Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πάει και το 2024, πέρασε ακόμη ένας χρόνος. Δεν ξεκαθάρισα ακόμη τι σπουδαίο έφερε σε πολιτιστικό επίπεδο, έτσι με μία πρώτη ματιά, καλά πήγαμε, ήταν και τα 50 χρόνια από το πραξικόπημα και την εισβολή, κινήθηκαν τα πράγματα. Γενικώς όμως τα κυρίαρχα θέματα ήταν τα θεατρικά πράγματα, και οι χορηγίες του Σχεδίου Θυμέλη, ποιοι έλαβαν και ποιοι όχι χρήματα, ποια θέατρα ιστορικά ή μη κλείνουν ή όχι, το καθεστώς του Καλλιτέχνη, που βρίσκεται υπό νομική επεξεργασία ακόμη, τα λογοτεχνικά βραβεία που δεν δόθηκαν, η Κυπριακή Βιβλιοθήκη που μελετάται, η Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, που δεν έχουμε ακόμη, και το κτήριο της ΣΠΕΛ χρησιμοποιείται ως χώρος ποικίλων εκδηλώσεων, η απουσία καλλιτεχνικού διευθυντή του ΘΟΚ, με τον κατάλληλο να αναζητείται, αφού φυσικά λυθούν οι νομικές εκκρεμότητες που απαιτούνται για την προκήρυξη της θέσης, και η απουσία κυπριακού σχήματος στο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος. Εννοείται πως και τα διάφορα φεστιβάλ και το καταργηθέντα Κύπρια μπήκαν για τον ένα ή τον άλλο λόγο στο κάδρο, κυρίως για ζητήματα χρηματοδότησης.
Τα παραπάνω είναι λίγο πολύ όσα πολιτιστικά μάς απασχόλησαν τον χρόνο που πέρασε, και μάλλον θα συνεχίσουν να μας απασχολούν και τον επόμενο χρόνο, συν οι πόλεις που διεκδικούν το χρίσμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2030. Σίγουρα υπάρχουν και άλλα, μικρότερης σημασίας, τα οποία κρύβονται πίσω από τα μεγάλα, τα παραπάνω δηλαδή.
Για αυτά τα παραπάνω, τα οποία είναι και μεγάλα και σημαντικά, δυστυχώς δεν είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα καταλήξουμε κάπου το 2025. Η απαισιοδοξία μου πηγάζει από την «έγνοια» που έχουμε όλοι μας για τα πολύ μεγάλα και σπουδαία, που δεν αγγίζουν σχεδόν ποτέ την ουσία των προβλημάτων. Αρκούμαστε πολλές φορές σε μεγάλα λόγια, σε βαρύγδουπες δηλώσεις και καταρτισμό βαρυσήμαντων καλλιτεχνικών προγραμμάτων που στο τέλος εξυπηρετούν την εικόνα και όχι τον πυρήνα αυτού που όντως είναι αναγκαίο.
Πάντα βέβαια υπάρχει η ελπίδα ότι τα πράγματα θα είναι διαφορετικά το νέο έτος, ας το δεχθώ λοιπόν κι εγώ πως το 2025 θα τεθούν οι βάσεις για να αποκτήσει το πολιτιστικό τοπίο της χώρας ένα συγκροτημένο και μακροπρόθεσμο πολιτιστικό σχεδιασμό. Έναν σχεδιασμό που θα μπορεί να γεννήσει νέα πράγματα, που θα εμπνεύσει τους δημιουργούς να δώσουν νέα πράγματα. Σχεδιασμοί που θα έχουν στο επίκεντρό τους την ιδέα και όχι τον άνθρωπο που την υλοποιεί.
Ελπίζω πως όσα παραπάνω σημείωσα ως μείζονα για τη χρονιά που πέρασε θα αντιμετωπιστούν θεσμικά ως δομικές αδυναμίες, θα ιδωθούν από τα πολιτιστικά υποκείμενα (δημιουργούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους) ως ευκαιρία για διάνοιξη νέων δρόμων και εξέλιξη υπαρχουσών ιδεών. Να βάλουμε όλοι κάτω τους εγωισμούς μας και τις μωροφιλοδοξίες μας (όσο το επιτρέπει βέβαια η ατελής ανθρώπινη φύση) και να δούμε πώς θα βοηθήσουμε τον πολιτισμό της χώρας, που δεν είναι μόνο τα θέατρα, ο χορός, οι συναυλίες και οι εκθέσεις, αλλά είναι αυτό που θέλουμε να φτιάξουμε και να είναι νέο, ώστε και τα θέατρα, και οι παραστάσεις χορού και οι συναυλίες και οι εκθέσεις να έχουν να πουν κάτι καινούργιο, να διαχυθούν οριζόντια στην κοινωνία και έτσι να δημιουργείται μια μαγιά που χρόνο με τον χρόνο θα δίνει νέα πράγματα. Για παράδειγμα, το 2024 ως επετειακό έτος τελειώνει και θα είχε ενδιαφέρον λοιπόν να γινόταν μία ανασκόπηση για το τι έδωσε σε πολιτιστικό επίπεδο. Αν και πώς επηρέασε το πολιτιστικό τοπίο της χώρας. Έφερε νέα πράγματα ή ανακυκλώθηκαν οι ίδιες ιδέες; Οι θεσμοί και οι φορείς πώς μετουσίωσαν καλλιτεχνικά τα ιστορικά γεγονότα του πραξικοπήματος και της εισβολής; Της προσφυγιάς και της διαίρεσης του τόπου; Ασχοληθήκαμε ή όχι, πολύ ή λίγο; Θα είχε ενδιαφέρον ως μελέτη περίπτωσης για να δούμε αν γεννιούνται νέες ιδέες με αφορμή παλαιά γεγονότα.
Είναι νομίζω καλό να θυμόμαστε πως και η ταχινόπιτα και ο τροχός έχουν ήδη ανακαλυφθεί και έχουν μάλιστα μετεξελιχθεί, και πως χρειαζόμαστε νέες ιδέες, νέες καλλιτεχνικές εμπειρίες, έχοντας πάντα υπόψη μας ότι ο ήλιος θα συνεχίσει να ανατέλλει από την Ανατολή και να δύει από τη Δύση, αλλά μπορούμε στο ενδιάμεσο, από το ξύπνημα της μέρας έως ότου πέσει το φως του ήλιου να έχουμε πει πως κάτι ωραίο και φρέσκο φτιάξαμε σήμερα.
Χρόνια πολλά και καλή χρονιά.
