Του Παναγιώτη Καπαρή
Μία εικόνα χίλιες λέξεις, μία εικόνα γροθιά στο στομάχι. Κυρία με μπαστούνι, να βρίσκεται κατά γης, μπροστά από ένα «παλούκι» τάχα στάση λεωφορείου, στην Πάφο. Χιλιάδες εικόνες, γροθιά στο στομάχι, αντικρίζει κανείς στους δρόμους της Λευκωσίας και άλλων πόλεων, όπου κυρίως αλλοδαποί εργάτες, άντρες και γυναίκες, αναμένουν μέσα στο λιοπύρι, μέσα στη βροχή, μέσα στη μαύρη νύκτα, το λεωφορείο για να πάνε στο σπίτι τους. Τα τεράστια λεωφορεία πάνε και έρχονται, κατά κανόνα άδεια, χωρίς ποτέ να τηρούν τα ακριβή ωράρια, όπως καταγγέλλουν πολλοί επιβάτες. Και όλα αυτά, μέχρι οι αλλοδαποί να κερδίσουν μερικές εκατοντάδες ευρώ, να «λυτρωθούν» και να αγοράσουν κάποια «παλιο-αυτοκίνητα», ώστε να πηγαίνουν στη δουλειά τους. Κατά τα άλλα οι σατυρικές εκπομπές εδώ και χρόνια κάνουν «χάζι» με το χάλι στις στάσεις και όλοι οι αρμόδιοι υπόσχονται «φούρνους παξιμάδια».
Οι παλαιότεροι θυμούνται τους «καβγάδες», οι οποίοι έγιναν πριν από μερικές δεκαετίες, ανάμεσα σε ιδιωτικές εταιρίες, για το ποιος θα αναλάμβανε να τοποθετήσει στάσεις λεωφορείων, με αντάλλαγμα την τοποθέτηση διαφημιστικών πινακίδων. Τα χρόνια πέρασαν και βρισκόμαστε πάλι στο ίδιο έργο θεατές. Μόνο που αυτή τη φορά, κατά παράδοξο τρόπο, αντί να προσκληθούν ιδιώτες να τοποθετήσουν και να εκμεταλλευτούν τις στάσεις, επιλέγηκε να πληρωθούν από τα δημόσια ταμεία, με 60 εκατ. ευρώ, έστω και αν έχει συνεισφορά η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και πάλι τα ποσά προέρχονται από τις ίδιες τσέπες. Η πλάκα είναι στις αναφορές ή στις διαρροές, ότι οι στάσεις θα είναι «φουτουριστικές», άρα θα είναι μόνο για να τις χαζεύει κάποιος και όχι για να προστατεύεται από τον ήλιο και τη βροχή. Ήδη κάποιες οι οποίες τοποθετήθηκαν στο κέντρο της Λευκωσίας, σίγουρα δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα της Κύπρου. Κατά τα άλλα, οι ιδιώτες εδώ και πολλά χρόνια, εξασφάλισαν μεγάλο μέρος της «δουλειάς» του Δημοσίου, είτε ενοικιάζοντας πανάκριβα κτήρια στο Δημόσιο, είτε αναλαμβάνοντας ρόλους αστυνομικών με τις κάμερες φωτοεπισήμανσης είτε με ένα σωρό άλλες υπηρεσίες.
Η ιστορία με τον «καλό» ιδιωτικό τομέα και το «κακό» Δημόσιο, κάπου μπάζει νερά τα τελευταία χρόνια, ενώ οι υποψίες για συνεργασία των απατεώνων και στους δύο τομείς τείνουν να καταστούν πραγματικότητα, μετά και τις αποφάσεις δικαστηρίων για μίζες. Μεγάλα έργα φαίνεται ότι γίνονται στα «κουτουρού» με παράξενες συμβάσεις και χωρίς να τελειώνουν στην ώρα τους. Σχεδόν όλοι οι ιδιώτες, μετά την ανάληψη των έργων, ξεκινούν και νέες απαιτήσεις. Καλά είναι τόσο δύσκολο να καταγράφονται στα συμβόλαια, όλα τα απαιτούμενα έργα, ή μήπως οι λεπτομέρειες –στις οποίες κρύβεται ο διάβολος– αποτελούν τα μεγάλα «κόλπα» τα οποία πληρώνει, χωρίς να το ξέρει, ο φορολογούμενος πολίτης. Στην Κύπρο, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, υπάρχουν τέσσερα επίπεδα ελέγχου για κάθε δαπάνη του κράτους. Πρώτα ο αρμόδιος διευθυντής, ακολούθως ο εσωτερικός ελεγκτής κάθε υπηρεσίας, έπειτα ο εσωτερικός ελεγκτής του κράτους και τέλος ο γενικός ελεγκτής της Δημοκρατίας. Και όμως τα σκάνδαλα, πολλαπλασιάζονται αντί να μειώνονται.
Στην Αμερική και σε άλλες χώρες, ο έλεγχος γίνεται από ανεξάρτητους ιδιωτικούς οργανισμούς και μάλιστα απροειδοποίητα. Ο έλεγχος δεν είναι μόνο λογιστικός, αλλά προχωρεί και σε αξιολόγηση κερδών και ζημιών. Αν υπάρχει δόλος τότε ξεκινούν οι δικαστικές διαδικασίες. Αν υπάρχει ζημιά ή αν ο στόχος δεν εκπληρώνεται, τότε, είτε ματαιώνεται το έργο, είτε δεν προχωρά σε άλλο επίπεδο. Τις τελευταίες δεκαετίες δαπανήθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, σε σχέδια για την εισαγωγή των λεωφορείων, χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εξαίρεση τα λεωφορεία προς τα αεροδρόμια. Ακόμη για δεκαετίες γίνονται συνήθως παραμονές τοπικών εκλογών, «φαραωνικά» εγκαίνια για ποδηλατοδρόμους, με στόχο να μεταβαίνουν οι πολίτες στη δουλειά τους με ποδήλατο. Αποτέλεσμα μηδέν. Καλά δεν υπάρχει ένα «σοβαρός» άνθρωπος να πει ότι η Κύπρος με τον ήλιο, τις μπόρες, τις ανηφόρες και τις κατηφόρες, δεν έχει καμία σχέση με τις βόρειες χώρες της Ευρώπης; Δεν υπάρχει ένα «λογικός» άνθρωπος να παραδεχθεί ότι «απέτυχαν» τόσοι σχεδιασμοί και να σκεφτεί κάτι διαφορετικό, μια άλλη λύση, η οποία να συνάδει με την Κύπρο και όχι με άλλες χώρες;
Από την ίδρυση της κυπριακής Δημοκρατίας, πριν από 64 τόσα χρόνια, μέχρι και σήμερα, το μόνο σίγουρο είναι ότι κυριαρχεί το «μέσο», βασιλεύουν οι απατεώνες και διαφεντεύουν οι ανίκανοι. Αλλά και το πιο σίγουρο, είναι ότι από τη θεία δίκη δεν ξεφεύγει κανένας, έστω και όλα «πληρώνονται» με λίγη χρονική καθυστέρηση. Και ευτυχώς ή δυστυχώς όπως λέει και η παροιμία, «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα»…
