Του Απόστολου Τομαρά
Η ομιλία της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Νταβός και τα όσα είπε για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ευρώπης, ενδεχομένως αποτελούν την καλύτερη απάντηση σε όσους κατά καιρούς σχεδόν χλευάζουν το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος στην ενεργειακή σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα, που χλεύαζαν τον αείμνηστο Νίκο Ρολάνδη, όταν ως Υπουργός Εμπορίου τόλμησε να ανακοινώσει πως η Κύπρος διαθέτει φυσικούς πόρους. Είναι οι ίδιοι που έβαλαν την άμαξα μπροστά από τα άλογα όταν είδε το φως της δημοσιότητας ένα έγγραφο του αμερικανικού ΥΠΕΞ για τον αγωγό EastMed. Είναι οι ίδιοι που κατά καιρούς πίσω από κάθε κίνηση της Λευκωσίας έβλεπαν προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης των ενεργειακών δυνατοτήτων της Κύπρου. Είναι οι ίδιοι που είχαν προεξοφλήσει πως το Ισραήλ θα απέστρεφε τα νώτα σε Κύπρο και Ελλάδα, στα ενεργειακά, με το που έφυγε ο Βενιαμίν Νετανιάχου. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Τουναντίον οι γεωπολιτικές εξελίξεις δείχνουν πως η Ευρώπη, ίσως για πρώτη φορά, βλέπει σοβαρά τις δυνατότητες της ανατολικής Μεσογείου.
Η πρόεδρος της Κομισιόν δεν είναι η οποιαδήποτε ευρωπαία αξιωματούχος και τα λόγια της έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα ιδιαίτερα μπροστά σε ένα ακροατήριο όπως αυτός του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε αυτό που «εμείς» αρνούμαστε πεισματικά. Ότι και η Κύπρος μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε, μακριά από τη ρωσική εξάρτηση. Είπε πως η ανατολική Μεσόγειος μπορεί να καλύψει το 1/3 των εισαγωγών ρωσικού ΦΑ κάνοντας συγκεκριμένες αναφορές στο LNG και τον EastMed. Δυο έργα για τα οποία έχει χυθεί μελάνι ως προς τη ρεαλιστικότατα υλοποίησής τους. Να υπενθυμίσω πως το τερματικό υγροποίησης ΦΑ (LNG) στο Βασιλικό αποτέλεσε στρατηγική επιλογή της διακυβέρνησης Χριστόφια μόλις εντοπίστηκαν οι πρώτες ποσότητες ΦΑ στο τεμάχιο 12. Η διακυβέρνηση Αναστασιάδη απλά συνέχισε να έχει στην πρώτη γραμμή το τερματικό στο Βασιλικό, τουλάχιστον κατά την πρώτη πενταετία.
Η «χαλάρωση» που παρατηρήθηκε στη συνέχεια, σε μεγάλο βαθμό οφειλόταν σε λόγους τακτικής και όχι εγκατάλειψης του στόχου. Ακόμα και την περίοδο που ο EastMed είχε βαφτιστεί ως το εμβληματικό έργο εμπορευσιμότητας των ποσοτήτων ΦΑ της ανατολικής Μεσογείου, στο παρασκήνιο η Λευκωσία συντηρούσε την διαχρονική φιλοδοξία –πέρα από το να είναι η Κύπρος παραγωγός χώρα ΦΑ- να λάβει επιπλέον ένα μερίδιο της ενεργειακής πίττας της περιοχής. Η ένταξη της Κύπρου, δια στόματος της προέδρου της Κομισιόν, στις χώρες με LNG δεν αποτελεί ένα υπερφίαλο αφήγημα για εσωτερική κατανάλωση, όπως κατά καιρούς λεγόταν κάθε φορά που ανακοινωνόταν ένας φιλόδοξος στόχος. Τα τερματικά LNG όπως και τους αγωγούς ΦΑ δεν τα κατασκευάζουν κυβερνήσεις. Έργα αυτού του μεγέθους εξαρτώνται από τεχνοοικονομικά κριτήρια. Στην προκειμένη περίπτωση όμως η πολιτική και οικονομική στήριξη της Ε.Ε είναι καθοριστικής σημασίας. Να υπενθυμίσω πως ακόμα και την περίοδο που οι ΗΠΑ γνωστοποίησαν πως αποσύρουν την υποστήριξή τους στον EastMed, το συγκεκριμένο έργο παρέμεινε στον κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) της Ε.Ε. Για το LNG η Ε.Ε για πρώτη φορά ανακοίνωσε οικονομικούς πόρους για επενδύσεις
. Η ενεργειακή κρίση και η επιτακτική ανάγκη για νέες πηγές ΦΑ ευνοούν και την Κύπρο. Με τον ένα ή άλλο τρόπο η Κύπρος λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλά και συμμετοχής της στο σκληρό πυρήνα της Ε.Ε, εκ των πραγμάτων θα διαδραματίσει ξεχωριστό ρόλο. Τα τερματικά LNG και οι αγωγοί ΦΑ προς την Ευρώπη δεν κατασκευάζονται μέσα σε μια νύχτα. Οι σχεδιασμοί που γίνονται αναφέρονται σε βάθος χρόνου και η Κύπρος θα είναι στον πυρήνα των σχεδιασμών. Και επειδή έχουμε ήδη εισέλθει σε προεκλογική περίοδο, κόμματα και υποψήφιοι έχουν άλλα θέματα να αναμετρηθούν. Το ΦΑ και τα ενεργειακά μπορούν να τα αφήσουν εκτός στίβου μάχης. Για μια φορά το διεθνές σκηνικό που έχει διαμορφωθεί φαίνεται να μας κλείνει το μάτι, ας μη βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια μας!
