Του Σταύρου Χριστοδούλου
Μας μεγάλωσαν φουσκώνοντάς μας τα μυαλά ότι είμαστε ο ομφαλός της γης. Το παραμύθι ξεκίνησε με τον Μακάριο και το ειδικό εκτόπισμά του στις χώρες της Κοινοπολιτείας. Ένας ισχυρισμός που είχε βεβαίως ψήγματα αλήθειας, αλλά αν τον εξετάσουμε σήμερα, με την ψυχραιμία που διασφαλίζει η απόσταση του χρόνου, θα συμφωνήσουμε μάλλον ότι όσο αξιόλογη προσωπικότητα κι αν ήταν ο Αρχιεπίσκοπος δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους παίχτες της διεθνούς σκακιέρας.
Το αφήγημα πάντως βόλευε, ιδιαιτέρως μετά την καταστροφή του 1974. Αρκεί να θυμηθούμε την επιτομή της πολιτικής μετριότητας που ακούει στο όνομα Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος είχε αν μη τι άλλο τη σεμνότητα να μην παρουσιάζει τον εαυτό του ως ηγέτη παγκόσμιας εμβέλειας. Αν και επένδυσε και αυτός, με θέρμη μάλιστα, στο «θεώρημα» της βαρύτητας του Κυπριακού εκτός συνόρων.
Κάπως έτσι μπήκαμε στην τροχιά των προσπαθειών επίλυσης του προβλήματος, με τους ενοίκους στον Λόφο να αλλάζουν καθώς το Κυπριακό παρέμενε πεισματικά κολλημένο στην «κρίσιμη καμπή». Κι όσο ο χρόνος ροκάνιζε τις αντιστάσεις και τη συλλογική μνήμη, τόσο οι επαγγελματίες της πολιτικής τροφοδοτούσαν τον μύθο πως παρά τα δυσοίωνα σημάδια δεν είμαστε έθνος ανάδελφο. Ποιος δεν θυμάται εξάλλου το «ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα»; Αυτή η καραμέλα δεν είναι μόνο ότι ανάστησε γενιές και γενιές, έκτισε και πολλές πολιτικές καριέρες.
Απλή, αγνή, απορία: Έπειτα από τόση διεθνοποίηση και τόση έγνοια για μας στο εξωτερικό, πώς φτάσαμε αλήθεια στο σημείο να μιλά ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στην άδεια ολομέλεια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών; Αυτή η μίζερη εικόνα, ο Αναστασιάδης να αγορεύει με πάθος μπροστά σε άδειες καρέκλες, ισοδυναμεί με πολυσέλιδες αναλύσεις για την αποτυχία του Κυπριακού. Αποτυχία όχι να επιλυθεί, αλλά να κρατήσει τουλάχιστο ζωντανό το ενδιαφέρον αυτών που αποφασίζουν για τις τύχες του κόσμου.
Μας βαρέθηκαν. Αλλά βαρεθήκαμε και εμείς τους εαυτούς μας. Η γενιά του Αναστασιάδη στέκεται αμήχανη στην εξέδρα της Ιστορίας και από κάτω το μέγα πλήθος τους έχει γυρισμένη την πλάτη. Αναφέρομαι επίτηδες στη γενιά που ίδρυσε το κράτος του ’60, γιατί η αποτυχία τους βαραίνει συλλογικά.
Έχουμε πρόβλημα, κύριε πρόεδρε. Κάποιος ας τολμήσει, κατά προτίμηση όταν τελειώσει η σιέστα, να του αποκαλύψει το χειρότερα κρυμμένο μυστικό μας: Στην οθόνη ξεκίνησαν να πέφτουν οι τίτλοι τέλους και στην αίθουσα δεν υπάρχει ψυχή.
Καθώς έβλεπα εκείνο το αποκαρδιωτικό πλάνο της απόλυτης πολιτικής μοναξιάς σκεφτόμουν διαρκώς τους στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου: «Κοιτάς απ’ το παράθυρο, βλέπεις το λιώσιμο των πάγων, έρχονται οι μέρες του φωτός, είσαι κιόλας τριάντα, στ’ ανοιχτά των καιρών». Φωτίζοντας όλ’ αυτά τα παιδιά των συν πλην 30 που συνωστίζονται στον προθάλαμο της ζωής μήπως συμβεί επιτέλους κάτι και ξεκολλήσουν από την αναμονή. «Κοιτάς κάτω το δρόμο σου, είναι η κίνηση της πόλης, κόσμος γυρίζει βιαστικός, είσαι μόλις τριάντα και εντελώς καθαρός». Τα λόγια κραυγάζουν. Και πόσο δίκιο έχουν! Το επιβεβαίωσα προχθές, σε ένα σπίτι φίλων, όπου ο γιος τους μίλαγε με πολύ θυμό. Έλεγε «εσείς» και εννοούσε τους γονείς του, τους δασκάλους του, τους πολιτικούς – όλους εμάς που κάποτε υπήρξαμε επίσης νέοι και θυμωμένοι αλλά τώρα πια έχουμε καταλάβει τις θέσεις της κάθε λογής εξουσίας.
Από εκείνο το βράδυ λοιπόν, σκέφτομαι πως ο Αναστασιάδης δεν μίλησε μόνο μπροστά στα άδεια έδρανα του «διεθνούς παράγοντα» που μας βαρέθηκε και την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια. Οι άδειες καρέκλες εκτείνονται και έξω από εκείνη την αίθουσα, είναι παντού, είναι γύρω μας, είναι ο ζωτικός χώρος που καταλαμβάνουν τα θυμωμένα παιδιά τα οποία πιστεύουν πως τους αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό που ζουν.
«Μια εποχή τελειώνει» λέει το τραγούδι και πολύ θα ήθελα να κρατηθώ από αυτή την αισιοδοξία. Γιατί τώρα πια που διαλύθηκαν οι ψευδαισθήσεις και γνωρίζουμε πως δεν είμαστε ο ομφαλός της γης, αλλά μια κουτσουλιά στην Ανατολική Μεσόγειο, ας σπρώξουμε όλοι μαζί για να κυλήσει ο τροχός της Ιστορίας. Ένα νέο πρόσωπο -«εντελώς καθαρό»- να γυρίσει σελίδα επιτέλους στον τόπο.
