Του Πάρη Δημητριάδη
Συμπαθής συνάδελφος στο γραφείο μού μιλούσε τις προάλλες για την προώθηση της λεγόμενης «woke ατζέντας», η οποία εξυπηρετεί με δόλιο, όπως μου περιέγραφε, τρόπο «τα οικονομικά συμφέροντα πανίσχυρων πολυεθνικών».
Παρόμοιους ισχυρισμούς για την woke συνωμοσία που «μας οδηγεί στο άλλο άκρο» χωρίς όμως αυτή τη φορά αναφορά σε… οικονομικές δολοπλοκίες, προέβαλλε πριν από λίγο καιρό σε μεταξύ μας συζήτηση και συγγενικό μου πρόσωπο, το οποίο βρίσκεται στην ίδια, περίπου, ηλικία με τον συνάδελφο. Νεαρή, να σημειωθεί, ηλικία, αφού κι οι δύο αυτοί άνθρωποι είναι γύρω στα, συν πλην, τριάντα ετών. Στις ΗΠΑ, μου «εξηγούσε» το συγγενικό πρόσωπο, μικρά ανήλικα παιδιά «αναγκάζονται να αλλάξουν φύλο παρά τη θέλησή τους, επειδή έχουμε φτάσει στο σημείο όπου το να έχεις ρευστότητα φύλου ή να είσαι τρανς επιβάλλεται με το ζόρι».
Στην κοινή ερώτηση, σε μορφή, εύλογης, θεωρώ, απορίας που έκανα και στους δύο για την πηγή πληροφόρησης τους αναφορικά με τη νέα, ζοφερή αυτή πραγματικότητα που, όπως μου έλεγαν, διαμορφώνεται παγκοσμίως και εξαπλώνεται σαν καρκίνωμα παντού γύρω μας, κοινή ήταν κι η απάντηση που έλαβα: «To διάβασα στο ίντερνετ».
«Πού» ακριβώς στο ίντερνετ το είχαν διαβάσει, που ήταν η διευκρινιστική ερώτηση που αναπόφευκτα αισθάνθηκα την ανάγκη να προσθέσω, δεν θυμόντουσαν να μου πουν. Εν μέρει δεν τους αδικώ, καθώς γνωρίζω και βιωματικά πως οι αστραπιαίες ταχύτητες του scrolling στο οποίο καθημερινά επιδιδόμαστε σχεδόν όλες και όλοι μας πλέον, επιδρούν αναμφίβολα αρνητικά στα εγκεφαλικά μας κύτταρα, σε ο,τι αφορά στην ποιότητα της μνήμης μας καθώς και στην αποθήκευση των πληροφοριών που καταναλώνουμε. Ανόητες, στην πλειοψηφία τους πληροφορίες, που καταναλώνουμε σε πολύ μεγαλύτερο όγκο από ότι αντέχουμε, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας.
Η αναξιόπιστη, ατεκμηρίωτη και ασόβαρη πληροφορία που διαχέεται ανεξέλεγκτα μέσω των σόσιαλ δεν είναι ωστόσο πρόσφατο φαινόμενο, ούτε φυσικά αφορά μόνο στην trending συνωμοσία για την woke ατζέντα που κάνει γκελ αυτή την περίοδο και όπως αρκετές άλλες αντίστοιχες «θεωρίες» βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε κοινό με alt-right ευαλωτότητα. Αντιθέτως! Η λειψή και εσφαλμένη πληροφόρηση έχει γίνει εδώ και αρκετά χρόνια ο κανόνας στην εποχή της μαύρης οθόνης και όσο κι αν ισχύει ότι οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης ορισμένες φορές εκδημοκρατικοποιούν την πληροφορία, όσο κι αν επίσης ισχύει ότι εσκεμμένη, προπαγανδιστική ή απλώς επιπόλαια παραπληροφόρηση, υπήρχε πολύ πριν το ιντερνετ, είναι ξεκάθαρο πως το πρόβλημα τα τελευταία χρόνια έχει μεγεθυνθεί και έχει οξυνθεί, χωρίς προηγούμενο.
Με δεδομένη συνεπώς την ευρύτητα, τη μαζικότητα αλλά και την εδραίωση του βαθιά αρρωστημένου αυτού φαινομένου, δικαιολογίες για την αποφασιστική επιτέλους αντιμετώπισή του από θεσμούς και πολιτείες που θέλουν να λογιούνται στοιχειωδώς σοβαρές, δεν χωρούν.
Μια καλή και χαριτωμένη αρχή θα μπορούσε να γίνει από τα δημοτικά μας σχολεία. Πέρα από το «Πάτερ ημών» και το «Δι’ ευχών των Αγίων», για παράδειγμα, που εξακολουθεί να διδάσκεται στα πεντάχρονα και στα εξάχρονα των δημοσίων νηπιαγωγείων και σχολείων μας -αψηφώντας κατάφωρα κάθε έννοια εκκοσμίκευσης αλλά ας μην πάμε καν εκεί, όχι τώρα- θα μπορούσε να εισαχθεί κι ένα μάθημα μιντιακού γραμματισμού. Ειδικοί υπάρχουν, βιβλιογραφία επίσης υπάρχει, άφθονη κιόλας και με ελάχιστη πολιτική βούληση η διδακτέα ύλη μπορεί να καταρτιστεί.
Υπάρχει κάτι σημαντικότερο από το να θωρακιστούν αποτελεσματικά τα παιδιά απέναντι στις μεγαλύτερες προκλήσεις των ημερών; Ίσως παρουσιάζει ενδιαφέρον, σε αυτό το σημείο, να επισημανθεί ότι, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ και τον Καναδά, είδηση που δημοσιεύθηκε στην «Κ» οι πιο επιρρεπείς σε διαδικτυακές απάτες είναι οι γενιές που μεγάλωσαν με τα κινητά στο χέρι, και όχι οι boomers που ευλόγως θα σκεφτόταν κανείς ότι θα ήταν πιο ευάλωτοι λόγω μη εξοικείωσης με τις νέες τεχνολογίες.
Όχι πως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι δεν χρειάζονται κι αυτοί τεράστια βοήθεια σε ζητήματα μιντιακού γραμματισμού. Όλες και όλοι χρειαζόμαστε, ασχέτως ηλικίας, ασχέτως προέλευσης και ασχέτως μορφωτικού υποβάθρου. Ένα είναι σίγουρο: Ζοφερό είναι το παρόν και το μέλλον μας, όχι με τις υποτιθέμενες ή φερόμενες συνωμοσιολογικές ατζέντες που προωθούνται υποχθόνια αλλά όσο εκφράσεις τύπου «το είδα κάπου στο ίντερνετ» ή «το διάβασα κάπου στο ίντερνετ» περνούν και δεν ακουμπούν.
