Κύριο Άρθρο
Η ΕΚΤ καθόρισε στις 14 Σεπτεμβρίου το βασικό επιτόκιο του ευρώ στο ιστορικό υψηλό του 4%. Για πολλούς η απόφαση είναι τερματική, με την έννοια του ότι είναι η τελευταία άνοδος που επιχειρεί η Φρανκφούρτη. Η ερώτηση όμως που παραμένει αναπάντητη είναι, αν ισχύει η εκτίμηση πόσος χρόνος θα απαιτηθεί; Με την δήλωση της η Κριστίν Λαγκάρντ την Πέμπτη που μας πέρασε, απάντησε στο ένα σκέλος της ερώτησης και ευθαρσώς τοποθετήθηκε για την καταλληλότατα του επιτοκίου. Παραμένει όμως αναπάντητο για πόσο χρόνο θα πρέπει να πορευτούμε με αυτό το επιτόκιο.
Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό παραπέμπουν σε μια δύσκολη κατάσταση, αφού η ακρίβεια θα συνεχίσει βραχυπρόθεσμα να πλήττει τα νοικοκυριά. Η ΕΚΤ έχει αναθεωρήσει ανοδικά τις εκτιμήσεις της για το ύψος του πληθωρισμού κατά 20 μονάδες βάσης στο 5,60% και 3,20% για το 2023 και 2024 αντίστοιχα. Για το 2025, τερματική χρονιά για επάνοδο στην ομαλότητα, η ΕΚΤ έχει βελτιώσει την πρόβλεψη της κατά 10 μονάδες βάσης προβλέποντας τον πληθωρισμό στο 2,10%. Συνεπώς η κατάσταση για τους οικονομολόγους της Φρανκφούρτης αρχίζει να μπαίνει σε τροχιά ομαλοποίησης με ορίζοντα το 2025.
Τώρα όμως που το νομισματικό όπλο των επιτοκίων μοιάζει να εξαντλείται, ποια θα πρέπει να είναι η συνέχεια; Σύμφωνα με τους αναλυτές η ΕΚΤ δεν πρόκειται να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε κίνηση στους επόμενους 12 μήνες. Η πρώτη κίνηση, εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, εκτιμάται πως θα γίνει τον Σεπτέμβριο του 2024 με την ΕΚΤ να επιχειρεί την πρώτη μείωση των επιτοκίων. Ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι τότε είναι μακρύς και η αβεβαιότητα που ταλανίζει την παγκόσμια οικονομία τόσο έντονη που κάνει αυτού του είδους τις αναλύσεις να μοιάζουν με σενάρια επιστημονικής φαντασίας.
Προς το παρόν ενώπιον μας έχουμε τον χειμώνα, με την πρώτη αβεβαιότητα να προσδιορίζεται στις τιμές των καυσίμων και κυρίως του πετρελαίου που σε μεγάλο βαθμό καθορίζει και τα υπόλοιπα ενεργειακά προϊόντα. Η αναφορά στο πετρέλαιο γίνεται γιατί ήταν η αποκλιμάκωση στην τιμή του που επέτρεψε στην υποχώρηση του πληθωρισμού από τα ψηλά του Οκτωβρίου 2022. Η ανησυχία που προβάλλεται έχει να κάνει με το γεγονός ότι η θετική επίδραση έχει εξαντληθεί και πλέον η πίεση θα είναι προς τα πάνω, αφήνοντας την πορεία του πληθωρισμού για ακόμα μια φορά στο έλεος του πετρελαίου. Μια άλλη σημαντική παρατήρηση έχει να κάνει με τη δομή του πληθωρισμού η οποία μετά που ξεπεράστηκαν οι πιέσεις στο πετρέλαιο και στα τρόφιμα, συνέχιζε να παραμένει σε ανησυχητικά ψηλά επίπεδα έχοντας πλέον καταστεί δομικό πρόβλημα της οικονομίας.
Οι επόμενοι μήνες θα καταδείξουν αν η άνοδος των επιτοκίων έχει ολοκληρωθεί ή αν θα απαιτηθούν περαιτέρω κινήσεις με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα. Η ουσία όμως είναι ότι όλα τα «λογικά» όπλα έχουν εξαντληθεί και δυστυχώς οι τιμές δεν ακολουθούν την αναμενόμενη πορεία. Πάντως, αν χρειαστεί η ΕΚΤ να συνεχίσει την αύξηση των επιτοκίων, τότε γίνεται σε όλους κατανοητό πως κινούμαστε σε αχαρτογράφητα νερά –αν δεν έχουμε μπει ήδη. Σε αυτόν τον πρωτόγνωρο αγώνα κατά της ακρίβειας θα πρέπει να εμπλακούν περισσότεροι θεσμοί, εγκαταλείποντας την τακτική του κρυφτούλι, αφήνοντας όλες τις πρωτοβουλίες στην πλευρά της ΕΚΤ η οποία ό,τι είχε να δώσει, το έχει δώσει.
