χαθεί ή να κινδυνεύουν κάθε μέρα και περισσότερα να χαθούν διά παντός, ας μην επιτρέψουμε να γίνει το ίδιο και με εκείνα στις ελεύθερες περιοχές.
