Κύριο Άρθρο
Η 21η Ιουλίου 2022 θα αποδειχθεί σημαντική ημερομηνία για την ευρωζώνη. Η ΕΚΤ προχώρησε στην πρώτη, από μια σειρά αυξήσεων των επιτοκίων που προγραμματίζει, μετά από μακρά περίοδο στασιμότητας που διήρκησε 11 χρόνια. Η προσήλωση βρίσκεται στην διατήρηση της σταθερότητας των τιμών με επιτρεπτές διακυμάνσεις γύρω από τον στόχο του 2%. Το τέλος των αρνητικών επιτοκίων μετά από μια οκταετία συνιστά νέα εποχή κατά την οποία ως χαρακτηριστικό θα έχει να προσελκύσει εκ νέου και μετά από πολλά χρόνια το ενδιαφέρον των καταθετών δημιουργώντας ξανά κουλτούρα αποταμίευσης.
Η άνοδος των επιτοκίων προφανώς και θα επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη σε μια περίοδο που οι ρυθμοί αύξησης της οικονομίας υπολείπονται του ρυθμού ανόδου των τιμών, απειλώντας με στασιμοπληθωρισμό. Οι κίνδυνοι από την εφαρμογή των αποφάσεων της ΕΚΤ που επηρεάζουν 19 διαφορετικές οικονομίες έχουν αναγνωριστεί και προς αυτή την κατεύθυνση λαμβάνονται μέτρα. Η ΕΚΤ μαζί με τα νέα επιτόκια ανακοίνωσε την ίδια μέρα και νέο μηχανισμό στήριξης.
Ο μηχανισμός στόχο έχει να προστατεύσει τις πιο αδύναμες οικονομίες της ευρωζώνης που ίσως πέσουν θύματα των αγορών. Σε αυτό τον μηχανισμό θα μπορούν να ενταχθούν χώρες που δέχονται πίεση στις αποδόσεις των ομολόγων τους. Για ακόμη μια φορά όμως έπρεπε να απαντηθούν οι ανησυχίες για τον ηθικό κίνδυνο που δημιουργείται. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν αποφασιστεί «σκληροί» όροι που θα πρέπει να πληρούν όσες χώρες αιτηθούν να τεθούν σε καθεστώς προστασίας από τις αγορές.
Οι όροι που έχουν ανακοινωθεί θυμίζουν κάτι από μνημόνιο και μάλλον επιλέγηκαν για να ικανοποιήσουν τους διαφωνούντες σε αυτή την νέα προοπτική διάσωσης. Συγκεκριμένα, μια χώρα θα πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια για να της επιτραπεί η ένταξη στον μηχανισμό: (α) συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ (β) απουσία σημαντικών μακροοικονομικών ανισορροπιών (γ) βιωσιμότητα σε σχέση με το δημόσιο χρέος και (δ) συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις του ταμείου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. O μηχανισμός ανακοινώνεται σε μια συγκυρία που υποτίθεται όλα τα αντίστοιχα προγράμματα που είχε κατά καιρούς εφαρμόσει η ΕΚΤ να έχουν τερματιστεί με αφετηρία τον περασμένο Δεκέμβριο οπότε και ξεκίνησε η προσπάθεια για πιο σφιχτή νομισματική πολιτική. Μέσω του μηχανισμού, η ΕΚΤ θα μπορεί χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς να αγοράζει δημόσιο χρέος διάρκειας μέχρι τα 10 έτη. Υπό προϋποθέσεις θα μπορεί επίσης να εξετάζει και ιδιωτικά ομόλογα κάτι που στην περίπτωση άλλων σχεδίων δεν ήταν εφικτό.
Η αύξηση των επιτοκίων ήταν μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αλλά μικρότερη από αυτό που χρειάζεται για να επιτευχθεί ο στόχος του πληθωρισμού. Κατά κάποιους ο μηχανισμός επέτρεψε την μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση και θα αποτελέσει το μαξιλάρι για να γίνουν όσες αυξήσεις κριθεί πως θα χρειαστούν.
Η ευρωζώνη από προχθές αποχαιρετά το φθηνό χρήμα και πλέον η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται στην κατανάλωση αλλά στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των χωρών. Πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η ενεργειακή αυτονομία ως απαραίτητη προϋπόθεση για μια ανταγωνιστική οικονομία. Η ΕΕ έχει προσφέρει εργαλεία και θα προσφέρει στο μέλλον ό,τι άλλο χρειαστεί για να μπορέσει η ευρωζώνη να ανταγωνιστεί με επάρκεια στην νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Οι εθνικές οικονομίες καλούνται να αποκτήσουν βηματισμό και να επιδιώξουν συγκλίσεις με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο αν δεν θέλουν να χάσουν το τρένο που θα τους πάει στην επόμενη μέρα.
