Του Παναγιώτη Καπαρή
Πάθος απύθμενο, φολκλόρ και κακή συνήθεια, κατάντησε το πένθος για τους νεκρούς και τους αγνοούμενους του 1974. Ψυχίατροι και ψυχολόγοι, επιμένουν ότι σχεδόν πέντε δεκαετίες μετά και ακόμη υπάρχουν άνθρωποι και κυρίως γυναίκες, που δεν μπόρεσαν να περάσουν τα στάδια του πένθους και να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Βασανίζονται από σωματικές και ψυχολογικές ασθένειες, πολεμούν με τον εαυτό τους και τους γύρω τους, αναζητούν ακόμη απαντήσεις για τους αγνοούμενους και αρνούνται να πιστέψουν ότι βρίσκονται στη «μακαρία ζωή». Τα στάδια του πένθους, για άλλους είναι τρία και για άλλους πέντε και ορίζονται βασικά, σε πρώτο επίπεδο στην άρνηση αποδοχής του τραγικού γεγονότος, σε δεύτερο επίπεδο στον θυμό για το γεγονός και σε τρίτο επίπεδο στην αποδοχή και τη λύτρωση. Το σημαντικό είναι αυτά τα στάδια να διέρχονται γρήγορα και χωρίς να αφήνουν ανεξίτηλες πληγές, γιατί οι ψυχοσωματικές συνέπειες είναι τραγικές.
Με σύνθημα το αμφιλεγόμενο «Δεν Ξεχνώ» στήθηκε μια «βιομηχανία» πόνου, θλίψη, ατέλειωτων ψεμάτων και διλημμάτων. Οι δακρύβρεχτες εκδηλώσεις μνήμης και οι ατέλειωτες συνομιλίες για το Κυπριακό, αποτελούν το καλύτερο άλλοθι, για «πάσαν νόσον και πάσαν μαλακία» η οποία ταλαιπωρεί το παραδείσιο νησί της Κύπρου. Παλαιότερα είχαμε τις εκδηλώσεις στα οδοφράγματα, είχαμε τους γοερούς θρήνους, στους τάφους των νεκρών, είτε στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, είτε στα άλλα κοιμητήρια.
Ο χρόνος πέρασε, οι περισσότερες μανάδες συνάντησαν τα παιδιά τους, στον άλλο κόσμο και πλέον στα κοιμητήρια, παρακολουθούμε τις τυποποιημένες εκδηλώσεις, με τα τρισάγια, τις καταθέσεις στεφάνων και τις ανούσιες συναισθηματικές δηλώσεις. Όλες αυτές τις δεκαετίες, υπήρξαν και άλλα πολλά σημαντικά γεγονότα, τα οποία ευτυχώς δεν μπόρεσαν να δεχθούν τα φώτα της δημοσιότητας. Ταπεινοί δεσποτάδες, άγνωστοι παπάδες, ακόμη και πολλοί θεοφοβούμενοι άνθρωποι, τράβηξαν από το χείλους του γκρεμού πολλούς γονιούς, πολλές συζύγους, πολλά αδέλφια, ακόμη και πολλές αρραβωνιαστικιές, αγνοουμένων και πεσόντων. Βοήθησαν τους χαροκαμένους ανθρώπους, να αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει θάνατος, μετά την Ανάσταση του Χριστού και ότι η μετάβαση από την προσωρινή στην αιώνια ζωή, είναι όπως την μετάβαση με αεροπλάνο, από μια χώρα σε άλλη.
Μόνο που αυτό το ταξίδι, διαρκεί κλάσματα δευτερολέπτου και στην άλλη διάσταση δεν υπάρχει ούτε πόνος, ούτε θλίψη, ούτε πάθη, ούτε και γκρίνια. Με απλά λόγια, τα οποία ωστόσο έβγαιναν από αγιασμένα στόματα, πολλοί απελπισμένοι άνθρωποι, μπόρεσαν και πάτησαν στα πόδια τους, μπόρεσαν να αποδεχθούν τα γεγονότα και τελικά να λυτρωθούν από τον πόνο της απώλειας αγαπημένων τους προσώπων.
Καλό είναι θεσμικά, η Πολιτεία και η Εκκλησία να προβληματιστούν και να αντιμετωπίσουν με διαφορετική ματιά τις εκδηλώσεις μνήμης. Το γεγονός ότι σήμερα στο μοναδικό στρατιωτικό κοιμητήριο της Κύπρου, στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, στους τάφους των περισσότερων ηρώων, τοποθετούν λουλούδια, μόνο παιδιά και όχι συγγενείς, λέει από μόνο του, πάρα πολλά. Είναι καλό να ανεγερθεί μια εκκλησία, στην οποία να μνημονεύονται με θείες λειτουργίες, ίσως και με αγρυπνίες, οι κεκοιμημένοι ήρωες και αλλά και τα θύματα του πολέμου. Όλοι άνθρωποι είναι και όλοι έχουν την ανάγκη μιας προσευχής. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν εκκλησίες σε στρατιωτικά νεκροταφεία, ενώ σε ορισμένες χώρες, σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, στις εκκλησίες επιτελούνται και πολλά θαύματα.
Μια άλλη τραγική διάσταση του συνεχιζόμενου δράματος, ακούει στο όνομα της πανάκριβης διαδικασίας ανεύρεσης των οστών των αγνοουμένων, ώστε να τελεστούν οι κηδείες τους. Η συμφωνία μεταξύ των δύο κοινοτήτων λέει ότι δεν εξετάζονται τα αίτια θανάτου, ούτε ακολουθούν δίκες και καταδίκες. Άρα γιατί χρειάζεται να βρεθούν τα οστά για να τελεστούν κηδείες.
Γιατί χρειάζεται να υποβληθούν οι συγγενείς των κεκοιμημένων σε μια νέα διαδικασία πένθους, με την τέλεση της εξοδίου ακολουθίας και όλα όσα συμβαίνουν με τις δακρύβρεχτες και «τρομακτικές» σε πολλές περιπτώσεις ομιλίες. Υπάρχουν και οι πιο τραγικές πτυχές, με ανθρώπους οι οποίοι αρνούνται να παραλάβουν τα οστά των συγγενών τους, γιατί είναι πολύ λίγα, είναι ένα μόνο οστό. Άραγε τι σημασία έχει ο αριθμός των οστών, όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε άλλη διάσταση.
Οι κηδείες τελούνται για να βρουν παρηγοριά οι ζωντανοί και να αναπαυθούν οι κεκοιμημένοι και όχι για να γίνονται τελετές. Η αληθινή παρηγοριά βρίσκεται στις προσευχές στις δεήσεις και κυρίως στη λύτρωση, η οποία έρχεται εξ ουρανού.
Τα άλλα όλα, είναι περιττά λόγια και κουβέντες, που διαρκούν μερικά λεπτά. Η πραγματική ουσία βρίσκεται στην αιωνιότητα, στον παράδεισο, ο οποίος ξεκινά από αυτή τη ζωή και συνεχίζεται στην άλλη, την αληθινή ζωή.
