Του Παναγιώτη Καπαρή
«Έτσι κελέ, έτσι ξουράφι θέλει»… τα ίδια εγκληματικά λάθη, οι ίδιες κουτοπονηριές, τα ίδια σκάνδαλα, οι ίδιοι άγνωστοι εγκληματίες οι οποίοι για λίγα ακόμη «ευρουλάκια» πατούν επί πτωμάτων για να κάνουν δήθεν τους ευυπόληπτους «τζέντλεμαν». Το 2005 το αεροσκάφος της ιδιωτικής εταιρείας «ΗΛΙΟΣ», της εταιρείας με γνωστούς-άγνωστους μετόχους και γνωστούς-άγνωστους διευθυντές, της εταιρίας η οποία θα αντικαθιστούσε τάχα τις προβληματικές Κυπριακές Αερογραμμές, κατέπεσε στο Γραμματικό, παρασύροντας στον θάνατο 121 άτομα και μαζί την πλάνη των «τέλειων» ιδιωτικών επιχειρήσεων. Οι ευθύνες τότε έπεσαν ουσιαστικά μόνο στους νεκρούς πιλότους και οι υπόλοιποι ξεχάστηκαν. Τα δικαστήρια επιδίκασαν αποζημιώσεις και η ιστορία τάχα έληξε, αφήνοντας όμως πίσω τις χιλιάδες άγνωστους νεκρούς και ψυχασθενείς, οι οποίοι δεν άντεξαν τον πόνο της απώλειας των αγαπημένων τους προσώπων. Οι καταγγελίες της εποχής, όπως καταγράφηκαν σε χιλιάδες ρεπορτάζ, μιλούσαν για προβληματικό αεροσκάφος, για προβληματικές επιλογές εργαζομένων, για προβληματική διοίκηση, για προβληματικές σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και για προβληματικές συνθήκες εργασίας. Τα χρόνια πέρασαν, κανείς δεν τιμωρήθηκε εκτός από τα θύματα, οι κυβερνήσεις άλλαξαν, αλλά η νοοτροπία της αρπαχτής, παραμένει νοοτροπία της αρπαχτής. Έμειναν μόνο οι υπομονετικοί να παρακολουθούν την τιμωρία, διά της θείας δίκης, των τότε πρωταγωνιστών.
Στην Ελλάδα βιώνουμε αυτές τις μέρες μια ανάλογη τραγωδία, με πρωταγωνιστές και πάλι ιδιωτικές εταιρίες, «ευνοούμενες» από το κράτος. Τα ρεπορτάζ αναφέρουν ότι το 2017 επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, πώλησαν αντί 45 εκατομμυρίων ευρώ την κρατική ΤΡΑΙΝΟΣΕ, στην εταιρία Ferrovie dello Stato Italiane Group, πριμοδοτώντας τη μάλιστα με 250 εκατ. ευρώ. Η σύμβαση επικυρώθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2022. Η ιταλική εταιρεία εξασφάλισε και 750 εκατομμύρια ευρώ για 15 χρόνια, για να εκτελεί τάχα την «άγονη γραμμή Αθήνας - Θεσσαλονίκης». Τα ρεπορτάζ των ημερών, από φοβισμένους υπαλλήλους, οι οποίοι άνοιξαν τα στόματά τους, μιλούν για άγρια εκμετάλλευση εργαζομένων, για ανάθεση υπεύθυνων θέσεων σε άπειρα και κακοπληρωμένα άτομα, για συστήματα ασφαλείας τα οποία δεν λειτουργούσαν και για ένα σωρό άλλες παρανομίες ή καλύτερα «τρέλες». Πίσω από όλα αυτά, υπάρχουν πάντα οι «εγκληματικές» σχέσεις μεταξύ του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου. Οι πρώτοι «λάδωναν» και οι δεύτεροι «τυφλώνονταν» κατά το κοινός λεγόμενο. Οι «στόχοι» επιτυγχάνονταν με ψηλά κέρδη και άνοδο των μετοχών και από εκεί και πέρα «γαία πυρί μιχθήτω».
Ευθύνες για την τραγωδία, έχουν και οι φοβισμένοι εργαζόμενοι, οι οποίοι για ένα κομμάτι ψωμί, σιωπούσαν για να περάσουν. Και εδώ υπάρχουν χίλιες δύο δικαιολογίες. Τεράστιες όμως είναι οι ευθύνες των συντεχνιακών, οι οποίοι γνώριζαν και φαίνεται ότι σιωπούσαν και αυτοί, είτε για να μην χαθούν θέσεις εργασίας, είτε για άλλους ταπεινούς λόγους. Είναι τραγικό, την μια μέρα να χάνονται τόσες ψυχές στα συντρίμμια των τραίνων και την επομένη να γίνονται τόσες πολλές καταγγελίες για εγκληματικές παραλήψεις. Το κακό βεβαίως ξεκινά, από την έλλειψη ξεκάθαρων κανόνων για τα προσόντα, τις ικανότητες, αλλά και τους μισθούς των εργαζομένων. Ο «φθηνός» υπάλληλος δεν σημαίνει ότι στο τέλος της ημέρας, είναι και ο πιο «φθηνός». Οι Βορειοευρωπαίοι –κυρίως– δεν είναι βλάκες όταν και για να βιδώσεις μια βίδα, θέλεις πιστοποιητικό και γνώση της γλώσσας της χώρας. Και βεβαίως πληρώνουν ανάλογα με τη δουλειά, στη βάση ξεκάθαρων κριτηρίων. Στις χώρες του νότου –συνήθως– οι καταστάσεις είναι πολύ πιο χαλαρές, με τις κυβερνήσεις να τα κάνουν «πλακάκια» με τους «μεγαλοκαρχαρίες», μέχρι να τους «καταπιούν» και αυτούς.
Οι εξουσίες σε όλο τον κόσμο έχουν βασικά δύο ευθύνες. Να παρέχουν ασφάλεια στους πολίτες, με τον στρατό και την Αστυνομία και να φροντίζουν για τον δίκαιο διαμερισμό του δημόσιου πλούτου. Αυτό γίνεται με ξεκάθαρες νομοθεσίες και με ξεκάθαρους τρόπους εφαρμογής τους. Κατά κανόνα η ανισορροπία και οι αδικίες στην κατανομή του πλούτου, οδηγούν σε ανατροπή της ασφάλειας ενός κράτους. Η γραφειοκρατία είναι η δύναμη κάθε εξουσίας, αλλά και η μεγαλύτερη παγίδα σε κάθε «πονηρό» πολιτευτή. Οι τραγωδίες, ξεκινούν και τελειώνουν, κατά κανόνα από την παραβίαση νομοθεσιών και την απεμπόληση των κανόνων της διοίκησης. Η ιστορία της ασύδοτης δράσης των επιχειρηματιών έχει ως κύριο παράδειγμα το κραχ του 1919 στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, το οποίο κόντεψε να διαλύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τότε εμφανίστηκαν και εφαρμόστηκαν οι θεωρίες του Κέινς, δηλαδή το κράτος παρεμβαίνει και ρυθμίζει την αγορά, με τρόπο απόλυτο. Στην αντίπερα όχθη ήταν η Σοβιετική Ένωση, με τον απόλυτο έλεγχο του κράτους στον χώρο της εργασίας, ο οποίος οδήγησε στο αντίθετο αποτέλεσμα. Πέραν όμως από τους νόμους υπάρχει και η θεία δίκη, η οποία ευτυχώς ποτέ δεν θα παύσει να απονέμει αληθινή δικαιοσύνη.
