Κύριο Άρθρο
Το 2021 μας άφησε με την εκτίναξη του πληθωρισμού σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, κλείνοντας με ρεκόρ τον Δεκέμβρη στο 5%. Δεν χωράει, συνεπώς, καμία αμφιβολία ότι η χρονιά που μας πέρασε θα καταγραφεί ως η χρονιά του πληθωρισμού. Λόγοι, προφανώς, υπάρχουν πολλοί για να δικαιολογήσουν την κατάσταση με πρώτο και καλύτερο την πανδημία. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας ήταν το αποτέλεσμα της ραγδαίας ανάκαμψης στη ζήτηση μετά από μια περίοδο καθίζησης. Η πρωτόγνωρη κατάσταση, που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία, σαφώς δεν αφήνει περιθώρια ασφαλών προβλέψεων για τη συνέχεια, αν και η εκτίμηση είναι ότι ο πληθωρισμός το 2022 θα παραμείνει κατά μέσο όρο οριακά πάνω από το 2%.
Το σημαντικότερο συμπέρασμα μια τέτοιας εκτίμησης είναι ότι αν επιβεβαιωθεί το πιο πάνω σενάριο, το 2022 θα είναι ακόμη μια χρονιά χαμηλών επιτοκίων. Αυτή η διαπίστωση είναι πολύ σημαντική για χώρες που είτε έχουν μεγάλο χρέος να εξυπηρετήσουν ή στηρίζονται στον δανεισμό για να προκαλέσουν επενδύσεις και να αναπτυχθούν. Η διατήρηση των επιτοκίων στα υφιστάμενα χαμηλά επίπεδα είναι σημαντική για την Κύπρο για ακόμα έναν λόγο και αυτός αφορά στο μεγάλο ποσοστό ιδιωτικού χρέους ως προς το ΑΕΠ.
Την ίδια στιγμή όμως, η διατήρηση συνθηκών στην αγορά για διαφύλαξη της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο για τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας. Η απρόβλεπτη άνοδος των τιμών της ενέργειας ήταν, κατά μέσο όρο τη χρονιά που μας πέρασε, ίση με 26%. Οι επακόλουθες αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων είχε ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να βιώσουν το φαινόμενο της ακρίβειας, το οποίο γίνεται ιδιαίτερα έντονο στα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, προκαλώντας κοινωνική δυσαρέσκεια και πολιτικό κόστος στις κυβερνήσεις. Η αποτυχία συγκράτησης του φαινομένου θα έχει ως αποτέλεσμα να αναπροσαρμοστεί το κόστος εργασίας προς τα πάνω δημιουργώντας άλλα προβλήματα στις επιχειρήσεις, σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
Η αντιμετώπιση της ακρίβειας φαντάζει ως το θέμα που θα μας απασχολήσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά το 2022. Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου η προσοχή θα πρέπει να στραφεί στο συνολικό κόστος της ενέργειας που πληρώνουν οι καταναλωτές συμπεριλαμβανομένων άμεσων και έμμεσων φορολογιών καθώς και επιβαρύνσεων. Αναπόφευκτα, η συζήτηση θα στραφεί στην υλοποίηση των στόχων της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, που περιλαμβάνει και συγκεκριμένους δείκτες βιωσιμότητας. Οι κυβερνητικές προσπάθειες πρέπει να αποτελέσουν, μέσα από εθνικά προγράμματα επενδύσεων, το αποφασιστικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Μια δομημένη προσέγγιση στο θέμα θα έχει συμπαραστάτη και τον ιδιωτικό τομέα, προκαλώντας επιτάχυνση των αλλαγών και υλοποίηση μεγαλύτερων στόχων.
Η Κύπρος, ως χώρα μέλος της ΕΕ, επηρεάζεται δυσμενώς από το σύστημα διαπραγμάτευσης των ρύπων καθώς το κόστος μη συμμόρφωσης με τους περιβαλλοντικούς στόχους ολοένα και αυξάνεται. Η πίεση προς όλες τις χώρες για μεταρρυθμίσεις είναι εντονότερη το τελευταίο διάστημα βάσει της πεποίθησης ότι η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να καλύψει την απαιτούμενη απόσταση και να υλοποιήσει τους στόχους. Σε αυτό το πλαίσιο, η τιμή των ρύπων ανήλθε τον Δεκέμβριο του 2021 στα 90 ευρώ τον τόνο όταν πριν από 4 χρόνια η τιμή ήταν κάτω από τα 10 ευρώ τον τόνο. Ο χρόνος που περνά χωρίς να αξιοποιηθεί για την υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων βιωσιμότητας στοίχισε και θα συνεχίσει να στοιχίζει ακριβά στην οικονομία.
